رخصت مرشد: کرمانشاه

معرفی کتاب

شهر کرمانشاه شهر پهلوانان و پهلوانی هاست. شهری که در افسانه ها و داستان ها و خلق و خوی مردمانش و نیز در رفتارهای اجتماعی و سنت های بومی آن، آئین ها و رفتارهای پهلوانی موج می زند. بسیاری از رفتارهای اجتماعی مردمان این دیار را این روزها می توان برگرفته از سنت های پهلوانی گذشتگانشان دانست که بسیاری از آنها سینه به سینه در میان مردم منتقل شده است و امروز به دست ما رسیده است.

مجموعه قصه های پهلوانی در هفتمین مجلد خود با عنوان «رخصت مرشد 7. کرمانشاه» به سراغ مردم این سرزمین رفته و داستان هایی از پهلوانی مردمان این دیار را بازگو کرده است. خسرو آقایاری در این کتاب بخش هایی از زندگی پهلوانانی چون حسین گلزار، سید قاسم چاشنی ساز، محمد علی سلطان رشیدی (محمد علی گِنِل)، علی اصغر کله شیر و علی آقا سمیع پور را در قالب روایت های داستانی برای نسل امروز بازگو کرده است تا با سنت های مردمان سرزمین خود این بار در قالب داستان و حکایت آشنا شوند.

ویژگی ممتاز این روایت های داستانی بیان آنها با زبان و سنت مردمانی است که آنها را دیده و به آن باور دارند. آقایاری تلاش بسیاری داشته تا به زبان مردم کوچه و بازار برای روایت کردن از پهلوانان آنها نزدیک شود اما در عین این نزدیکی، او زبان روایت خود را به سبک حکایت خوانی و حکایت نویسی سنتی ایران نزدیک کرده است و محاوره گویی و نویسی را ابزاری برای جلب مخاطب قرار نداده است. به عبارت دیگر بیشتر از زبان، شیوه زندگی، باورهای عامیانه و نوع برخورد اجتماعی مردم بوده که در این آثار مورد توجه او قرار داشته گرفته و سعی کرده به کمک آنها بخش هایی از زندگی پهلوانان آن سرزمین را نیز نشان دهد.

جدای از این، بسیاری از داستان های این کتاب، روایتی از است از نوع رابطه مردم با طبقه حاکم. پهلوانان در داستان های این کتاب نمادی هستند از آرزوهای فروخفته مردمی که در مقابل ظلم حاکمان زمانه خود کاری از پیش نبرده و چشم انتظار انسان هایی برگزیده و فوق عادی برای ستاندن حق خود بوده اند. در مواردی دیگر نیز این پهلوانان نقش هدایت گر جامعه را در این داستان ها بر عهده گرفته و مردم را با مرام و شیوه صحیح زندگی آشنا و به سمت احیاء آن هدایت می کنند.

این کتاب در مجلد پیش رو، با روایتی از مواجهه پهلوان حسین گلزار با حاکم زمانه خود شروع می شود، حاکمی که مسابقه کشتی و نتیجه برحق آن را نیز بر نمی تابد و برنده آن را به دلیل بی علاقگی به وی، مورد ضرب و شتم قرار می دهد.آقایاری در ادامه به سراغ روایت داستانی زندگی محمد علی سلطان رشیدی می رود، پهلوانی که از کودکی کشتی گرفتن را با یک توله خرس که عمویش برای وی هدیه آورده آغاز کرده و در ادامه آوازه پهلوانی و جوانمردی او در سرزمینش زبانزد می شود. از بخش های قابل توجه در این بخش شرح دقیقی است که نویسنده از کشتی های این پهلوان برای کسب عنوان پهلوانی شهر می دهد.

داستان سوم از این کتاب نیز با روایت پهلوانی های محمد علی سلطان رشیدی از جوانی شروع می شود و در ادامه به شرح دیگر کشتی های او می پردازد که این روند برای سایر پهلوانان این کتاب نیز کمابیش تکرار می شود. داستان های این مجموعه در یک نگاه کلی شرحی است خواندنی از زندگی پهلوانان ایرانی که بسیاری از آنها سال هاست در غبار فراموشی به سر می برند.