آیین زندگی: وصیت نامه امیرالمومنین (ع) به امام حسن مجتبی (ع)

معرفی کتاب

بسیار پیش آمده که جمله ی قصار پرمغزی شنیده یا خوانده ایم که به خیالمان توسط متفکر و صاحب اندیشه ای معاصر در واکنش به آسیب ها و ناهنجاری های انسان امروز گفته شده است و یا ضرب المثلی نغز را سال های سال در موقعیت های گوناگون بکار برده ایم، بی آنکه بدانیم شأن نزولش کجا و گوینده ی واقعی اش چه کسی بوده.

اما روزی همانند امروز، کتابی همانند «آیین زندگی» را که در برگیرنده توصیه های حضرت امیر (ع) به فرزند بزرگوارش امام حسن مجتبی (ع) است، در دست می گیریم و تورقی می کنیم. صفحاتی از آن را می خوانیم و به وجد می آییم ...
نه تنها لطف کلام و عمق معنای آن وجود ما را دربر می گیرد و سرشار از شور می سازد؛ بلکه از درک این نکته که آن جملات قصار یا ضرب المثل های حکیمانه که سال ها استفاده کرده ایم، گوینده اش کسی نبوده جز حضرت امیر (ع)، شگفت زده می شویم و بدین سبب قدر و قیمت آن سخنان، به سبب شأن صاحب سخن، برای ما چندین برابر می شود. چرا که نه، در زمانه ای که بسیاری سخنان هنوز فاصله دهان گوینده تا گوش شنونده را طی نکرده بَیات می شوند (تازه اگر تکراری نباشند)؛ سخنانی را که قریب به چهارده قرن عمر کرده و کهنه نشده اند، باید بر برگ زر نوشت.

حال تصور کنید که کتابی در دست داشته باشیم از آن امام همام که سراسر آن از چنین محتوایی برخوردار باشد. کتابی که اگر بخواهیم زیر بخش های ارزنده اش را خط بکشیم، کل کتاب خط خطی خواهد شد، از آغاز تا پایان. پس از خیر خط کشیدن زیر جملات مهم آن گذشته و کتاب را جایی دم دست می گذاریم که هرازگاهی تفألی بدان بزنیم و حظی ببریم.

کتاب «آیین زندگی: وصیت نامه امیرالمومنین (ع) به امام حسن مجتبی (ع)» ترجمه و شرح نامه سی و یکم نهج البلاغه است؛ شامل وصایای حضرت علی (ع) به امام حسن (ع). نام کتاب به خوبی گویای محتوای ارزنده آن است. کتابی که حاصل ترجمه و بازنویسی سید مهدی شجاعی از سفارش ها، موعظه ها و رهنمودهایی است که در حقیقت دستورالعمل کاملی برای زندگی در دنیا و اندوختن برای آخرت محسوب می شود.
آیین زندگی به همت نشر نیستان منتشرشده و به چاپ نهم رسیده است. با شمارگان پنج هزارتایی کتاب در هر چاپ که نشان از اقبال عمومی این کتاب در بین مخاطبانی از طیف های مختلف دارد.

نوشته شدن این نامه حکایتی آموزنده دارد. جنگ صفین به پایان رسیده و حضرت علی (ع) در راه بازگشت برای فرزند ارشدش نامه ای می نویسد که صرف نظر از اهمیت محتوای، آن شرایط نوشته شدن آن نیز درخور اعتنا و توجه است. چرا حضرت نامه ای را که می توانست به شکلی محرمانه نوشته و به دست فرزندش برساند، به گونه ای نوشته که گویی مخاطبانی جمعی را در نظر دارد؟

جنگ صفین به پایان رسیده و غوغای حکمیت برپاست و حضرت امیر (ع) از جهل و ظاهربینی برخی مسلمانان زخم های عمیق خورده. شاید ازاین روست که توصیه و وصیت به فرزند را بهانه کرده و آنچه در دل دارند به شکلی آشکار و عمومی می نویسند.

به همین دلیل محتوای این نامه کیفیتی عمومی دارد و بیشتر از آنکه به کار جانشین معصوم ایشان آید توصیه هایی نغز و کارآمد است که ارزشی جهان شمول و ازلی و ابدی دارند. گذشته از قدر و منزلت محتوای کتاب، آنچه قابل اشاره است و این نامه را تحت عنوان «آیین زندگی» برای مخاطب خواندنی تر می کند، ترجمه سید مهدی شجاعی ست که به واسطه دل دادگی به نویسنده این متن، شور و سوز درون و ادبیت زبان فارسی خود را در ترجمه،به خدمت کلام پرمغز حضرت امیر در آورده است. برگردان فارسی سید مهدی شجاعی از این نامه، حکایت از اعتقاد عمیق او به صاحب متن و کلام او دارد. ازاین رو ترجمه شجاعی به دلیل ارتباط عاطفی و درونی اش با متن به دل خواننده نیز می نشیند.

شکی نیست که نه شجاعی و نه هیچ نویسنده و مترجم مسلط بر زبان عربی و یا فارسی، نمی تواند ادعای آن داشته باشد که می تواند اثری در حد فصاحت و بلاغت گفتار حضرت امیر (ع) ارائه کند. اما بی شک سید مهدی شجاعی برای آنکه بتواند با طیف گسترده تری از مخاطبان ارتباط برقرار کرده و آن ها را تا حد ممکن از دریای معارف نهفته در این کتاب بهره مند سازد، تلاش بسیار کرده و متنی مقبول را از این اثر ارزشمند به فارسی در اختیار علاقه مندان قرار داده است.

خلاصه کلام اینکه کتاب حاضر چنان که از نامش پیداست کتابی است کارآمد برای زندگی، سرشار از سخنان حکیمانه که شاید پاره ای از آن ها به دلیل مورداستفاده قرار گرفتن در قالب هایی متفاوت برای خواننده آشنا باشند اما این آشنایی چیزی از قدر و اهمیت این سخنان نمی کاهد. بلکه برعکس این بار به دلیل برقراری ارتباط با آن ها در منبع اصلی خود و در کنار دیگر سخنان حکیمانه می تواند از تأثیری دوچندان بر مخاطب برخوردار شده رو ح ذهن او را جلا دهد.