loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

حکمه الاشراق - جلد سوم: الهیات 1

حکمة الاشراق سهروردی با شرح قطب الدین شیرازی و تعلیق ملاصدرا

موجودی تمام شده ؛ درصورت شارژ مجدد به من اطلاع بده notify_me

معرفی کتاب

این کتاب به زبان عربی است و بنابه گزارش سهروردی، در سال ۵۸۲ تألیف آن به پایان رسیده است. تاریخ دقیق تألیف این کتاب را نمی توان معلوم کرد، زیرا سهروردی در حکمةالاشراق تصریح کرده که هم زمان با این کتاب، برخی آثار فلسفی خود را نوشته و همچنین در اغلب آثار فلسفی خود از حکمة الاشراق چنان یاد کرده که گویی پیش از آنها پایان یافته است. سهروردی در آثار عرفانی و رمزی و تمثیلی خود، به حکمةالاشراق اشاره ای نکرده است، اما نمی توان نتیجه گرفت که آنها را قبل از حکمةالاشراق نوشته است، زیرا مباحث پخته ای از حکمت اشراقی در این آثار وجود دارد.

سهروردی حکمة الاشرق را کتابی مشتمل بر حکمت های شگفت انگیز و عبارات رمزگونه معرفی کرده و در میان آثاری که در علوم الهی نوشته، برای آن جایگاه ویژه ای قائل شده و آن را بی نظیر وصف کرده است. وی در سایر آثار خود، برای دریافت اعتقاد اصلی اش، به حکمة الاشراق ارجاع داده است.

وی دلیل تألیف این کتاب را اصرار دوستان و همچنین فرمانی غیبی ــکه نافرمانی از آن موجب خروج از راه راست می شود ــ عنوان کرده است. او در مقدمه، به طور ضمنی، به وجه تسمیه این کتاب اشاره کرده است. منظور وی از حکمت همان دانش ذوقی و کشفی، در مقابل علم بحثی نظری، است که از جانب خداوند اعطا می گردد و نشانه آن در سخنان رمزگونه حکما یافت می شود. در رأس این دسته از حکما افلاطون است که وارث حکمت هرمس، والدالحکماء، شناخته می شود و از حکمای یونان و ایران، آنان که از این حکمت بهره برده اند، کسانی هستند که نفوسشان از نور عقل، مُشرق و نورانی است؛ به این معنا که به مشاهده وجدانی و معاینه عرفانی حقیقت دست یافته اند و چنان که طلوع خورشید در مشرقِ عالَمِ جسمانی موجب پدیدار شدن محسوسات می شود، طلوع نورِ معنوی در نفوس آنان، موجب آشکار شدن معقولات و معارف شده است.

حکمة الاشراق شامل دو بخش عمده در ضوابط فکر و انوارالهیه است و در ابتدا مقدمه و در انتها وصیتِ مصنّف در آن ذکر شده است.
قسمت اول
قسمت اول، دربارۀ « ضوابط الفکر » یا « موازین اندیشه » (منطق) است. سهروردی، همانند ابن سینا در کتاب الاشارات و التنبیهات، منطق را در تقسیم بندی دوبخشی عرضه کرده است. دو مقاله از این قسمت به بحث تعریف (تصور) و حجت (تصدیق) اختصاص دارد. مقاله سوم در مغالطات و برخی داوری ها (حکومات) بین سخنان اشراقیون و مشائیان، و بسیار مختصر است و در آن فقط به برخی قواعد و ضوابط، و در ضمن به قواعد اشراقی، اشاره شده است.

اصطلاحات جدید
سهروردی در بخش منطق برای برخی اصطلاحات منطقی معادل های تازه ای به کار برده است، مانند دلالت های « قصد »، « حیطه » و « تطفّل » به جای دلالتهای مطابقه، تضمن و التزام.

بخش مغالطات یا حکومات مهم ترین بخش این قسمت است که سهروردی در آن تفاوت مبانی خود و مشائیان را توضیح داده است. از جمله مباحث مهم این بخش، اثبات اعتباری بودن وجود، انکار ترکیب جسم از مادّه و صورت و اثبات مُثُل افلاطونی است.

قسمت دوم
قسمت دوم حکمةالاشراق، در بیان فلسفه نوری و حکمت اشراقی سهروردی است. در این قسمت، نسبت نور و ظلمت و اقسام آنها و مراتب انوار و خصوصیات نورالانوار شرح داده شده است.

تبیین تغایر انوار از طریق کمال و نقص (تشکیک) و پیدایش کثرت در آنها با نسبتهای « مشاهده و اشراق»، « قهر و محبت » و « فقر و غنا»، از اصول اشراقی و ابتکارات خاص سهروردی است که در این کتاب به آن اشاره شده است. تأکید سهروردی بر وجود ارباب انواع (انوار قواهر عرضی) و اثبات وجود آنها براساس قاعده امکان اشرف، جواز صدور بسیط از مرکب، اَزَلیت فعل انوار و قِدَمِ عالم، ازلیت زمان، مجعول بودن ماهیت به جای وجود، بررسی دلایل معتقدان به تناسخ و اثبات عالم مثال (مُثُلِ مُعَلقه)، از مباحث مهم مطرح شده در این اثر است.

بر حکمةالاشراق شرح هایی نوشته شده که از مهم ترین آنها شرح شمس الدین محمد شهرزوری و شرح قطب الدین شیرازی است. شرح قطب الدین شیرازی متأثر از شرح شهرزوری و بسیار مورد مراجعه حکما بوده و از مهم ترین تعلیقات، تعلیقه صدرالدین شیرازی است.
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما