حقوق مخاطب در برابر رسانه های جمعی ایران، انگلیس و امریکا

معرفی کتاب

کتاب حقوق مخاطب در برابر رسانه های جمعی ایران، انگلیس و امریکا، دربردارنده اطلاعات کاملی درباره جایگاه اخلاق رسانه ای و ارایه پیام از طریق رسانه های عمومی با در نظر گرفتن حقوق فردی و منافع عمومی جامعه است. این کتاب نوشته سید بشیر حسینی اسفیدواجانی است و در انتشارات دانشگاه امام صادق (ع) به چاپ رسیده است. کتاب حاضر سه فصل را شامل می شود و موضوع هایی مانند کلیات و مفاهیم، حقوق مشترک مخاطب در برابر کلیه رسانه های جمعی و حقوق مخاطب به تناسب رسانه های جمعی را در برمی گیرد.

مولف در فصل نخست علاوه بر ارایه کلیات و مفاهیم، حقوق مخاطب را یکی از مفاهیم شگرفی می داند که همراه با موج سوم، یعنی انقلاب اطلاعات (انقلاب صنعتی دوم) در دنیای ارتباطات ظاهر و به عنوان نوع جدیدی از حقوق عمومی شهروندی شکوفا شد. در این فصل می خوانیم که واژه حقوق دارای معانی و کاربردهای متفاوتی در زبان فارسی و حتی زبان های بیگانه است که با افزوده شدن واژه مخاطب به دریافت، کسب اخبار و اطلاعات از طریق رسانه های گروهی به عنوان یکی از حقوق بنیادین بشر نامیده می شود.

در این فصل نظریه های مختلفی مانند استفاده و رضامندی، انتقادی، مارپیچ سکوت، کشت، امپریالیسم فرهنگی، توطئه و قوانین به صورت کامل تشریح شده است، نگاهی به حقوق مخاطب در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اشاره به اصول سوم، نهم، دهم، چهاردهم، نوزدهم تا یکصد و هفتاد و پنجم و بررسی حقوق مخاطب در لایحه آزادی اطلاعات در این نظریه ها بیان شده اند.

حقوق مشترک مخاطب در برابر رسانه های جمعی فصل دوم این کتاب است که در آن مهمترین مصادیق حقوق مخاطب شامل حق دسترسی به اطلاعات در کشورهایی مانند ایران، انگلستان و آمریکا بررسی شده است. موضوع هایی مانند حق حفظ و احترام به حریم خصوصی یا حق محرمانگی، حق شکایت، پاسخ گویی و تصحیح، حق احترام به عقاید مذهبی و مقدسات، حق حفظ حرمت اشخاص و منع افترا و توهین، جبران خسارت وارده ناشی از جرم تهمت و افترا، حق بهره مندی از اطلاعات صحیح، دقیق و منع نشر اکاذیب و حقوق مخاطبان آسیب پذیرتر در این سه کشور نیز از دیگر موضوع هایی است که در این فصل کتاب به صورت کامل بیان شده است.

از دیگر حقوقی که در این بخش بررسی شده است، می توان به حق حفظ عفت و اخلاق عمومی و منع هرزه نگاری، افراد دارای مشاغل خاص سیاسی یا اجتماعی، حق دادخواهی، حق منع سانسور، حق آزادی بیان، حق بهره مندی از تنوع و تکثر رسانه ای و حق بهره مندی مساوی از قانون اشاره کرد.

در فصل سوم کتاب، حقوق مخاطب به تناسب رسانه های جمعی بررسی شده است، این حقوق درباره حق مخاطب در برابر مطبوعات و رسانه های چاپی، حقوق مخاطب در برابر تلویزیون و رادیو، حقوق مخاطب در برابر تبلیغات بازرگانی و پخش آن و حقوق مخاطب در برابر رسانه های نوین مانند الکترونیک و دیجیتال است. مولف در این فصل تلاش کرده است جرایم مطبوعاتی را طبقه بندی و محدودیت ها و جرایم مطبوعاتی در قوانین ایران را به صورت تشریحی بیان کند، نگاهی به عناصر جرایم رسانه های الکترونیک و مسوولیت های ناشی از جرایم رسانه های الکترونیک نیز از دیگر موضوع هایی است که به آن پرداخته شده است.

حسینی، نگارنده کتاب همچنین با ارایه جمع بندی، نتیجه گیری، پیشنهادهایی را برای توجه به حقوق مولف در این حوزه ارایه کرده است. وی به بحث حقوق مخاطب به عنوان یکی از مسوولیت رسانه ها اشاره و زوایای مختلف قانونگذاری را بیان می کند. وی فرایند قانونگذاری این حوزه را در سه کشور ایران، انگلیس و آمریکا بررسی و راهکارهایی برای بهبود وضعیت حقوق مخاطب بیان کرده است.