پژوهشی پیرامون جوامع حدیثی اهل سنت - جلد دوم

معرفی کتاب

جایگاه هویتی جوامع در حیطه حدیث به اندازه ای پراهمیت است که عملا بخش مهمی از مطالعات حدیثی را به خود اختصاص داده است؛ با وجود آن که در عمل کمتر به طور مستقل به چنین بحثی پرداخته شده و کمتر اثری دقیقاً با همین محور موضوعی نوشته شده است، اما همواره مباحث مربوط به جوامع حدیثی کمابیش در خلال آثار عمومی مربوط به علوم الحدیث موضوع بحث بوده است. از همین روست که هم در کتب سنتی با موضوع علوم الحدیث و هم در مطالعات معاصر چه مربوط به محققان مسلمان و چه خاورشناسان، پرداختن به مباحث مربوط به جوامع و متون حدیثی چشمگیر است. از آنجا که شمار آثار مربوط به علوم الحدیث فراوان است، برای پرهیز از تکرار، ابتدا کوشش نشده است که مطالب آن کتب ـ با وجود سودمندی ـ پوشش داده شود.
نوشته پیش رو، در واقع حاصل مطالعه ای صورت گرفته با یک نظام پیشنهادی مربوط به مؤلف است که در آن تکیه اصلی بر متون کهن و کلاسیک حدیثی است. در مواردی نیز پیوندها میان دانش حدیث با دیگر حوزه های معارف اسلامی، ما را به طور قهری به روابط بینارشته ای حدیث با فقه و کلام و امثال آن کشیده، اما تا حد ممکن از دور شدن از محور اصلی پرهیز شده است.
با وجود آن که در تألیف اثر حاضر، منابع معاصر اعم از اسلامی و استشراقی از نظر دور نبوده اند، ولی جز در مواردی نادر که ضرورتی اقتضا داشته به آنها ارجاع نشده است.

جلد دوم کتاب جوامع حدیثی اهل سنت؛ به بحث و بررسی ادامه مباحث مطرح در جلد اول کتاب می پردازد.
این جلد فصول یازدهم تا نوزدهم را در بر گرفته است.

در فصل یازدهم با عنوان «نظریه کتب سته و تداول آنها»؛ در مورد نظریه کتب سته و جایگاه آنها در حدیث اهل سنت؛ تاریخ تداول کتب سته؛ کتب مشیخه؛ سیاهه منابع و مآخذ در آثار برخی کتب حدیثی؛ کتب رجالی؛ کتب مسند متأخر؛ و تحریرها و روایت های مختلف کتب سته مورد بحث و برسی قرار گرفته است.

فصل دوازدهم با عنوان «بررسی های رجالی و اسنادی در کتب سته»؛ در مورد آثار متمرکز بر رجال کتب سته و آثار متمرکز بر اسانید کتب سته بحث شده است.

در فصل سیزدهم با عنوان «مستدرک ها و مستخرج ها»؛ ابتدا در مورد فضای فرهنگی مستدرک ها و مستخرج ها بحث و در ادامه در مورد خود مستدرک ها و مستخرج ها بحث شده است.

در فصل چهاردهم با عنوان «جمع میان کتب سته»؛ در مورد انگیزه های جمع نویسی؛ سبک ها و فوائد جمع نویسی؛ موضوع بندی در جمع نویسی؛ جمع نویسی و مستند سازی؛ مقایسه های متنی و ارجاع به نویسندگان بحث شده است.

در فصل پانزدهم با عنوان «شروح کتب سته»؛ در مورد زمینه های شکل گیری جریان شرح نویسی؛ و شرح نویسی در سده های میانی و سده های متأخر بحث شده است.

در فصل شانزدهم با عنوان «نقد کتب سته»؛ پیرامون نقدهای متقدم از اهل سنت؛ نقدهای اهل سنت در سده های میانه؛ نقدهای متأخر و معاصر اهل سنت؛ نقد کتب سته نزد شیعه و گونه شناسی نقد کتب سته بحث شده است.

در فصل هفدهم در مورد ادامه جوامع به سبک صحاح و سنن بحث شده است.

در فصل هجدهم با عنوان «تنوع گونه های تدوین»؛ پیرامون دوام مسندنویسی؛ گونه های تدوین حدیث مسند؛ گونه های تدوین با تجرید سند؛ زوائدنویسی؛ و تخریج نویسی بحث شده است.

در فصل نوزدهم نیز در مورد نمایه ها و راهنماهای حدیث بحث شده است.