کشف حجاب، زمینه ها، واکنش ها و پیامدها

معرفی کتاب

در تحقیق حاضر، کوشیده شده تا سیر کشف حجاب در ایران عصر رضا شاه را با تکیه بر منابع اصلی بررسی کنند. این بررسی در شش فصل دنبال شده است.
مقدمه کتاب، به بحثی نسبتاً مفصل در معرفی انتقادی منابع تحقیق اختصاص یافته است.
در فصل اول، قضیـه کشف حجاب از دیدگاه تجددطلبان مورد توجه قرار گرفته و نظریات آن دسته از تجددطلبانی که در نوشته های خود از کشف حجاب سخن به میان آورده اند، بررسی شده است. آنگاه به تأثیر این افکار در پوشش مردان و زنان عصر قاجار اشاره شده است. از آنجا که این تأثیرات، زمینه را برای برنامه های تجددطلبانه رضا شاه فراهم ساخت، برنامه تجددطلبی شاه و شقوق مختلف این برنامه مورد بررسی و توجه قرار گرفت.
فصل دوم، به بررسی زمینه ها و مقدمات اعلام کشف حجاب در دوره رضا شاه اختصاص یافته است. در این فصل، ابتدا به زمینه سازی های فکری داخلی و خارجی این جریان اشاره شده، آنگاه اقدامات رضا شاه برای رسمیت بخشیدن به این جریان مورد بررسی قرار گرفته است.
در فصل سوم، به اعلام کشف حجاب در ایران و اقدامات سازمان یافته دولت و دستگاه های اجرایی کشور به منظور پیشبرد آن اشاره شده است.
در فصل چهارم، بر پایه اسناد موجود سیر کشف حجاب در ولایات تا بعد از شهریور 1320، مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین، برای بررسی دقیق تر، نقاط مختلف کشور را در دو بخش کلی و مجزا ـ مناطق شهری و مناطق روستایی و عشایری ـ مورد توجه قرار گرفته است. علاوه بر آن، به موانع عمده برنامه کشف حجاب و چاره اندیشی های مسئولین اجرایی در جهت رفع موانع نیز اشاره شده است.

در فصل پنجم واکنش های اجتماعی در برابر کشف حجاب، بررسی شده، و ضمن تقسیم بندی آن به واکنش های مثبت و منفی ابراز شده از سوی گروه های مختلف اجتماعی، نخست به واکنش روشنفکران، دولتمردان و رجال سیاسی، روحانیون و قشرهای مختلف زنان اعم از زنان طبقات مختلف شهری و زنان روستایی و عشایری تا قبل از شهریور 1320 اشاره و آنگاه به واکنش دولت در مقابل مخالفین پرداخته شده است. پس از آن، همراه با بررسی واکنش های اجتماعی در برابر کشف حجاب پس از شهریور بیست، خروج اجباری رضا شاه از کشور مورد توجه قرار گرفته است.
در فصل ششم، پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی کشف حجاب به صورت کلی، مورد بررسی قرار گرفته است. در همین رابطه، تلاش گردیده بیشتر با تکیه بر منابع گذشته به این پیامدها اشاره گردد.