دانشگاه و مرجعیت علمی (با تاکید بر دانشگاه امام صادق علیه السلام)

معرفی کتاب

واژة مرجعیت علمی در ذهن هر فردی شبکه معنایی ویژه ای را فعال می سازد، که مبنای اقدام برای دستیابی به آن است. این تصویر ذهنی گاه از منابع تاریخی و از دنیای کلمات و گاه از دنیای پیرامون واقعی و گاه از حرکت ذهنی و تصویرسازی بر می آید. این شبکه معنایی از هر کجا نشأت گرفته باشد، بی تردید شیوه تعامل با این پدیده را رقم می زند. موفقیت یک نهاد علمی در دستیابی به مرجعیت علمی، برآمده از میزان هم پوشانی تصایر ذهنی اعضاء، از آن است. هرچه این هم پوشانی کمتر و آراء و نظرات در خصوص این پدیده گوناگون باشد، اقدام نیز مختلف، گاه موازی و گاه مخرب یکدیگر و در نتیجه با برآیندی کمتر از مجموع تلاش ها یا صفر خواهد بود. رسالت کتاب حاضر، افزایش هم پوشانی شبکه معنایی و ایجاد درکی مشترک در ذهن اعضاء یک نهاد علمی به منظور افزایش تعهد جمعی به همراه بصیرت و انگیزه، در تحقق مرجعیت علمی است.

اثر حاضر با ارائه مدل مفهومی مرجعیت علمی، توصیف و تشریح مفاهیم و روابط میان آنها، زمینه ساز برداشتن گام هایی استوار به سمت آن است. در واقع هدف عمده پژوهش حاضر، کسب شناخت از ابعاد و جنبه های گوناگون مرجعیت علمی به عنوان پیش نیاز حرکت به سوی آن است. بدین منظور، قالب و شکل تبیین ارکان و ویژگی های مرجعیت علمی، مدل به معنی چارچوب مفهومی انتخاب شده تا در فرآیند ساده سازی و انتزاع، بر جنبه های اصلی موضوع تأکید شود. بر همین اساس در بخش اول، به مفاهیم اساسی پرداخته شده است. در فصل اول، دانشگاه به عنوان یک نهاد علمی و بستر تحقق مرجیعت علمی مورد بررسی قرار گرفته است. لذا در این فصل به منظور ارائه تصویر روشنی از بستر تحقق مرجعیت علمی، دانشگاه، به بررسی رسالت و سازمان این نهاد علمی پرداخته شده است. شفاف سازی رویکرد به این نهاد، راهگشای بازشناسی موانع و زمینه های تحقق مرجعیت علمی است. در فصل دوم، با سیری در مفهوم مرجع و پدیده هایی که به این صفت وصف می شوند، ویژگی های مرجعیت برشمرده می شود. لذا در این فصل مرجعیت در عالم ذهن، مرجعیت در عالم زبان و مرجعیت در عالم واقع بیان شده است. علم و تعاریف آن در فصل سوم مورد بررسی قرار گرفته است. لذا در این فصل با مرور تعاریف و طبقه بندی های علم، به تبیین علمی پرداخته شده است که عرصه کسب مرجعیت است. و فصل چهارم، به مفهوم پردازی مرجع علمی پرداخته است.

مدل سازی مرجعیت علمی هدف بخش دوم اثر حاضر است. این بخش سه فصل روش دستیابی به مدل، مرجعیت علمی و نتیجه گیری را در بر دارد. فصل پنجم فصلی است که در آن روش دستیابی به مدل مفهومی مرجعیت علمی را تشریح می نماید. فصل ششم، حاصل تلاش نگارنده در بکارگیری شیوه پژوهش به منظور مفهوم سازی مرجعیت علمی می باشد. در واقع در این فصل، داستان مرجعیت علمی بازگو شده و مفاهیم اساسی آن و روابط میان آنها، در یک شبکه یا چارچوب مفهومی تبیین می شود. مفاهیم در این شبکة معنایی روابطی متعدد و پیچیده با یکدیگر برقرار می کنند و گاه در نسبت با هم معنا می یابند. در عین حال، هر مقوله و مفاهیم آن، در جای خود مطرح و ربط آن با دیگر مقوله ها و مفاهیم توصیف می شود. در فصل هفتم نیز جمع بندی و نتیجه گیری ارائه شده است.