پویش پیامبر (دوره چهار جلدی)

معرفی کتاب

«معرفت و محبت» اولین مجلد از سلسله بحث های «پیامبر شناسی» است که توسط سید مجتبی حسینی، اسلام شناس معاصر ارائه گردیده است. این واقعیت، قابل انکار نیست که مسلمانان در مورد معرفت و حتی شناخت سطحی پیامبر صلی الله علیه و آله کوتاهی غیر قابل توجیهی دارند؛ به نحوی که در میان عامه شیعیان، گاهی توسل به ائمه اطهار، جای تمسک به پیامبر اکرم را تنگ کرده است؛ در حالی که هر کدام از این انوار الهی، جایگاه خود را دارند و مقام پیامبر آن قدر والاست که ائمه خود را وابسته و در امتداد ایشان می دانستند و فیض را از حضرتش می خواستند. با توجه به آیات قرآن، می بایست با پیامبر رابطه برقرار کرد؛ رابطه ای نزدیک و صمیمی و مالامال معرفت و محبت و صِرف داشتن اطلاعات عمومی کافی نیست. می بایست در دریای بی کران وجود حضرتش غرق شد و بهره برد. در این اثر با بهره گیری از آیات و روایات، جنبه های محبتی مباحث پیامبرشناسی مورد تدقیق قرار گرفته است.

«خلقت تا بعثت»، دومین مجلد از سلسله مباحث «پیامبر شناسی» است. نویسنده در این بخش از مباحث خود برآن بوده تا از رهگذر مطالعه گذشته و روند تاریخی شخص پیامبر و حرکت ایشان، افق معرفتی خواننده را تعالی بخشد. در ابتدا، سرآغاز آفرینش رسول الله را – که به تصریح روایات، نخستین مخلوق خداوند است – از ولادت آن حضرت تفکیک می کند و ضمن دادن اطلاعات تاریخی، تبار ایشان را بر می شمارد. در ادامه کودکی و جوانی حضرت محمد صلی الله علیه و آله مرور می شود و نکاتی خواندنی و شگرف از خلال این بررسی بیان می شود. برای درک بهتر اوضاع حجاز قبل از بعثت و تغییرات اجتماعی و انسانی جامعه آن روز، از مفهوم «جاهلیت» سخن به میان می آید. به نحوی که بخش عمده ای از محتوای کتاب، به بحث پیرامون جاهلیت و پیامدهای آن می پردازد. در اولین محور، جغرافیای طبیعی، اقتصادی و سیاسی شبه جزیره عربستان مورد بررسی قرار می گیرد و در ادامه از فرهنگ و مذهب جاهلی، سیستم اقتصادی جاهلی، ساخت سیاسی-اداری جاهلی و جنگ های جاهلی سخن به میان می آید.

«بعثت تا رحلت»، سومین مجلد از سلسله مباحث پیامبر شناسی است. در این اثر، نویسنده قصد دارد تا با نگاهی اجمالی به تاریخ صدر اسلام، آشنایی ما را با شخص و شخصیت پیامبر صلی الله علیه و آله بیشتر کند. کتاب از سه بخش اصلی «بعثت تا هجرت»، «هجرت» و «هجرت تا رحلت» تکیل شده است. در بخش نخست مباحثی هم چون بعثت، شروع دعوت، دعوت مخفی، دعوت میان خویشاوندان، روند دعوت علنی، هجرت به حبشه و تحریم اقتصادی و اجتماعی مطرح شده و چگونگی رسیدن پیامبر به مرحله هجرت به تصویر کشیده شده است. در بخش دوم هجرت به طائف، مقدمات هجرت به یثرب (مدینه) و هجرت به مدینه مورد بررسی قرار گرفته و در بخش سوم، یازده سال پس از هجرت به تفکیک ذکر شده و اتفاق های مهم آن برشمرده شده است. پایان بخش این مجلد، وصیت ها و چگونگی رحلت پیامبر اکرم می باشد.

یکی از موضوعات مشهور و بحث انگیز مربوط به پیامبر صلی الله علیه و آله، «معراج» ایشان است. عموم فرقه های مسلمانان اصل معراج یا سیر شبانه پیامبر را در گنجینه باورهای خود دارند. اما تنوع مباحث در کم و کیف این مباحث بسیار زیاد است و شاید کمتر موضوعی (از موضوعات مشابه) باشد که در آن این همه تنوع دیدگاه وجود داشته باشد. این که سیر در بیداری بوده یا خواب، جسمانی بوده یا روحانی، فقط از مسجدالحرام بوده تا مسجدالاقصی یا به آسمان ها هم بوده، یک بار بوده یا چند بار، مشاهدات پیامبر در این سیر چه بوده و چگونه؟ طول این سفر چقدر بوده و… نمونه های جدی پرسش ها و اشکالات وارد بر بحث معراج می باشد. در این کتاب، اسناد معراج، زمان معراج، تعدد معراج، مسیر معراج، کیفیت معراج و چند بحث جانبی دیگر در این زمینه ارائه گردیده و در نهایت، به عقیده شیعیان که مبنی بر جسمانی بودن معراج و سفر به اعلی درجه آسمان هاست صحه گذاشته شده است.