آسیب شناسی خانواده (مجموعه مقالات)

معرفی کتاب

کتاب «آسیب شناسی خانواده» در قالب مجموعه مقالات و گفت وگوها به سفارش مرکز امور زنان و خانواده تدوین شده است.

محتوای این اثر مجموعاً از 8 مقاله و دو گفت وگو شکل گرفته است که پس از پیشگفتار، اولین مقاله با عنوان «آسیب شناسی نگاه به زن و خانواده در ایران» با همت حجت الاسلام محمد رضا زیبایی نژاد نگاشته شده است. این مقاله پس از مقدمه ای کوتاه؛ موضوع مشکلات خانواده را در ایران با عناوینی همچون افزایش سن ازدواج و مجرد زیستی، تزلزل خانواده و ضعف کارآمدی خانواده ها مورد بحث و بررسی های علمی قرار داده است. همچنین آسیب شناسی نگاه به زن و خانواده عنوانی است که دومین بخش این پژوهش را به خود اختصاص داده است. در این بخش موضوعاتی از قبیل آسیب شناسی دفاع از حقوق زنان و بررسی تأثیرات مدرنیته بر خانواده آمده است که به تفسیر «تغییر در نوع نگاه به هویت و نقش های جنسیتی بر اساس دیدگاه های فمینیستی» از سوی نویسنده مقاله پرداخته شده است. همچنین رویکرد اسلامی به خانواده، آسیب شناسی خانواده ایرانی و تأمل ها و پرسش ها سایر عناوین بخش دوم این پژوهش را به خود اختصاص داده است. دومین مقاله مندرج در این اثر نیز از سوی حجت الاسلام محمدرضا زیبایی نژاد، مدیر مرکز تحقیقات زن و خانواده نگاشته شده است. عنوان این مقاله «زن و خانواده در بازخوانی سنت پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم» است که در بخش اول خود به موضوع تغییر نگرش ها در فرهنگ جاهلی در هفت فصل جداگانه پرداخته است. عناوینی همچون همتا دانستن زن و مرد در انسانیت، تشویق به پرورش دختران و حمایت از آنان، مقابله با سنت دخترکشی و سفارش به اکرام زنان و دختران، انتساب خود به زنان، توجه به شخصیت های ویژه، بیعت زنان و پرورش زنان اسوه شاکله بخش اول این مقاله را تشکیل داده است. گفتنی است عناوین بخش دوم و سوم این اثر ترسیم هویت زنانه و حمایت از خانواده است که به تفصیل در چندین فصل به بررسی آن ها در ابعاد گوناگون علمی پرداخته شده است. همچنین جریان یافتن خداوند در متن زندگی، «تناسب مسؤولیت ها، جایگاه ها و حمایت ها»، توجه به حفظ مرزهای جنسیتی، پیوند میان خانه و اجتماع، محوریت اصلاحات فرهنگی،جریان یافتن فرهنگ نیکوکاری و اغماض و محوریت خانواده در اصلاحات فرهنگی هفت بخش خاتمه مقاله را تشکیل می دهند [می دهد] که به اختصار به توضیح هر یک از عناوین از سوی نویسنده پرداخته شده است. سومین مقاله از مقالات این اثر با موضوع «تأملی در باب جامعه شناسی خانواده» از سوی حجت الاسلام حسین بستان(نجفی) نگاشته شده است. شالوده علمی این مقاله از دو بخش تشکیل شده است که در بخش اول به موضوع هستی شناسی با محوریت نادیده گرفتن عنصر فطرت، کم توجهی به تفاوت های طبیعی زن و مرد و فقدان نگرش غایت شناسانه پرداخته شده است. همچنین در بخش دوم این مقاله نویسنده با طرح موضوع معرفت شناسی در سه فصل محوریت بینش سکولاریستی، نسبیت باوری ارزشی و بومی نبودن موضوع مقاله را پرورش داده است چراکه نویسنده به بررسی این مباحث اکتفا کرده و به نتیجه گیری در مقاله خود پرداخته است. چهارمین مقاله مندرج در این اثر با موضوع «دولت و خانواده» با قلم نرگس خدامی، پژوهشگر حوزوی است. این مقاله با بیان واژه شناسی دولت و خانواده به کنکاش در عوامل پیدایش دولت های رفاهی پرداخته است که تحولات اقتصادی و زمینه های فکری شالوده علمی این نگاه نویسنده را تشکیل می دهد. تأثیر دولت رفاه بر ظهور موج دوم فمینیسم، تفکرات فمینیسم ضد خانواده و تأثیرات دولت رفاه بر خانواده عناوین سه بخش اول این مقاله است به شکلی که در یازده گفتار به شاخه بندی علمی این عناوین پرداخته شده است. مقاله «خانواده دموکراتیک» با قلم زهره رجبیان و ترجمه مقاله «دگرگونی خانواده، رشد طبیعی افراد» با قلم ژنوا. بی. جانسون با ترجمه زهرا جلالی مقالات پنجم و ششم این اثر محسوب می شود. گفتنی است موضوع «آسیب شناسی و بایسته های خانواده» در گفت وگوی تفصیلی با حجت الاسلام سید محمدصادق مهدوی و موضوع «خانواده و آسیب شناسی مطالعات خانواده در ایران» در گفت وگوی تفصیلی با حجت الاسلام تقی آزاد ارمکی در بین مقالات این اثر آمده است.