مقاومت مردمی در حماسه ی آمل (واکاوی واقعه 6 بهمن 1360)

معرفی کتاب

در دهه های 40 و 50 ش متأثر از رونق و رواج جریان جنگ چریکی در جهان و به ویژه مبارزات چریک هایی چون چگوارا و کاسترو در آمریکای لاتین و توفیق این جریان در آن نقطه ی عالم در براندازی حکومت های وابسته به بلوک غرب، تب مبارزه ی چریکی در جهان سوم نیز شدت گرفت. علاوه بر این، پیروزی انقلاب چین به رهبری چریکی به نام مائو و عوض شدن راه وی از شوروی سوسیالیستی باعث شکل گیری انواع گروه های چپ با تئوری های مختلف برای مبارزه با رژیم های وابسته به غرب شد. این گروه ها در ایران متأثر از فضای علم زدگی مارکسیستی به تبیین جامعه و تاریخ و نحوه ی مبارزه با رژیم پهلوی می پرداختند و می کوشیدند با به کاربستن انواع این تئوری ها در مبارزه، رژیم پهلوی را سرنگون کنند که البته به دلیل نداشتن پایگاه مردمی و اختلافات داخلی منشعب شده و توسط رژیم مهار و تضعیف شدند و هیچ توفیق قابل ملاحظه ای نداشتند. یکی از گروه های چپ گرا اتحادیه ی کمونیست ها بود.

اتحادیه ی کمونیست ها در سال 1355 در خارج از ایران تشکیل شد و اعضای آن اغلب از طبقات مرفه ایران بودند. آنان غالباً دانشجویانی بودند که برای تحصیل به ایالات متحده فرستاده شده بودند. اتحادیه تحت تأثیر شکاف در اردوگاه کمونیسم به تز مبارزاتی مائو گرایش یافتند و به مقابله با امپریالیسم می اندیشیدند. با پیروزی انقلاب اسلامی اعضایِ اتحادیه به ایران آمدند و با مشاهده ی فضای انقلابی کشور و حمایت کامل مردم از انقلاب چاره ای جز همراهی ندیدند و بعضاً با حوادث آن سال ها مانند تسخیر لانه ی جاسوسی توسط دانشجویان پیرو خط امام و جنگ تحمیلی عراق همدلی نشان دادند. اما به علت اعتقاد به مارکسیسم از ماهیت اسلامیِ نظام جمهوری اسلامی منزجر بودند و در پی مخدوش کردن چهره ی مکتب اسلام برآمدند. همین انزجار باعث شد تا به جمع آوری سلاح و نهایتاً به رویارویی با نظام بپردازند.

در این راستا، اتحادیه درصدد برآمد طبق تزهای کمونیستی که شمال ایران را «خط استالینگراد» می نامید ، به شهر آمل حمله کند و به زعم خود از آنجا قیام سراسری را علیه نظام برپا نماید.

اثر پیش رو به نحوه ی تدارک این حمله توسط اتحادیه و عکس العمل نیروهای نظامی و امنیتی نظام و نیروهای مردمی با این حرکت پرداخته است. تدوینگر اثر محور بحث را روایت یکی از شاهدان و نیروهای مؤثر در سرکوب قیام قرار داده و در کنارِ آن انبوهی از منابع موجود درباره ی واقعه را بررسی کرده است. همچنین با برخی از شاهدان واقعه نیز مصاحبه کرده و به غنای کار افزوده است. در پایان اثر و بخش پیوست ها، اعترافات و اعلامیه های اتحادیه ی کمونیست ها نیز آمده است که مکمل مطالب و روایت شاهدان است.