جرایم علیه امنیت

معرفی کتاب

در مجموعه پیش رو، تنها مقالاتی گرد آوری شده است که مرتبط با موضوع امنیت و آسایش عمومی باشد. این موضوعات در متون حقوقی غالباً در آثار مستقلی تحت عنوان «جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی» مورد بحث قرار می گیرند.

با وجود آنکه تمامی جرایم به نحوی امنیت جامعه و آسایش اجتماع را به هم می زنند و به همین جهت نیز جرم تلقی می شوند، لیکن در برخی جرایم، خدشه به امنیت کشور و آسایش عمومی بصورت کاملاً ملموسی مشهود است و لذا جداگانه مورد بحث قرار گرفته و عنوان مستقلی را به نام جرایم علیه امنیت، به خود اختصاص می دهند. در توضیح مطلب و به عنوان مثال باید گفت، هر چند ضرب و جرح یک شخص در یک منازعه عادی، تجاوز به امنیت جانیِ مضروب تلقی می شود و به نوعی آرامش اجتماع را به هم می زند، لیکن این عمل با محاربه یا بغی که هدف آن ایجاد وحشت عمومی یا سرگونی حکومت است، متفاوت به نظر می رسد. وجه دیگری که در توضیح تفکیک برخی از جرایم خاص تحت عنوان «جرایم علیه امنیت و آسایش عمومی» بیان شده، آن است که در جرایم علیه امنیت و آساش، موضوع مستقیم جرم امنیت و آسایش عموم است در حالیکه در جرایم دیگر لطمه به امنیت و آسایش امری است ثانوی و فرعی.

مقاله نخست این مجموعه با عنوان «گفتمان فقهی و جرم انگاری در حوزه جرایم علیه امنیت ملت و دولت» به قلم جناب آقای حسین آقابابایی به رشته تحریر درآمده است. مولف گفتمان فقهای اهل سنت و امامیه را در دو حوزه جرم محاربه که جرمی است علیه امنیت ملت و جرم بغی که جرمی است علیه امنیت دولت، مورد بررسی قرار می دهد.

دومین مقاله این مجموعه که اثر دیگری از جناب آقای حسین آقا بابایی است، «تحلیل جرم براندازی در حقوق کیفری ایران» نام دارد. در این مقاله به تحلیل ارکان قانونی، مادی و معنوی جرم براندازی که موضوع برخی از مواد قانونی است، پرداخته شده است؛ در مبحث مربوط به رکن مادی این جرم؛ مباحثی چون؛ قیام مسلحانه، طرح براندازی، حمایت مالی و تسلیحاتی از طرح براندازی، نامزد شدن در حکومت کودتا و ... نقد و بررسی شده است.

تحلیل جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام جمهوری اسلامی ایران» عنوان سومین مقاله این مجموعه است که به قلم آقایان محمد جعفر حبیب زاده و سید درید موسوی مجاب، نگاشته شده است. در این مقاله که در واقع تحلیل و بررسی ماده 500 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1375) است، پس از بیان تاریخچه تقنینی جرم فعالیت تبلیغی علیه نظام، با تأکید بر این نکته که، جرم مذکور با عنایت به دامنة موضوعی موسع و غیر مصرح در قانون و همچنین ماهیت رفتار مجرمانه، مستلزم ارائه تحلیلی دقیق می باشد، به تحلیل ارکان این جرم پرداخته شده است.

در چهارمین مقاله این مجموعه که با قلم ناچیز نگارنده این سطور با عنوان «سیری در مستندات فقهی جرم انگاری افساد فی الارض»، تحریر شده است به بررسی این موضوع پرداخته شده است که آیا افساد فی الارض، همان محاربه است یا جرم مستقل و جداگانه ای است که مجازات های چهارگانه مذکور در آیه 33 سوره مائده نسبت به مرتکب آن اعمال می شود.

مقاله «افساد فی الارض چیست، مفسد فی الارض کیست» عنوان پنجمین مقاله این مجموعه است که به قلم اینجانب و به عنوان مکمل مقاله پیشین، تألیف شده است. در این مقاله پس از پذیریش دوگانگی دو جرم محاربه و افساد، با بررسی مصادیق فقهی و قانونی جرم افساد فی الارض، به تبیین مفهوم جرم مزبور و ارایه ضابطه ای برای تشخیص آن، پرداخته شده است.

ششمین مقاله این مجموعه؛ «تروریسم سایبری» است که به قلم امیر حسین جلالی فراهانی نگاشته شده است. مولف با تبیین این نکته که اقدامات تروریستی، یکی از تهدیدات امنیتی مهم است که همواره ملت ها و دولت ها را مورد هدف قرار داده و عمدتاً با پیامدهای بسیار زیانباری همراه است.

مقاله «جرایم سازمان یافته» که به قلم جناب آقای «محمد ابراهیم شمس» نگاشته شده است پس از ارایه تعریفی از جرم سازمان یافته، به تحلیل ویژگی جرم مزبور از قبیل؛ غیر ایدئولوژیک بودن سازمان یا گروه مجرمانه، وجود سلسله مراتب، استفاد از ارعاب و خشونت، می پردازد.

«جرم انگاری پول شویی» که به قلم جناب آقای علی مراد حیدری تألیف شده است، هشتمین مقاله، مجموعه پیش روست. مولف پس از بیان تاریخچه جرم پول شویی و بیان آثار منفی فراوانی که این جرم در حوزه اقتصاد، امنیت، سیاست و ... دارد، در صدد پاسخگویی به این سؤال بر می آید که آیا در نظام حقوقی کشورمان با توجه به مبانی فقهی، امکان جرم انگاری پدیده پول شویی وجود دارد یا خیر؟

نهمین مقاله این مجموعه به قلم جناب آقای عبدالحمید خسروی با عنوان «پول شویی و راهکارهای مبارزه با آن» است. در این مقاله با ارائه تعریفی از پول شویی و روش ها و مراحل ارتکاب این جرم به این نکته توجه داده می شود که نظر به متنوع بودن روش های کسب سود حاصل از اعمال خلاف، شیوه های پوی شویی نیز متنوع بوده و به عواملی همچون جرم، نوع سیستم اقتصادی و قوانین و مقررات کشور محل وقوع با تطهیر جرم، بستگی دارد.

مقاله «پول شویی الکترونیکی» عنوان دهمین مقاله این مجموعه است که به وسیله جناب آقای امیر حسین جلالی فراهانی به رشته تحریر درآمده است. در این مقاله به حوزه جدیدی از پول شویی پرداخته می شود، که در اثر بانکداری الکترونیک و تحولات شگرف به وجود آمده در این عرصه، ایجاد شده است.

«امنیت و شریعت (نظم عمومی در قواعد و احکام فقهی)» عنوان یازدهمین مقاله این مجموعه است که به قلم جناب آقای محسن اسماعیلی، به نگارش درآمده است. مولف پس از بیان اهمیت امنیت و ضرورت ایجاد احساس امنیت در جامعه، با تبیین مفهوم امنیت و ابعاد آن، ارتباط امنیت را با برخی قواعد حقوقی توضیح داده و ابعاد امنیت فکری ـ فرهنگی و سیاسی ـ اجتماعی را مورد بررسی قرار می دهد. در مقاله مزبور با تأکید بر مخدوش بودن امنیت اجتماعی ـ سیاسی، بدون تأمین امنیت فکری و فرهنگی، موضوع ارتداد که از مصادیق بارز اخلال در امنیت فکری ـ فرهنگی، جامعه است، مورد بررسی قرار می گیرد.

«حقوق امنیت اطلاعات شبکه» عنوان آخرین مقاله این مجموعه است که به قلم جناب آقای سیدوحید ابوالمعالی حسینی و سرکار خانم زهراسادات علیزاده طباطبایی به نگارش در آمده است . مؤلفین مقاله با تبیین جنبه های گوناگون امنیت اطلاعات، به معرفی برخی از زوایای مفهوم و ساختار چندوجهی امنیت اطلاعات پرداخته و در این مسیر، به توضیح و تبیین جرایم رایانه ای، حریم خصوصی در فضای مجازی، مسئولیت مدنی دارنده رایانه یا کاربران شبکة جهانی می پردازند و در پایان نیز مدیریت مواجهه با بحران امنیت اطلاعات و ادله اثبات جرایم مربوط به این حوزه را مورد بررسی قرار می دهند.