loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

چشم اندازهای فلسفی و معنوی اسلام ایرانی - جلد اول: تشیع دوازده امامی

برگزیده کتاب فصل، زمستان 1391

ناشر سوفیا

نویسنده هانری کوربن

مترجم انشاءالله رحمتی

تحقیق و تنظیم کتاب انشاءالله رحمتی

مستندساز انشاءالله رحمتی

سال نشر : 1393

تعداد صفحات : 565

چاپ تمام شده ؛ درصورت چاپ مجدد به من اطلاع بده notify me

معرفی کتاب

عنوان «اسلام ایرانی» یا به عبارت کامل تر، اندر اسلام ایرانی: چشم اندازهای فلسفی و معنوی آن، که هانری کربن برای شاهکار خود برگزیده است، از یک جهت عنوانی برانگیزاننده و جالب نظر است و از جهت دیگر البته ممکن است جلوه زننده ای داشته باشد. ممکن است در نگاه نخست این را متبادر به ذهن کند که گویی سخن از اسلامی با صبغه نژادی و جغرافیایی در میان است. خود کربن هم متفطن به این مطلب است و حتی در همان زمان حضورش در ایران و در ضمن گفتگوهایش با محققان ایرانی، این موضوع برایش مطرح بوده است.

ولی چنین عناوینی هر یک به نحوی برای بیان مقصود کربن و نامی که خود انتخاب کرده است، نارسا می نماید. مثلاً بدیهی است که تعبیر «اسلام شیعی» برای بیان این مقصود نه جامع است و نه مانع، زیرا هرچند پیوند وثیقی میان تشیع و ایران زمین موجود است،ولی بدیهی است که نه همه شیعیان ایرانی اند و نه همه ایرانیان شیعه مذهب.

کربن روش خود را پدیدارشناسی معرفی می کند و تاکید می ورزد که پدیدارشناسی وی بیش از آنکه با شیوه پدیدارشناسی فیلسوفان مدرن، فیلسوفانی چون ادموند هوسرل و مارتین هایدگر منطبق باشد، مطابق با کشف المحجوب عارفان مسلمان است. اساس این کشف المحجوب را «نجات پدیدارها» معنا می کند. منظور از «نجات پدیدارها» این است که بگذاریم یا مجالی فراهم سازیم تا امور همانگونه که هستند، خود را پدیدار سازند، پدیدارشناسی او به معنای شناخت حقایق امور است، آنگونه که بر ذهن و ضمیر کسانی که در معرض شان قرار دارند، منکشف می شوند.

بنابراین، دراینجا وقتی سخن از «اسلام ایرانی» به میان می آید، هرگز اسلامی که ساخته ایرانیان است یا حتی اسلام آنگونه که در ذهن و ضمیر ایرانیان شکل گرفته است، در مدنظر نیست. بدیهی است که اگر این عبارت اینگونه معنا شود، باید پذیرفت که خلوص و قدسیّت اسلام، دستخوش تصرفات ایرانیان واقع شده است. این تلقی نه فقط با حقیقت اسلام، بلکه با حقیقت دین و عرفان تعارض دارد.

فهرست مطالب کتاب به این شرح است:
*پیشگفتار مترجم
1ـ افق معنوی فلسفه اسلامی،
2ـ اسلام ایرانی
3ـ فلسفه نبوی
4ـ درباره ترجمه

*مقدمه

*چکیده دفترهای اول و دوم
دفتر نخست: چشم اندازهای تشیع دوازده امامی

*فصل اول: تشیع و ایران زمین

*فصل دوم: مفهوم و معنای تشیع دوازده امامی

*فصل سوم: پیکار معنوی تشیع

*فصل چهارم: پدیدار کتاب قدسی

*فصل پنجم: طریقت باطن و تأویل

*فصل ششم: نبوت و امامت

*فصل هفتم: معنای امام در معنویت شیعی

در پایان نیز پی نوشت ها و واژه نامه و نمایه آمده است.

