ابعاد شخصیت و زندگی حضرت امام رضا علیه السلام - جلد اول

معرفی کتاب

این کتاب، مجموعه ای از تلاش های پژوهشگران در خصوص ابعاد مختلف زندگی و آموزه های امام رضا (ع) است که مقالاتی مستقل از پژوهشگران مختلف است که هر یک با توجه به موضوع، و با لحاظ تخصصی که دارند گزیده شده اند و در مجموع هدف آن است که پژوهشی یکپارچه و هدفمند، در چارچوب یک طرح نظام یافته ارائه شود که بتواند ما را در راستای استفاده از تعالیم والای رضوی هم در مسیر کاربرد عملی از آموزه های آن حضرت در ابعاد مختلف زندگی و هم در راستای جستن تعادل میان وحی و عقل، و ایجاد پلی میان معارف دینی و دانش های عرفی یاری رساند، دو امر مهمی که هر دو از نیازهای اساسی برای مسلمان عصر امروزی است.

این کتاب جلد اول از مجموعه مقالات جشنواره بین المللی امام رضا علیه السلام می باشد که فصول 1 تا 12 را در بر گرفته است. عناوین این فصول به شرح زیر می باشد:

فصل1. گذری بر زندگی امام رضا(ع).

فصل2. نیم نگاهی به راویان امام رضا(ع): در این مقاله در مورد پیشینه راوی شناسی امام رضا(ع)؛ اصحاب امام رضا(ع) در رجال برقی؛ اصحاب امام رضا(ع) در رجال طوسی؛ راویان امام رضا(ع) در تحقیقات متأخر؛ اصحاب امام رضا(ع) از نظر جغرافیایی؛ اصناف راویان؛ خادمان امام رضا(ع)؛ راویان مذاهب مختلف؛ فقهای اصحاب امام رضا(ع) و راویان پر روایت از امام رضا(ع) بحث شده است.

فصل3. جایگاه امام رضا (ع) در ادبیات، سیره نگاری و مناقب نگاری... : این مقاله در پی آن است تا با بررسی فراگیر سده های متقدم و میانه هجری، در گام نخست آثار مرتبط با شخصیت، زندگانی و معجزات حضرت رضا (ع) را معرفی کند؛ سپس به مهم ترین متون مناقب نگاری و تاریخی که در آنجا به طور عینی و یا ظنی ـ درباره متونی که فعلاً در دست نیست ـ بخشی به حضرت رضا(ع) اختصاص داده شده است، بپردازد.

فصل4. اندیشه سیاسی در تعالیم امام رضا(ع): در این مقاله در مورد سیاست و اصل امامت؛ مفهوم امام مفترض الطاعه؛ حق اهل بیت(ع) در حکومت؛ جماعت شیعه و مصالح آن؛ نسبت جماعت شیعه با سلطان؛ سیاست و صلاح امت؛ عدل و انسجام امت و وظایف حاکم مستقر بحث شده است.

فصل5. جایگاه امت واحده در آموزه های امام رضا(ع): در این مقاله در مورد علل تفرقه در عصر امام(ع)؛ مذهب سازی و دینی سازی ؛ رحمت انگاشتن اختلاف امت؛ راهکارها در احادیث امام رضا(ع)؛ نقش پیروی سنت در انسجام امت؛ سلوک فرد و انسجام امت و سرنوشت مشترک امت بحث شده است.

فصل6. امام رضا(ع) و جریان های داخلی امامیه: این مقاله به تعامل امام رضا(ع) با تمامی فرقه های شیعی که از زمان امام باقر(ع) به بعد به وجود آمده اند پرداخته است. نخست به پرشمارترین گروه یعنی پیروان امام رضا(ع) که «قطعیه» نام گرفتند اشاره شده و در اثناء آن به جریان های فکری موجود در میان آنها سخن به میان آمده است. سپس به فرقه واقفیه اشاره شده و انواع مواجهات امام بیان شده است. آنگاه به دو فرقه اسماعیلیه و فطحیه و سرانجام به غلات و مفوضه پرداخته شده است.

فصل7. سیری در منظومه تربیتی - اخلاقی امام رضا(ع): در این مقاله در مورد مفهوم شناسی سیره؛ واژه شناسی اخلاق؛ مفهوم شناسی تربیت؛ شخصیت الهی امام رضا(ع)؛ سیره تربیتی رضوی؛ تربیت قبل از ولادت فرزند؛ لزوم ازدواج با همسر صالحه و صالح؛ اهتمام به ایام بارداری؛ تربیت بعد از ولادت؛ بوسیدن فرزند؛ توسعه مادی برای عیال (زن و فرزند)؛ گفتن اذان و اقامه در گوش های نوزاد؛ حق بهره مندی از نام نیک؛ تربیت در دوره نوجوانی و جوانی؛ حق تکریم و احترام جوان و نوجوان؛ تعامل منطقی با جوان و نوجوان؛ نظارت و هدایت نوجوان؛ آموزش اعتماد به نفس و خوداتکایی؛ سیره تربیتی ـ عبادی امام رضا(ع)؛ اهتمام جدی به نماز؛ نماز در اول وقت؛ نماز جماعت؛ تهجّد و سجده های طولانی؛ تربیت با روزه داری؛ تربیت اخلاقی؛ رعایت ادب در همنشینی با دیگران؛ تواضع؛ سخاوت و گشاده دستی؛ حسن ضیافت و اهتمام به جایگاه عمل و تلاش و نقش تقوی بحث شده است.

فصل8. ادیان دیگر با رویکردی رضوی: در مقالة حاضر تلاش شده است تا ابزارها و مبانی رویکرد امام رضا(ع) و گونه های مختلف مواجهة ایشان با دیگر ادیان مورد بررسی قرار گیرد.

فصل9. جایگاه امام رضا(ع) در علوم قرآنی و تفسیر: واکاوی روایات رضوی، به جهت تبیین جایگاه امام رضا(ع) در علوم قرآنی و تفسیر و تأثیر آموزه های حضرت بر مباحث علوم قرآنی و تفسیر از اهداف نگارش این مقاله است.

فصل10. کوشش های امام رضا(ع) در بسط حدیث و علوم آن: این هدف بررسی کوشش های امام رضا(ع) در بسط حدیث و علوم آن به سئوالات زیر پاسخ می دهد: روش هایی که امام رضا(ع) در مدت امامت خود در حفظ و نشر حدیث داشته اند، چیست؟ با توجه به نقش علوم حدیث در آسیب شناسی حدیث، اصول و مبانی کدامیک از علوم حدیث را می توان در تعالیم آن حضرت پی جویی نمود؟

فصل11. پزشکی دین مدار در منظر رضوی: در مقالة حاضر تلاش شده است تا ضمن بررسی ریشه های دانش رضوی، دو سطحِ مفاهیم نظری و مفاهیم عملی در پزشکی آن بزرگوار مورد واکاوی قرار گیرد.

فصل12. رمز و رمزپردازی،در کلام امام علی بن موسی الرضا(ع): این مقاله در مورد رمز و رمزپردازی،در کلام امام علی بن موسی الرضا(ع) به بحث و بررسی پرداخته است.