معناشناسی نام های معاد در قرآن کریم

معرفی کتاب

معمول است که تحقیق هایی که درباره معاد صورت می گیرد و حتی تحقیق هایی که درباره معادشناسی قرآنی است، به مسائل خاص و از پیش تعیین شده ای می پردازد که عمدتا خاستگاه کلامی دارند و مسائلی نظیر اثبات معاد؛ معاد جسمانی، نشانه های رستاخیز وصف بهشت و جهنم و .... طرح این مسائل و پی جویی پاسخ آنها سر و شکلی عمدتاً کلامی به موضوع معاد می دهد و جایگاه و نقش آن را در میان مفاهیم دینی متنایب با همان مسائل تعیین می کند.
اما در این موضوع معاد در کلیت آن، آن گونه که در قرآن کریم تصویر شده مورد مطالعه قرار می گیرد. این تحقیق در قالب نامهای معاد صورت گرفته است، یعنی واژه هایی که به معنای کلی معاد (جهان پس از مرگ و نه بهشت و جهنم) و رستاخیز (نه نشانه ها و اتفاقات مرتبط با آن) ارجاع می دهند. روش این تحقیق هم روش معنی شناختی است، یعنی مطالعه ساختگرایانه معنا. در اینجا نام های معاد در قرآن کریم در چارچوب مطالعه روابط معنایی تغییرات معنایی و توصیف معنا براساس تحلیل بافت زبانی (آیات) مورد مطالعه قرار گرفته اند.
معنای "الیوم آلاخر" که براساس تحلیل کاربردی آن در آیات مورد مطالعه قرار گرفته، معنایی کلی نگر است و بر اصل معاد دلالت دارد. معنای "الاخره" در چارچوب مطالعه تقابل آن با "الدنیا" و تضییق معنایی آن توصیف شده است. بخش مفصلی از معنی شناسی آلاخره به توصیف معنی ضمنی آن یا همان تداعی های "بهشت"، "دوزخ" و "آن جهان" اختصاص دارد. معانی ارجاعی و ضمنی "یوم القیامه" و "الساعه" نیز از طریق تحلیل کاربردهای آنها و مفاهیم هم نشین و جانشین آنها در آیات، مورد مطالعه قرار گرفته است.

معنی شناسی نامهای معاد در قرآن کریم همچنین نشان می دهد که مفاهیم"دنیا" و "جزا" نقش اصلی را در شکل دادن و تعیین نقش معاد در قرآن کریم دارند، مفهوم "ایمان" و مفاهیم مرتبط با آن (نظیر: کفر، تکذیب، شک،...)و نیز رابطه انسان با معاد را تصویر می کنند.

کتاب حاضر در چهار فصل به رشته تحریر در آمده است.

در فصل نخست به مباحث مرتبط با روش شناسی تحقیق پرداخته

و سه فصل دیگر به مطالعه و تحلیل نام های اصلی معاد در قرآن کریم اختصاص دارند: «الیوم الآخر»، «الآخره»، «یوم القیامه» و «الساعه».