تاریخ نگری و تاریخ نگاری دکتر عبدالحسین زرین کوب

معرفی کتاب

جایگاه زرین کوب در تاریخ نگاری معاصر و آرای او درباره ی تاریخ و تاریخ نگاری که در قالب دو اصطلاح تاریخ نگری و تاریخ نگاری بیان شده است، باید به طور عمیق و دقیق بررسی شود.تاریخ نگاری در ایران از عهد قدیم تا روزگار معاصر، جدا از استثناهای نادر، عموماً به شکل غیرعلمی نگاشته می شد. در این نوع از تاریخ نگاری، مورخان تنها مسائل سیاسی و نظامی را بدون توجه به موضوعات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بررسی می کردند.

عبدالحسین زرین کوب ادیب و مورخ معاصر از جمله ی افرادی است که با استفاده از زبان ادبی، تحلیل تاریخی و نیز بهره گیری از بینش و روش تاریخ نگاری غربی، در تغییر و تحول تاریخ نگاری ایران و رواج و گسترش مسائل مربوط به حوزه ی نظری تاریخ نقش موثری داشت.این پژوهش درصدد است به سوالاتی از این قبیل که تاریخ نگری و تاریخ نگاری از دیدگاه زرین کوب چگونه ارزیابی می شوند؟ مکاتب تاریخ نگاری معروف جهان در بینش و روش تاریخ نگاری زرین کوب چه تأثیری داشتند؟ و اینکه آیا زرین کوب در تاریخ نگاری آنچه را در حوزه نظر مطرح نمود، در عرصه عمل نیز به کار بست؟ پاسخ گوید.

هر چند در مورد جنبه ادبی شخصیت زرین کوب آثار زیادی تألیف شده اما درباره عرصه تاریخی او تحقیق جامع و دقیقی انجام نگرفته است. فقدان چنین پژوهشی نویسنده را بر آن داشته تا با بررسی آثار تاریخی زرین کوب، تاریخ نگری و تاریخ نگاری زرین کوب، تأثیرپذیری او از تاریخ نگاری اروپایی و میزان موفقیت او را در بهره گیری از بینش تاریخی خود در تاریخ نویسی بررسی کند.

تغییر و تحول در نوع نگرش به تاریخ و نگارش تاریخ بر اساس آن، ابتدا در اروپا و به دنبال آن در ایران به وقوع پیوست. عده ای از مورخان ایرانی از اواخر قاجاریه با تأثیر پذیری از اندیشه ها و روش های نوین تاریخ نگاری اروپا و نیز شرایط و مقتضیات داخلی، تا حدودی تاریخ نگاری را از شکل نقلی و کلاسیک آن خارج ساخته و به نوشتن تاریخ تحلیلی و علمی روی آوردند که هدف آن بررسی دقیق و تحلیلی امور اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ایدئولوژیکی در کنار امور سیاسی بود. عبدالحسین زرین کوب، ادیب و مورخ معاصر ایران یکی از این چهره ها بود که با خلق آثار فراوانی در زمینه تاریخ و تاریخ نگاری نقش بسزایی را در تبدیل تاریخ نویسی سنتی ایران به تاریخ نگاری نوین ایفا نمود.

این کتاب در هفت فصل تفکر تاریخ نگری و تاریخ نگاری زرین کوب را بررسی می کند و در پایان کتاب آلبومی از تصاویر نیز کتاب را همراهی می کند. این هفت فصل عبارتند از:
زمانه ی زرین کوب
زندگی زرین کوب
تاریخ نگری زرین کوب
تأثیر تاریخ نگری اروپایی بر نگرش تاریخی زرین کوب
زرین کوب و تاریخ نگری داخلی
تاریخ نگاری زرین کوب (دیدگاه ها)
پژوهش های تاریخی
نتیجه

پیوست ها شامل:
سال شمار زندگی عبدالحسین زرین کوب
مصاحبه با خانم دکتر قمر آریان، همسر دکتر عبدالحسین زرین کوب
مصاحبه با دکتر روزبه زرین کوب
فهرست پژوهش های تاریخی دکتر عبدالحسین زرین کوب
کتاب ها
مقالات، سخنرانی ها، مصاحبه ها
مقالات و رساله های تاریخی به زبان دیگر
پژوهش های تاریخی گمشده ی زرین کوب
اسناد
عکس ها