از منظر پدیدارشناسانه کربن، منظور از«اسلام ایرانی» همان حقیقت اسلام است به گونه ای که بر ذهن و ضمیر ایرانی پدیدار شده است و این پدیدار اسلام ایرانی البته دارای امتیازات خاص و حتی منحصر به فردی است. ولی این برتری نه از آنِ ذهن و ضمیر ایرانی بلکه از آن اسلام است و اساساً ذهن و ضمیر ایرانی نمی تواند چیزی به اسلام بیفزاید و از این طریق امتیازی به آن ببخشد.
در حقیقت اسلام برای ذهن و ضمیر ایرانیان جلوه کامل تری داشته است و این کمال به دلیل آن است که از ابتدای آشنایی ایرانیان با اسلام، این دین در قالب دو ساحت ظاهر و باطن بر آنان پدیدار شده است. و در نتیجه همین پدیدار کتاب قدسی را همواره نیازمند تأویل می دیده اند و ضرورت کتاب ناطق در کنار کتاب صامت را به درستی درک می کرده اند.
به عبارت دیگر درک ایرانیان از اینکه ولایت/ امامت، مکمل نبوت است، دلیل بر همین برتری است. و از این روی ایرانیان همواره با اسلام به عنوان دین ولایت مواجه شده اند و از ابتدای تاریخ اسلام، ایران مهد تشیع بوده است.
کربن به درستی بر این واقعیت تاریخی تأکید می ورزد که هرچند «قریب به پنج سده است که تشیع دوازده امامی دین رسمی ملّت ایران است، ولی به گواهی شواهد عدیده، ایرانیان از آغاز، از بدو ریشه دوانیدن اسلام در دیارشان، به این نوع اسلام متمایل بوده اند»

بدیهی است که ایرانیان به دلیل سابقه دین توحیدی و کتاب آسمانی شان و به خصوص به دلیل زیستن در یک عالم اعتقادی که سرشار از حضور فرشتگان و ارباب انواع بوده است، پس از گرویدن به اسلام از زمینه مساعدتری برای فهم جامع تر از این آیین نوین برخوردار بوده اند و به علاوه ظهور اسلام را نوعی احیاء و تجدید حقایق فراموش شده دین خویش می دانسته اند (یکی از ابعاد تحقیق کربن، اساساً نشان دادن همین پیوند میان ایران پیش از اسلام و پس از اسلام است).
ولی نه این قابلیت ایرانیان به هنگام آشنایی با اسلام و نه فعلیت یابی این قابلیت در سده های بعدی تا به امروز، هیچیک نمی تواند دستمایه تفاخر و غرور قرار بگیرد. همه این دارایی، از نوع دارایی معنوی است که هرگز نمی توان آن را مِلکِ طِلق خویش دانست، برسر آن با رقیبان به ستیزه برخاست و دستمایه تفاخر بر دیگران قرارش داد. ارزش های معنوی، تا زمانی به ما تعلق دارند که آنها را مختص به خویش ندانیم. برخورداری از این ارزش ها، ذاتاً هم مستلزم فروتنی است و هم مستلزم گشاده دستی و تلاش برای شریک قرار دادن دیگران.

ترجمه این مجلد از اسلام ایرانی بر مبنای متن فرانسوی آن صورت گرفته است. مترجم در مورد مطالبی که از متون عربی نقل و به زبان فارسی ترجمه شده بوده، عمدتاً هم متن عربی را نقل کرده و هم ترجمه فارسی آن را آورده است.

مجموعه چهار جلدی اسلام ایرانی، حاصل بیش از بیست سال پژوهش نویسنده درباره ابعاد معنوی و فلسفی اسلام است آنگونه که بر ذهن و ضمیر ایرانی پدیدار شده است. این اثر نه فقط دستاورد تتبعات و تألمات عالمانه در متون، بلکه رهاورد تجربه ژرف نویسنده از عوالم معنوی ایرانیان و ارتباط وجودی کم نظیری است که با آن عوالم برقرار داشته است. در جلد نسخه معنویت تشیع دوازده امامی را از همین منظر بررسی و نشان می دهد که چگونه این مذهب می تواند کمال دین نبوی مبتنی بر پدیدار کتاب قدسی باشد.
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما