loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

مدرسه یا قفس؛ بازتاب مدرسه در متون کهن و داستان نویسی معاصر

ناشر شرکت انتشارات علمی و فرهنگی

نویسنده محمدرضا رهبریان

سال نشر : 1395

تعداد صفحات : 304

موجودی تمام شده ؛ درصورت شارژ مجدد به من اطلاع بده notify_me

معرفی کتاب

در این کتاب کوشش شده تا به بازخوانی آموزش و پرورش، تنها از دریچۀ داستان نویسان و خاطره نگاران پرداخته شود.

مدرسه یا قفس تلاشی است برای بازخوانی جریان آموزش و پرورش در ادوار گذشته از نگاه برخی داستان نویسان که در قالب خاطره روایت می شود؛ در ناخرسندی های روایت شده از شاعران و نویسندگان از مدرسه تأمل شده است تا از طریق آن پست و بلند جریان فرهنگ و آموزش در ایران بهتر نشان داده شود. به طور ضمنی در پیشینه فرهنگ قدیم و تطور آن در دوران جدید نیز نگریسته شده است. روایت های این کتاب گونه ای حس نوستالژیک در خواننده بر می انگیزد.

فهرست مطالب کتاب:

فصل اول: بازتاب مدرسه در متون ادبی
فصل دوم: مدرسه در آینۀ ادبیات داستانی
فصل سوم: گزیده ای از داستان ها
1. گلدسته ها و فلک
2. غیرممکن
3. اسب
4. داستان ما و فریدون
5. قصۀ عینکم
6. زَهره ترک
7. دوست کوچک
8. روزنامه دیواری مدرسۀ ما
9. شیش، شیش، شیشه شیکست
10. سرود
11. وضعیت
12. کوچ
13. نخستین روز درس
14. نمره

داستان هایی که از روزهای مدرسه نوشته شده، جدا از جنبه های هنری شان، اهمیتی تاریخی، جامعه شناختی، فرهنگ شناختی و حتی فولکوریک دارند؛ داستان هایی که گاه به شکل خاطرات خود نویسندگان است و گاه با ترکیبی از واقعیت و تخیل درآمیخته اند؛ اما در متن خود بازگوکنندۀ بسیاری از واقعیت هایی هستند که می توان همچون یک سند تاریخی ـ اجتماعی بدان ها نگریست. بسیاری از این داستان ها توصیف گر دوره ای از تاریخ فرهنگ و تحصیل در ایران معاصرند.

پس از ورود فرهنگ و تمدن اروپا به ایران و آشنایی ایرانیان با اندیشه های غربی، که نخستین تکان ها و چالش های عملی آن را باید در نظام تعلیم و تربیت ایران جستجو کرد، انتقاد به شیوۀ مدارس قدیم یا «مکتب خانه ای» آغاز شد و این احساس نیاز به مدارس جدید با اندیشه و خواست بزرگمردی چون میرزا تقی خان امیرکبیر و با بنانهادن دارالفنون (1231 ش) پی ریزی شد و بعدها با کوشش های میرزا حسن رشدیه (ف 1323 ش) و برخی از رجال فرهنگ دوست به بار نشست.
هر چند در آغاز راه جامعۀ سنتی و متولیان نظام مکتب خانه ای به شدت با برپایی مدارس جدید مخالفت می کردند و حتی با برخوردهایی ستیزه جویانه تلاش گران این عرصه را به الحاد و تکفیر متهم می ساختند، اما ضرورت ها و دگرگونی های مهم اجتماعی و فرهنگی در تکاپوی مشروطه آنچنان شتاب و قدرت داشت که سرانجام دستگاه تعلیم و تربیت از زیر سیطره و سلطۀ نظام سنتی بیرون آمد و فکر و فرهنگ ایران وارد مرحلۀ تازه ای شد که بازتاب بسیاری از جنبه های مثبت و منفی و نارسایی ها و چالش های مدارس جدید را در آثار بسیاری از داستان نویسان ایرانی می توان مشاهده کرد.
با مرور و مطالعۀ این دست آثار، می توان وضع آموزش و پرورش ایران را از زمان تأسیس مدارس جدید و برچیده شدن مکتب خانه های قدیمی تا روزگار نزدیک به دهۀ شصت خورشیدی دریافت و شناخت؛ اینکه مدارس با چه سبک و سیاقی اداره می شدند؟ کیفیت تعلیم و تربیت در آنها چگونه بود؟ شاگردان، معلمان و اولیای مدارس با چه فضاها، هنجارها و ماجراهایی سروکار داشته اند؟ در آخر اینکه سیمای مدیران، معلمان و کلاس های درس در این صد ساله و در آینۀ داستان نویسی معاصر چگونه انعکاس یافته است؟

در این کتاب کوشش شده تا به بازخوانی آموزش و پرورش، تنها از دریچۀ داستان نویسان و خاطره نگاران پرداخته شود.
البته پیش از آن نگاهی به جریان آموزش در ادوار گذشته و نیز درنگ و تأملی به پرخاش ها و ناخرسندی برخی شاعران و ادیبان نسبت به مدرسه و تحصیل صورت گرفته است تا از این منظر، پست و بلند جریان فرهنگ و آموزش در ایران بهتر نشان داده شود و هم اینکه به پیشینۀ فرهنگ قدیم و تاریخچۀ فرهنگ جدید در یک چشم انداز نگریسته شود.

در بررسی داستان های مدرسه گاه مثال ها و تکه هایی از کل اثر آورده شده تا در کنار نشان دادن نمونه هایی بر نقد و داوری خود، خواننده نیز به زبان و سبک و فضای داستان ها بیشتر نزدیک شود.

در بخش پایانی کتاب گزیده ای از داستان هایی که خاطرات و خطرات شورانگیز و به یادماندنی دوران مدرسه را به تصویر کشیده اند، آورده شده تا افزون بر آشنایی با نمونه های خوب داستانی، برشی از حال و هوای تحصیل در مدارس نسل های گذشته به دست داده شود؛ ضمن آنکه این داستان ها می توانند حس هم ذات پنداری و نوستالژیک با هر خواننده ای را داشته باشند؛ زیرا ممکن است برخی از این داستان ها با خاطرات دوران مدرسۀ افراد بسیاری نزدیک و حتی مشترک باشند.
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما