کالبد شکافی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران

معرفی کتاب

کتاب حاضر تلاشی است در راستای روشن ساختن ابعاد مختلف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران می باشد که با دیدی واقع نگرانه و اجرایی، سیاست خارجی ایران را مورد بررسی قرار داده است.

این کتاب شامل مقدمه، چهار فصل و ارائه پیشنهادات می باشد.

فصل اول به چارچوب نظری، اهداف و ماهیت سیاست خارجی، ابزارهای تحقّق سیاست خارجی و نحوة مطالعه سیاست خارجی پرداخته است.

در فصل دوم بسترهای شکل گیری سیاست خارجی ایران مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل رابطه سیاست خارجی و موقعیت ژئوپلتیکی ایران به عنوان مهمترین بستر شکل گیری سیاست خارجی ایران مورد بررسی قرار گرفته است ـ موضوع مهمی که در مطالعات سیاست خارجی ایران کمتر به آن پرداخته شده است ـ و در ادامه، تأثیر عوامل ایدئولوژیکی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مطالعه می شود. عوامل فرهنگی، اقتصادی، روانشاختی، سیاسی، امنیتی و نظامی از دیگر مباحثی است که در این فصل مورد بررسی قرار گرفته است.

در فصل سوم اهداف، مقاصد و اصول سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران مورد مطالعه قرار گرفته است. در این فصل، اهداف و ماهیت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران بر اساس قانون اساسی، سند چشم انداز ایران در سال 1404 و نیز بر اساس بیانات امام خمینی(ره) مورد بررسی قرار گرفته است و سعی شده است چارچوب مبانی سیاست خارجی کشور، اصول کلّی، مبانی آرمانی و انقلابی، اهداف کاربردی و متناسب با شرایط و مقتضیّات کشور در نظام بین الملل مورد پژوهش قرار گیرد. بر این اساس اهداف مورد بررسی قرار گرفته در این فصل عبارتنداز: اهداف و مقاصدی که در برگیرنده ملاحظات انقلابی جمهوری اسلامی ایران هستند، و اهداف و مقاصدی که ناظر بر حفظ و صیانت از منافع ملی و هویت ملی ایران می باشد.

در فصل چهارم ساختار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و نهادهای تأثیرگذار بر آن مورد مطالعه قرار گرفته است. در این فصل با توجه به ساختار پیچیده سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، نهادها و مؤلفه های تأثیرگذار بر آن به دو دسته مؤلفه های مستقیم تأثیرگذار و مؤلفه های غیرمستقیم تأثیرگذار بر روند سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران تقسیم شده اند و زیرمجموعه آنها مورد بررسی قرار گرفته است. در بخش آخر نیز به اجمال به ارائه پیشنهادهایی در راستای بهره وری هرچه بیشتر در سیاست خارجی کشور پرداخته شده است.