اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا

معرفی کتاب

یکی از زمینه های فعالیت اجتماعی شهید «آیت الله دکتر بهشتی» همکاری مستقیم یا غیرمستقیم با کارهای دسته جمعی بود که در جهت ایجاد یک جامعه نمونه اسلامی صورت می گرفت. اگرچه علاقه به این فعالیت ها از اوان نوجوانی در منش و روش او جلوه داشت، اما ورود به زندگی اجتماعی و بیش از سی سال شرکت در اینگونه تلاش ها و همراه ساختن عمل اجتماعی با ارزیابی نقادانه از شیوه کار و تلاش جمعی و دستاوردهای آن در جامعه ایرانی، در ساختن شخصیتی که بعدها به عنوان مدیری مدبر، دوراندیش، نهادساز، برنامه ریز و پایبند به اصول کار جمعی بروز کرد تأثیری بسزا داشت.
یکی از این تلاش های جمعی، همکاری با انجمن های اسلامی دانشجویان ایرانی در اروپا در جهت گسترش انجمن ها، ارتقای کمی و کیفی آن ها و شکل گیری «اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان در اروپا (گروه فارسی زبان)» بود. اگرچه اندیشه تشکیل اتحادیه، به تصریح دکتر بهشتی در صفحاتی که در پی می آید، از جانب تعدادی از دانشجویان مسلمان ایرانی فعال که هدف آن ایجاد تشکلی بر محور اسلام به مثابه آئین زندگی فردی و جمعی بود، اما نقش مهم دکتر بهشتی، به عنوان مدیر «مرکز اسلامی هامبورگ» طی سالهای 49ـ1344 و پس از بازگشت به ایران تا لحظه شهادت، در پیوند اندیشه اسلامی با مبارزات دانشجویی خارج از کشور و پیشرفت و توسعه این تشکل دانشجویی فعال و مؤثر، انکارناپذیر است. باید توجه داشت که تا آن زمان، تشکل اساسی اسلامی، از جمله انجمن های اسلامی که به منظور رسیدگی به مسئله دانشجویان ایرانی در برخی از شهرهای کشورهای اروپایی تشکیل شده بودند بطور پراکنده فعالیت می کردند و تشکل های غیراسلامی مثل کنفدراسیون جهانی محصلین و دانشجویان ایرانی نقش اصلی را در مبارزات دانشجویی علیه نظام حاکم بر ایران ایفا می کردند. با شکل گیری اتحادیه انجمن های اسلامی دانشجویان (گروه فارسی زبان) و گسترش آن و مدیریت مدبرانه هیأت های مدیره انتخابی، این تشکل به رساترین صدای نهضت اسلامی ایران در خارج از کشور تبدیل شد که در تثبیت رهبری امام خمینی، افشاگری نسبت به سیاستهای ظالمانه نظام شاهنشاهی، سیاست های سلطه طلبانه ابرقدرت ها در منطقه و جهان و پشتیبانی از نهضت های آزادیبخش اسلامی، از جمله مبارزات مردم فلسطین، نقشی بس مهم ایفا کرد. نوع رابطه دکتر بهشتی با این تشکل، نقطه نظرهای او در زمینه تشکیلات و سازماندهی، ایده های مطرح شده در جهت پویایی و استقلال سازمان نامبرده و ده ها نکته دیگر، خواندن مجموعه حاضر را برای پژوهشگران تاریخ نهضت اسلامی ایران و جنبش های دانشجویی خارج از کشور، علاقه مندان به کار جمعی و حزبی و ایجاد تشکل های پایدار و بطور غیرمستقیم، نیز کاوشگران عرصه جامعه شناسی دین جالب توجه می سازد.
مجموعه حاضر شامل چهار بخش گوناگون اما مرتبط است. در بخش نخست، مجموعه نظرهای مشورتی دکتر بهشتی در نشست پنجم مجمع عمومی اتحادیه در سال 1348 (1969م) و در بخش دوّم، نظرهای مشورتی ارایه شده توسط ایشان در نشست ششم اتحادیه در سال 1349 (1970) آمده است. در بخش سوّم و چهارم نظرهای مشورتی دکتر بهشتی که طی پیام هایی برای اتحادیه ارسال گشته، آمده است.