loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

اشتباه در شخص طرف قرارداد (با مطالعه تطبیقی در حقوق ایران و فرانسه)

ناشر دانشگاه امام صادق (ع)

نویسنده سعید محسنی

سال نشر : 1390

تعداد صفحات : 530

خرید پیامکی این محصول
جهت خرید پیامکی این محصول، کد محصول، نام و نام خانوادگی، آدرس و کد پستی خود را به شماره زیر ارسال نمایید: کد محصول : 36805 10003022
265,000 238,500 تومان
افزودن به سبد سفارش

معرفی کتاب

اشتباه در قراردادها به عنوان یکی از عیوب اراده در ماده 199 قانون مدنی ایران مطرح گردیده است و در دو ماده بعد به ترتیب قاعده عمومی مربوط به اشتباه در خود موضوع معامله و اشتباه در شخص طرف قرارداد بیان شده است. این مقررات که اقتباسی است از مواد 1109 و 1110 قانون مدنی فرانسه، به دلیل تفاوتهایی که در این خصوص در نظام حقوقی فرانسه و حقوق اسلامی وجود دارد، به طوری مبهم و اختلاف برانگیز طراحی شده است. به عنوان مثال ماده 199 رضای حاصل از اشتباه را موجب «نفوذ» قرارداد ندانسته و ماده 201 اشتباه در شخص طرف قرارداد را با وجود شرایطی موجب «خلل» در قرارداد شمرده است. این ابهام و استفاده قانونگذار از تعابیر غیراصطلاحی، موجب اختلاف نظر شدید درخصوص اثر اشتباه در شخص طرف قرارداد شده است. یک بررسی جامع و تحقیق کامل در فقه امامیه از یک طرف و حقوق فرانسه ازطرف دیگر، لازم است تا هم مفهوم اشتباه در شخص طرف قرارداد روشن گردد و هم اثر آن در حقوق ایران مشخص شود. بر همین اساس نگارنده در این کتاب قصد داریم با توجه به مطالب بسیار ارزشمند فقهی که البته به صورت پراکنده در مباحث متعدد فقهی و اصولی مطرح شده و با استفاده از تحقیقات انجام شده در حقوق فرانسه و نیز مختصر تحقیقات به عمل آمده در حقوق ایران، به یک نظریه جامع و منطقی و البته مبتنی بر فقه امامیه دست یافته و بدین ترتیب ضمن بهره وری از دستاوردهای حقوق غرب، مزایا و محاسن حقوق اسلامی را نمایان سازد.

سئوالاتی که نگارنده به دنبال پاسخ گویی به آنها می باشد به شرح ذیل می باشد: 1- مفهوم و قلمرو اشتباه در شخص طرف قرارداد چیست؟ 2- اثر این اشتباه چه می باشد؟ بطلان، عدم نفوذ یا خیار فسخ؟ بدیهی است پذیرش هریک از این آثار، باید با مبانی فقهی و حقوقی اثبات شود. 3- شرایط تأثیرگذاری اشتباه چیست؟ 4- و آیا از این جهت تفاوتی بین اشتباه در شخص طرف قرارداد با اشتباه در خود موضوع قرارداد وجود دارد؟ آیا منظور از اشتباه فقط اشتباه در هویت جسمانی شخص طرف قرارداد است یا شامل اشتباه در اوصاف شخص نیز هست؟ آیا اوصاف مختلف از این حیث تفاوتی دارند یا خیر؟ مفهوم علت عمده بودن شخصیت طرف قرارداد که در ماده 201 به عنوان شرط تأثیر اشتباه ذکر شده، چیست؟ در کدام عقود شخصیت طرف قرارداد علت عمده محسوب می شود؟ آیا عقد نکاح نسبت به سایر عقود تفاوتی از این جهت دارد؟ وضعیت ایقاعات از این حیث چگونه است؟ رابطه اشتباه و اراده چیست؟ از نظر روانشناختی، اشتباه چه تأثیری بر اجزاء و عناصر اراده می گذارد؟ مبانی اثر اشتباه بر قرارداد چیست؟ جمع بین مصلحت های فردگرایانه(لزوم حمایت از شخص اشتباه کننده) و مصالح اجتماعی(لزوم حفظ روابط قراردادی) چگونه است؟

فرضیه های مؤلف با توجه به سئوالات مطرح شده به شرح ذیل می باشد: 1- اشتباه در شخص طرف قرارداد اعم از اشتباه در هویت فیزیکی و هویت مدنی و اوصاف شخص طرف قرارداد می باشد و از این جهت هیچ تفاوتی بین نکاح و سایر عقودی که شخصیت طرف در آنها علت عمده می باشد، وجود ندارد. 2- اثر اشتباه بسته به درجه آن یا بطلان مطلق قرارداد است و یا صرفاً حق فسخ ایجاد می کند و البته بعضاً اشتباه هیچگونه تأثیری بر قرارداد ندارد. اشتباه هیچ گاه در حقوق ایران باعث عدم نفوذ قرارداد نمی باشد. این ادعا ریشه در مبانی نظریه اشتباه و نیز تحلیل روانی و اصولی اراده دارد 3- البته عمده شرط تأثیرگذاری اشتباه این است که موضوع اشتباه به نحوی وارد در قلمرو تراضی متعاقدین شود. 4- هرچند اصولاً بین اشتباه در شخص طرف قرارداد با اشتباه در خود موضوع قرارداد، تفاوت بنیادی وجود ندارد، اما اشتباه در شخص طرف قرارداد فقط در قراردادهایی تأثیر می گذارد که شخصیت طرف علت عمده قرارداد بوده باشد. درخصوص سایر سؤالات نیز اجمالاً می توان چنین اظهارنظر نمود که اوصاف شخص طرف قرارداد بعضاً هیچ اهمیتی ندارد. اما گاه اوصاف موردنظر آن قدر اساسی است که تشکیل دهنده هویت طرف مقابل می باشد و البته گاهی اوقات نیز اهمیت کمتری دارد. یعنی نه آن قدر اساسی است که باعث تغایر شخصیت مقصود با شخصیت واقع شود و نه آن قدر بی اهمیت که بتوان از کنار آن گذشت. علت عمده بودن شخصیت طرف قرارداد نیز که شرط تأثیرگذاری اشتباه می باشد، عبارت است از اینکه ملاحظه شخصیت طرف مقابل برای انعقاد قرارداد اهمیت داشته است. این ویژگی معمولاً در عقود مجانی و عقود مبتنی بر اعتماد و اطمینان و عقود مبتنی بر تخصص و هنر و مخصوصاً در نکاح وجود دارد. اما منحصر به این موارد نیست. ایقاعات نیز اصولاً تفاوتی از این حیث با عقود ندارند. چون همان گونه که در عقود تأثیر اشتباه به لحاظ خدشه ای است که به کمال اراده وارد می آید، اشتباه در ایقاعات نیز ممکن است باعث عیب اراده شده، اثر خود را به جای گذارد. به نظر می رسد اثر اشتباه بر اراده از دو حالت خارج نیست. یا اثر آن زوال قصد بوده که درنتیجه عمل حقوقی باطل می باشد و یا اینکه باعث عیب رضا می شود که نتیجه آن پیدایش خیار فسخ خواهد بود. البته اشتباه هیچ گاه باعث زوال رضا نمی گردد. با این مختصر توضیح و با توجه به اشتراط ورود موضوع اشتباه در قلمرو تراضی، هم مصالح فردگرایانه(حاکمیت اراده) تأمین می شود و هم مصلحتهای اجتماعی و ثبات روابط قرارادادی حفظ می گردد. این فرضیه ها با قواعد حقوقی و فقهی نیز سازگار است که تفصیل و تطبیق آن خواهد آمد.

برای اثبات فرضیه های ترسیمی، این تحقیق به شیوه کتابخانه ای انجام پذیرفته، به سه بخش اصلی تقسیم شده است.

در بخش نخست ضمن تبیین صحیح مفهوم اشتباه و تمیز آن از مفاهیم مشابه و نیز بیان انواع اشتباه، جایگاه اشتباه در شخص طرف قرارداد را در بین سایر انواع اشتباه تبیین می کنیم و انواع مختلف اشتباه در شخص طرف قرارداد را نیز بررسی شده است.

در بخش دوم مبانی آثار اشتباه مطرح و بررسی شده است. در تبیین این مبانی، ازطرفی به تحلیل اراده و ارتباط اشتباه با آن پرداخته شده و ازطرف دیگر مبانی قرآنی و حدیثی و سایر مبانی فقهی و اصولی مطرح و نظریه خود با آن مبانی اثبات و هماهنگ شده است.

نهایتاً در بخش سوم با توجه به مبانی تبیین شده، آثار اشتباه در شخص طرف قرارداد بیان شده است. ضمن اینکه شرایط تأثیرگذاری اشتباه را نیز در همین قسمت تحلیل شده است.
کتاب در سه بخش و هر بخش از سه فصل تشکیل شده است.
  • زبان کتاب
    فارسی
  • سال نشر
    1390
  • چاپ جاری
    1
  • تاریخ اولین چاپ
    1390
  • شمارگان
    1500
  • نوع جلد
    جلد نرم
  • قطع
    وزیری
  • تعداد صفحات
    530
  • ناشر
  • نویسنده
  • وزن
    760
  • تاریخ ثبت اطلاعات
    چهارشنبه 11 آذر 1394
  • شناسه
    36805
  • دسته بندی :
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما