loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

فرصت ها و چالش های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه

ناشر دانشگاه امام صادق (ع)

نویسنده عباس کشاورز شکری

سال نشر : 1392

تعداد صفحات : 404

خرید پیامکی این محصول
جهت خرید پیامکی این محصول، کد محصول، نام و نام خانوادگی، آدرس و کد پستی خود را به شماره زیر ارسال نمایید: کد محصول : 36830 10003022
202,000 181,800 تومان
افزودن به سبد سفارش

معرفی کتاب

موضوع محوری کتاب حاضر چالش ها و فرصت های فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه است. خاورمیانه منطقه ای است که کشورهای آن اشتراکات فرهنگی، تاریخی و اجتماعی فراوانی با هم دارند. ایران هم به عنوان یکی از کشورهای مهم این منطقه دارای اشتراکات فراوانی با دیگر کشورهای منطقه است اما در روابط و تعاملات فرهنگی با این کشورها با مشکلات و چالش هایی نیز روبرو است. چالش ها؛ ذیل محورهای نظام های سیاسی متمایز، سیاسی شدن هویت و ایدئولوژیک شدن فرهنگ، نظم نوین جهانی، تعارضات مذهبی، زبانی و قومی، نفوذ فرهنگی وهابیت و نگرش های مذهبی متمایز؛ و فرصت ها ذیل محورهای تاریخ، تمدن و دین مشترک، حضور شیعیان در منطقه، قابلیت های فرهنگی ایران، فرصت های حاصله از حضور دشمن مشرک منطقه ای، و منافع مشترک منطقه ای مورد بررسی قرار گرفته اند. در این پژوهش فرصت ها و تهدیدهای فرا روی تعاملات فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه بررسی و علل و عوامل ایجاد کننده آنها را روشن شد. به این ترتیب ابتدا ویژگی های فرهنگی ـ سیاسی کشورهای منطقه خاورمیانه بررسی شد و سپس با توجه به گفتمان فرهنگی انقلاب اسلامی مشخص شد چه فرصت ها و تهدیدهای فرهنگی فراروی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه وجود دارد.

با باز تعریف هویت و فرهنگ ایرانی بر اساس نظام دینی اسلام شیعی، از یک سو نظام های سیاسی متمایز با نظام جمهوری اسلامی در منطقه، و از سوی دیگر ایالات متحده مریکا به عنوان هژمون اصلی نظام نوین جهانی احساس خطر کرده و به مقابله با آن پرداختند. از سوی دیگر ظرفیت ها و قابلیت های فرهنگی ایران، تاریخ، دین و تمدن مشترک با سایر کشورهای منطقه، حضور شیعیان در منطقه و احساس خطر در مقابل رژیم صهیونیستی فرصت هایی را در مقابل نظام اسلامی قرار می دهد که این نظام می تواند با استفاده از این فرصت ها، چالش ها را به حداقل برساند.
کتاب حاضر در پی تبیین و توضیح این فرصت ها و چالش ها و ارائه راهکارهایی در این زمینه است.
اثر حاضر از سه بخش و در قالب 14 فصل به شرح منتشر شده است.

بخش یکم تحت عنوان «چالشهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه»؛ پنج فصل ابتدایی کتاب حاضر را پوشش داده است.
در فصل اول با عنوان «تمایز نظامهای سیاسی، سوءظن حاکمان کشورهای خاورمیانه و چالشهای فرهنگی ایران در منطقه»؛ درصدد پاسخگویی به این سؤال است که چرا ایران با وجود تاریخ و تجربه های تقریباً مشترک با دیگر کشورهای منطقۀ خاورمیانه، در روابط و تعاملات فرهنگی در این منطقه با چالشهای فراوانی روبه روست؟
در این فصل در پاسخ به پرسش مطرح شده فرضیۀ زیر را مطرح و بررسی میکنیم: تمایز نظامهای سیاسی و سوءظن حاکمان کشورهای خاورمیانه دربارۀ ایران عامل ایجاد چالش فرهنگی برای این کشور در منطقه است. بر همین اساس ابتدا نظامهای سیاسی کشورهای خاورمیانه مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه در مورد سوءظن حاکمان برخی کشورهای عربی خاورمیانه به ایران؛ ترس از شکلگیری هلال شیعی و سوءظن به شیعیان داخلی؛ برنامۀ هستهای ایران؛ نقش ایران در عراق و آیندۀ دولت در این کشور؛ حزبالله لبنان و آیندۀ سیاسی این کشور؛ و ناسیونالیسم عربی و ایرانهراسی مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.
در فصل دوم با عنوان «فرایند سیاسی شدن هویت و ایدئولوژیک شدن فرهنگ ایران و تأثیر آن بر چالشهای فرهنگی این کشور در خاورمیانه پس از انقلاب اسلامی ایران»؛ در تلاش است تا مشخص کند که هویت ایران و تصوری که دیگر کشورها از این هویت دارند، چه تأثیری بر چالشهای فرهنگی ایران در منطقۀ خاورمیانه دارد. با توجه به این موضوع پرسش این نوشتار آن است که چرا ایران با وجود اشتراکها، تاریخ و تجربههای تقریباً مشترک با دیگر کشورهای منطقۀ خاورمیانه، در روابط و تعاملات فرهنگی با این کشورها با چالشهای فراوانی روبه روست؟
در این فصل در پاسخ به پرسش مطرح شده فرضیۀ زیر مطرح و بررسی شده است: احتمالاً سیاسی شدن هویت و ایدئولوژیک شدن فرهنگ ایران یکی از عوامل ایجاد چالش فرهنگی این کشور با برخی از کشورهای منطقۀ خاورمیانه است. متغیرهای مستقل در این نوشتار سیاسی شدن هویت و ایدئولوژیک شدن فرهنگ ایران است، بنابراین در قسمت اول به بررسی موضوع هویت و سیاسی شدن هویت ایران در خاورمیانه، در قسمت دوم به بررسی ایدئولوژیک شدن فرهنگ ایرانی و در قسمت سوم به تأثیر این دو عامل بر چالشهای فرهنگی ایران در منطقۀ خاورمیانه میپردازیم.
فصل سوم با عنوان «نظم نوین جهانی و دیپلماسی فرهنگی امریکا در خاورمیانه و نقش آن در ایجاد چالشهای فرهنگی»؛ پیرامون نظم نوین جهانی؛ دیپلماسی فرهنگی؛ ابزارهای دیپلماسی فرهنگی؛ خاورمیانه و مسئلۀ اسلامگرایی؛ دیپلماسی فرهنگی امریکا در خاورمیانه؛ طرح خاورمیانۀ بزرگ؛ نقش دیپلماسی فرهنگی آمریکا در ایجاد چالشهای فرهنگی در سطح منطقه؛ اصولگرایی اسلامی؛ سلفی گرایی؛ ابتذال فرهنگی و بحران هویت فرهنگی؛ بحث و بررسی شده است.
فصل چهارم با عنوان «اختلافها و تعارضهای گروههای مذهبی، زبانی و قومی در خاورمیانه و سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»؛ به دنبال پاسخگویی به این سئوال است که اختلافها و تعارضهای گروههای مذهبی، زبانی و قومی چه چالشی را در برابر سیاستگذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقۀ خاورمیانه ایجاد می کند؟ همچنین نگارنده در این فصل جهت پاسخگویی به پرسش مورد نظر فرضیه زیر را بررسی کرده است: ناهمگونی و تنوع گروههای مذهبی، زبانی و قومی منطقۀ خاورمیانه از عوامل ایجاد چالش فرهنگی در منطقۀ خاورمیانه است.
در فصل پنجم تحت عنوان «نفوذ فرهنگی وهابیت و نگرشهای مذهبی متمایز در منطقه و نقش آن در ایجاد چالشهای فرهنگی در خاورمیانه»؛ پیرامون تاریخچه و فعالیت های وهابیت؛ مؤسس وهابیت؛ زمینه های حضور وهابیت در عربستان؛ تشکیلات رابطه العالم الاسلامی؛ اقدامات فرهنگی و تبلیغی وهابیت؛ وهابیت در کشورهای منطقه و فعالیت وهابیون در ایران؛ بحث و بررسی شده است.

بخش دوم با عنوان «فرصتهای فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در منطقه خاورمیانه»؛ فصلهای ششم تا دهم کتاب حاضر را پوشش داده است.
بر همین اساس در فصل ششم با عنوان «تاریخ مشترک (حوزۀ تمدنی و اصول دینی) و قرابت جغرافیایی و نقش آن در ایجاد فرصت فرهنگی در منطقه»؛ در مورد فرصت های فرهنگی ایران در کشورهای بحرین؛ یمن؛ قطر؛ کویت؛ اردن؛ امارات متحده عربی؛ لبنان؛ عربستان سعودی؛ ترکیه؛ مصر؛ عراق و سوریه بحث شده است.
در فصل هفتم با عنوان «حضور شیعیان در منطقه و نقش آنها در ایجاد فرصتهای فرهنگی در منطقه»؛ پیرامون وضعیت شیعیان در کشورهای بحرین؛ یمن؛ قطر؛ کویت؛ اردن؛ امارات متحده عربی؛ لبنان؛ عربستان سعودی؛ ترکیه؛ مصر؛ عراق و سوریه بحث شده است.
در فصل هشتم با عنوان «ظرفیتها و قابلیتهای فرهنگی ایران و نقش آن در ایجاد فرصتهای فرهنگی در منطقه»؛ نگارنده به طور خاص و در بررسی موردی به دنبال پاسخگویی به این پرسش است که «چه قابلیتها و ظرفیتهایی در فرهنگ ایرانی ـ اسلامی وجود دارد که میتواند برای کشور ایران در منطقه فرصت فرهنگی ایجاد کند؟»
فصل نهم با عنوان «دشمن مشترک منطقهای و فرصتهای فرهنگی ایران»؛ ابتدا به بررسی نقش اسرائیل به عنوان دشمن مشترک برای کشورهای منطقۀ خاورمیانه و ایجاد تهدیدهای مختلف از جنبههای اقتصادی، سیاسی ـ امنیتی، نظامی و فرهنگی از سوی این رژیم پرداخته شده است. سپس به بنیادگرایی و گروههای افراطی اسلامگرا به مثابه دیگر دشمن مشترک توجه شده و در نهایت نیز قومیتگرایی کُردی به اختصار مورد بررسی قرار گرفته شده است.
فصل دهم با عنوان «منافع مشترک منطقهای و نقش آن در ایجاد فرصتهای فرهنگی در منطقه»؛ به شناخت و بررسی منافع مشترک ایران با کشورهای خاورمیانه پرداخته و در این بحث فرض بر آن است که وجود منافع مشترک منطقهای نقش مهمی در ایجاد فرصتهای فرهنگی برای ایران در منطقه خواهد داشت.

بخش سوم با عنوان «راهکارها و پیشنهادها»؛ چهار فصل پایانی کتاب را پوشش داده است.
فصل یازدهم با عنوان «به کارگیری روشها و ابزارهای نوین در دیپلماسی فرهنگی»؛ در پی پاسخگویی به این پرسش است که چه روشها و ابزارهایی میتواند به پیشبرد دیپلماسی فرهنگی ایران در خاورمیانه کمک کند؟
فصل دوازدهم با عنوان «به کارگیری سیاست فرهنگی الگومدار و تقویت بخشهای خصوصی در رهیافتهای فرهنگی»؛ به دنبال پاسخ گویی به این پرسش است که چرا ایران با وجود اشتراکهای تاریخی و تجربههای تقریباً مشترک با دیگر کشورهای منطقۀ خاورمیانه، در روابط و تعاملات فرهنگی در این منطقه با چالشهای فراوانی روبه روست؟ بر همین اساس در این فصل فرضیه های زیر نیز مطرح است: اصل قرار ندادن سیاست فرهنگی الگومدار و نقش نداشتن بخشهای خصوصی در سیاست فرهنگی کشور، مانع مهمی در دستیابی ایران به اهداف سیاست فرهنگی خود در منطقۀ خاورمیانه است.
در فصل سیزدهم با عنوان «سرمایه گذاری در بخش های گوناگون گردشگری، زیارتی، ورزشی، علمی و غیره»؛ لزوم سرمایه گذاری در بخش های گوناگون فرهنگی، مذهبی، گردشگری، ورزشی، تفریحی و رسانه بررسی؛ راهکارها و پیشنهادهای مؤثر و کاربردی در این زمینه ارائه شده است.
فصل چهاردهم نیز با عنوان «سیاست فرهنگی مبتنی بر بخش های فرهنگی غیر حساسیت زا»؛ پیرامون مسائل حساسیت زا و مسائل غیر حساسیت زا؛ و سیاست گذاری فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در کشورهای خاورمیانه؛ مصر؛ کشورهای عربی منطقۀ خلیج فارس؛ عربستان و عراق؛ بررسی شده است
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما