مواجید عرفانی

معرفی کتاب

کتاب مواجید عرفانی اثر حسین روحانی نژاد در نه فصل ساماندهی شده است.

در فصل اول از تبارشناسی مواجید و اینکه آیا از تبار «وجد» یا «موجود» و نیز از چیستی وجد و مفاهیم وابسته چون تواجد و وجود و نیز اقسام وجد و تواجد و اصناف واجدان و متواجدان و ویژگی های اصحاب وجد و آثار و پیامدهای وجد و منشأ و خاستگاه وجد و منشأ تواجد و آسیب شناسی و ارزیابی وجد و نیز از حالات سه گانه سکر و دلال و فنا سخن به میان آمده است.

در فصل دوم از این مباحث گفت و گو شده و نقد و بررسی به عمل آمده است: چیستی سماع، گستره سماع، مجلس سماع، شریط و آداب سماع، فلسفه پیدایش سماع، احکام سماع از دیدگاه مشایخ متصوفه و فقهای مذاهب اربعه ومکتب اهل بیت(ع).

مباحثی که در فصل سوم آمده است، عبارت است از: کشف و شهود، اقسام و انواع و مراتب کشف، شرایط صعود به قله کشف و شهود، اهمیت شناخت خواطر و تمییز خواطر شیطانی از خواطر رحمانی.

در فصل چهارم از تجربه دینی وعرفانی سخن به میان آمده و این مباحث در آن مطرح گردیده است: درآمدی بر تجربه دینی، جایگاه تجربه گرایی دینی در دین پژوهی، چیستی و ماهیت و سرشت تجارب دینی، تقسیم و طبقه بندی تجارب دینی، رؤیا از دیدگاه علامه طباطبایی، ویژگی های حالات عرفانی از دیدگاه جیمز، تجارب عرفانی، ابعاد تجربه دینی، عوامل زمینه ساز تجربه گرایی دینی.

در فصل پنجم از عرفان و برهان، بحث به میان آمده و مباحث ذیل در آن مطرح شده است:
1. نظریه بی نیازی عرفان از برهان و استدلال ناپذیری آن و نقد این نظریه؛ 2. نظریه نیاز عرفان به برهان؛ 3. انگیزه های عارفان از روی آوردن به برهان؛ 4. میزان کارایی برهان در قلمرو عرفان؛ 5. عرفان و علم و معرفت؛ 6. عرفا و عقل؛ 7. کیفیت وفاق میان محصول کشف و محصول کوشش؛ 8. آفات و آسیب های عقلگرایی افراطی؛ 9. علل گرایش به عرفان.

محور بحث در فصل ششم، شطحیات عرفانی است و از دیدگاه های مختلف کسانی چون سراج طوسی، شمس الدین محمد لاهیجی، عین القضاه همدانی، جرجانی، ابن عربی، همایی، مولوی، آشتیانی و علامه جعفری است. و نیز از شطحیات شطاحان معروفی چون بایزید بسطامی و حلاج و بازتاب اناالحق گفتن منصور در ادبیات فارسی، به اجمال گفت و گو شده است. همچنین از چهار نظریه در باب شطحیات عرفانی به روایت استیس سخن به میان آمده است.

فصل هفتم به گفت و گو درباره «عرفان و میزان» اختصاص یافته و در آن، از این مطالب گفت و گو شده است: تعریف میزان؛ نیازمندی کشف و شهود عرفانی به میزان از دیدگاه قونوی، فناری، قیصری، ابن ترکه، جوادی آملی؛ میزان کشف و شهود و مواجید عرفانی؛ اسباب شهود صائب؛ اعتبار و حجیت مواجید عرفانی.

فصل هشتم در مورد عرفن و میزان از دیدگاه برخی از متفکران غربی چون ویلیام جیمز، پرادفوت، نلسون پایک، فریتس استیل، والتر ترنس استیس، سی.دی.براد، ایان باربور، مایکل پترسون، برایان دیویس، و ولیلیام آلستون گفت و گو می کند.

در فصل نهم از عرفان و زبان، سخن گفته شده است ومباحثی از قبیل زبان دین؛ ماهیت نمادین زبان دین از دیدگاه پل تیلیش؛ نظریه تجسد، نظریه
غیرشناختاری بودن زبان دینی؛ نظریه بازی زبانی؛ زبان عرفان و نظریه های گوناگون واز جمله نظریه برخی از عرفان پژوهان و عارفان مسلمان مورد بحث و بررسی قرار گرفته است