شاهزاده ای که خر شد: خدیوزاده جادو شده

معرفی کتاب

در این کتاب مخاطب با شهر خجند بیشتر آشنا می شود و رد پای ملانصرالدین را در تمام کوچه پس کوچه های این شهر حس می کند. داستان با سفر ملانصرالدین از بخارا به اسلامبول و سپس عربستان آغاز می شود. در صفحه ابتدایی این کتاب آمده است: «او که همیشه خانه به دوش بود، هرگز مدت زیادی در یک جا نمی ماند. سپیده دم خرها را پالان می کرد... از نو به راه می افتاد و منزل به منزل طی منازل می کرد و هر شب را در جایی به سر می آورد.»

قهرمان این داستان «ملانصرالدین»، شخصیت افسانه ای زنده دل و بذله گو است که با دوست وفادار خود، خر خموش خویش نیمی از جهان را پیموده و در همه جا خاطرات نیکی از خود به یادگار گذاشته است. این بار ملانصرالدین را در کوچه پس کوچه های پرپیچ و خم شهر باستانی خجند و میدان های پرهیاهوی خوقند می یابیم و حکایات شیرین او را از زبان و قلم لئونید سالاویف، نویسنده روس می خوانیم.

داستان های این نویسنده درباره ملانصرالدین شامل دو رمان است: «بر هم زننده صلح» (ملانصرالدین در بخارا) و دیگری «خدیوزاده جادو شده». این دو رمان نخستین بار در سال 1956 در یک مجموعه منتشر و با استقبال گسترده ای روبه رو شدند. این دو رمان تاکنون به زبان های مختلفی ترجمه شده است و با اقتباس از آن نمایشی هم بر روی صحنه تئاتر رفته است. با انتشار این کتاب شخصیت ملانصرالدین در غرب در مقام شخصیتی متمایز شناخته شد. سالاویف در این اثر چهره ای از ملانصرالدین ارایه می دهد که مدافع حقوق افراد، تیغی در پای قدرتمندان و به دنبال از بین بردن ظلم است.

سالاویف نویسنده روسی رمان و نمایشنامه، در سال 1962 میلادی و در سن 56 سالگی درگذشت. این نویسنده که در کشور لبنان به دنیا آمده، با آثاری چون «کتاب جوانی من» شناخته شده است، اما بسیاری از منتقدان شاهکار او را داستان هایی می دانند که درباره زندگی ملانصرالدین نوشته شده است. او در سه سالگی به همراه خانواده اش به روسیه بازگشت و در جوانی بر روی آثار فولکلور آن منطقه مطالعات زیادی کرد.