ابعاد شخصیت و زندگی حضرت امام رضا علیه السلام جلد دوم

معرفی کتاب

این کتاب جلد دوم از مجموعه مقالات جشنواره بین المللی امام رضا علیه السلام می باشد که فصول 13 تا 25 را در بر گرفته است. عناوین این فصول به شرح زیر می باشد:

فصل13. امام رضا ، کلام و مسائل کلامی عصر. این فصل ناظر بر دیدگاه های کلامی ایشان است که البته در مقام مرزبندی عقیدتی با آراء متغایر و متقابل مطرح در آن عصر بوده است و شامل طیف وسیعی از اعتقادات می شود از جمله توحید و نفی تشبیه، صفات الهی؛ مبحث اختیار و عدل؛ کلام الهی و خلق قرآن ولی پیش از ورود به اصل مباحث باید به بستر تاریخی و وضعیت کلام پیش از/ و همزمان با عصر حضرت رضا و نیز روش تعلیم کلامی ایشان اشاره ای داشت.

فصل14. امام رضا (ع) و مسائل اصول فقه: در مقالۀ حاضر کوشش شده است تا دیدگاه های اصولی منقول از امام رضا (ع) از خلال روایات حضرت استخراج و سپس در چارچوب گفتمان آن عصر و چالش های عصری تبیین گردد.

فصل15. امام رضا (ع) و دانش فقه: در مقاله حاضر، روش پژوهش روش فقاهتی نیست، بلکه روش تاریخی است و در پیاده سازی این روش، دو رویکرد مهم در مد نظر بوده است؛ نخست این که فارغ از تعارض رخ داده در روایات، خودِ گفتمان و فضای گفتمانی که آن اقوال متعارض را پدید آورده است، مورد تکیه قرار گیرد و دیگر این که بر اساس رویکردی انسجام گرا، کوشش شده است تا تصویری برخوردار از انسجام درونی، و هم سازگاری بیرونی با دیگر پذیرفته ها از تاریخ فقه، ارائه گردد.

فصل16. معرفت شناسی فضیلت: فضیلت ها و رذیلت های معرفتی در روایات رضوی: در این مقاله ابتدا برخی از فضایل و رذایل معرفتی که در روایات اسلامی مورد توجه بوده نام برده خواهد شد و سپس، آن دسته از فضایل و رذایل معرفتی که در روایات امام رضا(ع) آمده توضیح داده می شود. برای وصول به نکات بخش اصلی مقاله، جوامع حدیثی از جمله بحار الانوار مجلسی بررسی شده است. در ذکر روایات علاوه بر روایاتی که راوی از آن حضرت نقل کرده، روایاتی که آن حضرت از اجداد طاهرین خود نقل کرده اند نیز مطمع نظر بوده است.

فصل17. اخلاق و نظام اخلاقی در مکتب علی بن موسی الرضا(ع): در این مقاله دربارة اخلاق و زهد در آینه رفتار حضرت امام رضا(ع) بحث شده است

فصل18. امام رضا(ع) و گفتمان امامت: تحلیل گفتمانی: در آن مقاله، برخی از اصول حاکم بر کشف گفتمان امامان معصوم(ع)، و به طور کلی نقشه راه پژوهش در این گونه موارد مورد بحث قرار گرفت. در همین رابطه تلاش گردید که دوره های سیاسی- اجتماعی و گفتمان های امامان معصوم(ع) حاکم بر این دوره ها، که در اینجا به 9 دوره تقسیم شده است، بیان گردد.

فصل19. امام رضا (ع) و جریان تصوف و عرفان: در این مقاله در مورد شکل گیری نهضت زهد در عصر امام صادق (ع)؛ امام موسی کاظم (ع) و جریان تصوف؛ ارتباط معروف کرخی با امام رضا (ع)؛ محدثان صوفی بر گرد امام رضا (ع)؛ تقیه و زهد امام رضا (ع)؛ فتوت و رأفت امام رضا (ع)؛ نقل قول سلمی و قشیری از حضرت رضا (ع)؛ دو نمونه از معارف عرفانی امام رضا (ع) یا حکمت رضویه و مکاشفات رضویه مورد بررسی قرار گرفته است.

فصل20. تعامل امام رضا(ع) با مهم ترین جریان های فکری ـ کلامی غیرشیعی: در این مقاله در مورد مباحث مربوط به خلافت و امامت؛ مقابله با خلافت سنی از طریق تبیین امامت شیعی؛ تقابل با جریان خلافت از طریق مباحث مصداقی؛ بحث تشبیه و تنزیه؛ مبحث جبر و اختیار؛ مباحث ایمان؛ گفتمان خلق قرآن و جریان زهد و تصوف بحث شده است.

فصل21. امام رضا(ع) در میراث زیدیه: در این مقاله مباحث زیر بررسی شده است: زندگی نامۀ امام رضا(ع) در کتب زیدیه؛ توجه به مضجع و زیارت حضرت رضا(ع)؛ جایگاه دینی و علمی حضرت رضا(ع) از منظر زیدیه؛ دیدگاه زیدیه دربارۀ رویکردهای سیاسی امام رضا(ع)؛ زیدیان و مسأله ولایت عهدی امام رضا(ع)؛ جایگاه حدیثی - رجالی امام رضا(ع)؛ اهمیت روایات رضوی در میان زیدیه؛ جایگاه صحیفة الرضا(ع) نزد زیدیه و توجه به اقوال و سیرۀ عملی امام رضا(ع).

فصل22. مناسبات دوسویۀ امام رضا(ع) و جریانهای زیدیه: در این مقاله ابتدا به موضع گیری های امام رضا(ع) در قبال فرقۀ زیدیه اشاره شده که در آن میان، دیدگاه حضرت در مورد سران زیدیه و موضع ایشان درباره قیام هایی با گرایش های زیدی، نمود بیشتری پیدا کرده است. سپس با اشاره به تعامل زیدیان با حضرت رضا(ع)، آن را با تقسیم زمانی به پیش و پس از ولایت عهدی به بحث گذاشته شده است.

فصل23. امام رضا (ع) و پدیدۀ استناد و ارجاع: در این مقاله در مورد استناد مبتنی بر عقل و لسان؛ استناد مبتنی بر قرآن کریم؛ استناد به کتب مقدس ادیان و استناد مبتنی بر احادیث بررسی شده است.

فصل 24: ارزیابی آثار منتسب به امام رضا(ع): این مقاله در مورد مسند الرضا(ع)، الرساله الذهبیه یا طب الرضا(ع)، فقه الرضا(ع) به بحث و بررسی پرداخته است.

فصل25. گزارش تاریخی- گونه شناختی از آثار دوره های متأخر پیرامون امام رضا(ع): این مقاله آثار دوره های متأخر پیرامون امام رضا(ع) را مورد بررسی قرار داده است.