حوزه علمیه مروی و نقش آن در تاریخ معاصر

معرفی کتاب

حوزه علمیه مروی با قدمتی نزدیک به 200 سال در شهرستان تهران قرار دارد. این مدرسه علمیه که اساس آن بر پایة تقوا و علم پی ریزی شده است همواره منشأ خدمات و برکات بوده و زبانزد علماء، طلاب و مردم است. خان مروی مؤسس مدرسه بوده و پس از ایشان علما و فقهای بسیاری از جمله آیت الله حاج شیخ محمد حسن آشتیانی از شاگردان مبرز شیخ انصاری، تولیت این مدرسه را به عهده داشته اند. پس از انقلاب اسلامی، حضرت امام خمینی (ره) تولیت حوزه علمیه مروی را به عهده حضرت آیت الله مهدوی کنی قرار دادند. کتاب پیش رو پیشینه ای مختصر از شرح حال مدرسه علمیه مروی و بزرگان آن می باشد.
تهیه کننده این اثر سعی کرده است ابعاد تاریخی، اجتماعی و علمی این حوزه را به تفصیل بیان نماید.
کتاب از دو مقدمه(مقدمه اول از آیت الله مهدوی کنی و مقدمه دوم از تهیه کننده اثر)؛ یک پیشگفتار (که در آن در مورد انگیزه تدوین اثر؛ ابعاد تاریخی اثر؛ طبقات علمای مروی و موانع و راه حلها صحبت شده است) و چهار بخش تشکیل شده است.
بخش اول به مبادی اولیه و بانی حوزه علمیه مروی اختصاص دارد. در بخش دوم، متولیان آن معرفی شده اند. بخش سوم، به احیاگر موقوفات مروی آیت الله مهدوی کنی اختصاص دارد و در بخش چهارم سایر مدیران مؤثر معرفی شده اند.

بخش اول که به مبانی و بانی حوزه علمیه مروی اختصاص دارد، سه فصل ابتدایی کتاب را تشکیل داده است. در فصل اول با عنوان «موقعیت تهران»؛ پیرامون تهران، مسجد جامع قدیم، مدرسه جنب امامزاده سیدولی، مسجد و مدرسه حکیم هاشم، مسجد و مدرسه چال حصار، مدرسه رضائیه؛ و همچنین ظرفیت فلسفی (علمی) و آثار و شاگردان آن بحث شده است. در فصل دوم با عنوان «تاریخچه مدرسه مروی»؛ پیرامون موقعیت جغرافیایی، تاریخ بناء، موقوفات، باغ مروی، دبیرستان مروی، و پیشینه تاریخی تحولات مدرسه مروی بحث شده است. در فصل سوم با عنوان «بانی مدرسه و مسجد مروی»؛ در مورد حیات محمد حسین خان مروی و ویژگی های علمی ایشان صحبت شده است. همچنین در این فصل در مورد وفات و نظر دیگران در مورد مؤسس و بانی مدرسه مروی نیز بحث شده است.

بخش دوم به معرفی متولیان حوزه علمیه مروی اختصاص دارد. این بخش فصول چهارم تا یازدهم کتاب حاضر را تشکیل می دهد. در فصل چهارم در مورد میرزا مسیح تهرانی؛ در فصل پنجم در مورد ملامیرزا محمد اندرمانی طهرانی؛ در فصل ششم در مورد ملا علی کنی؛ در فصل هفتم در مورد میرزا زین العابدین (امام جمعه طهران)؛ در فصل هشتم در مورد آیت الله میرزا محمد حسن آشتیانی؛ در فصل نهم در مورد آیت الله شیخ مرتضی آشتیانی؛ در فصل دهم در مورد آیت الله حاج میرزا احمد آشتیانی؛ و در فصل یازدهم در مورد آیت الله حاج میرزا باقر آشتیانی صحبت شده است. در مورد هر یک از متولیان سعی شده است تا شرح نسبتاً جامعی از زندگانی؛ فعالیت های مختلف مذهبی، علمی، سیاسی و غیره آنان ذکر گردد.

بخش سوم با عنوان «احیاءگر موقوفات مروی؛ حضرت آیت الله مهدوی کنی»؛ به معرفی شخصیت سیاسی، مذهبی، علمی، و غیره حضرت آیت الله مهدوی کنی پرداخته شده است. این بخش فصول دوازدهم تا چهاردهم کتاب حاضر را شامل می گردد. در فصل دوازدهم به معرفی حیات فردی ـ اجتماعی؛ خانواده و دوستان؛ علمای کن؛ رخدادهای سیاسی؛ تحصیلات حوزوی؛ خاطرات و فعالیت های قبل و بعد انقلاب آیت الله مهدوی کنی پرداخته شده است. در فصل سیزدهم در مورد پانزده خرداد؛ تحویل گرفتن مدرسه مروی؛ ورود به مدرسه مروی؛ تعمیرات اساسی؛ موقوفات مروی؛ احیای موقوفات؛ بازگردادن دبیرستان مروی؛ گزینش طلاب جدید؛ دعوت از اساتید و شرایط وقف نامه برای طلاب بحث و بررسی شده است. در فصل چهاردهم با عنوان تأسیس دانشگاه امام صادق علیه السلام؛ پس از بیان کلیات؛ در مورد اقدامات اولیه؛ محل دانشگاه؛ ساختار دانشگاه و واحد خواهران دانشگاه صحبت شده است.

بخش چهارم با عنوان «مدیران ارشد موقوفات حوزه علمیه مروی»؛ فصول پانزدهم تا هفدهم کتاب را شامل می گردد. در فصل پانزدهم در مورد آقای لبانی؛ ناظر بر موقوفات حوزه علمیه مروی؛ در فصل شانزدهم در مورد آقای کیانی؛ مدیر موقوفات حوزه علمیه مروی؛ و در فصل هفدهم در مورد حجت الاسلام شیخ احمد اسلامی؛ مسئول بازسازی مدارس صحبت شده است. در پایان نیز شش ضمیمه، آلبوم تصاویر و فهرست نسخ خطی کتابخانه حوزه مروی آورده شده است.