loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

ادیان و مکتبهای فلسفی هند - جلد دوم

ناشر امیرکبیر

نویسنده داریوش شایگان

سال نشر : 1394

تعداد صفحات : 979

هم اکنون غیرقابل سفارش!

معرفی کتاب

در این کتاب جریان های فکری و دینی هند با دقت و تفصیل بررسی شده است و مهم ترین اثر فارسی دربارۀ تاریخ ادیان و مکتب ها و نحله های آن سرزمین به شمار می رود.
فلسفۀ هندی در دامن درین هندو پرورش یافت و به استثنای کیش بودائی و جِین، علوم نظری هندو هرگز از دین جدا نگردیدند و با اینکه اتصال و پیوستگی آنان به سنت هندو که به زعم خود هندوان سنتی است پیوسته و ابدی، گاهی سست و گاهی پایدار بوده است، با وصف این هرگز گسستگی و انفضالی که در اروپا خاصه بعد از قرون وسطی بیت دین و فلسفه به حصول پیوست، در هند مصداق نیافت.دین هندو مجموعه ای است وسیع و نامتجانس از نوشته های آسمانی و آرای گوناگون نظری و مکاتب فلسفی و افسانه های مقدس و اساطیری که نظم و ترتیب خلل ناپذیر آن با وجود پیچیدگی و تعدد و تنوع مطالب، شگفت آور و در خور ستایش است. آنچه در این دین موجب حیرت است، نیروی احیا و پیوستگی مدام آن است. از دوران باستانی ودائی تا پیدایش مکتب «تانترا» که آن را ودای پنجم نام نهاده اند، رنگ معنویت هندو که بیش از هر چیز دست یافتن به راه نجات و تجرد و اطلاق است و بی گمان قریحه و نبوغ فکری این قوم کهنسال، در هر پدیده معنوی پویای آن و در هر علمی جویای همان بوده است، تغییری در کنه خود نکرد و همان دین برای آنکه بتواند جوابگوی مقتضیات فکری و اجتماعی دوره ای از تاریخ باشد، شاخ و برگ بسیاری به ساقۀ اصلی خویش افزوده است.
سه دورۀ ودائی (1500 الی 500 سال پیش از میلاد) و برهمنی (500 سال قبل از میلاد الی 800 بعد از میلاد) و هندو (از قرن هشتم میلادی به بعد) توسعه و تکامل همه جانبۀ جریانی است که از چشمه ساران فیاض مبدأ ودائی روانه می گردد و پیچ و خم زمان را می پیماید و از آبشارهای تحولات اندیشه گذر می کند و جویبارهای عقاید و آرای نوشکفته بدان می پیوندد و به تدریج مبدل به رودی بزرگ می شود که بر اثر افزایش و گسترش روزافزون توانا می گردد و سرانجام با سکوت و وقاری بی مانند در دریای خاموشی و یگانگی محض که هدف غایی معنویت هندو است، می آساید و می آرامد.

این اثر دربردارندۀ هفده فصل است. در فصل اول آن (مقدمه) مؤلف به بحث دربارۀ دوران بزرگ فلسفه هند، اصول مشترک ادیان و مکاتب فلسفی آن سرزمین یعنی: فرضیه کرمه، مبحث آزادی، جوهر ثابت و ادوار جهانی پرداخته است. موضوع فصل دوم "ودا ها" است که در آن افزون بر کلیاتی دربارۀ وداها و تفسیر و تأویل آنها از براهمنه ها، آرتیکه ها و سوتره ها نیز بحث شده است. فصل سوم دربارۀ اوپانیشادها است. فصل چهارم دربارۀ دین بودا است. فصل پنجم مکاتب ترواده و مهایانه، دو مکتب مهم دین بودایی است؛ فصل ششم دین جینه؛ فصل هفتم دوره حماسی که آغاز تحولات شگرفی در تاریخ فلسفه و آیین هندو بوده است؛ فصل هشتم بهگوت گیتا؛ فصل نهم مکاتب فلسفی بودایی که در آن درباره مکتب فلسفی "ترواده" و مکاتب منشعب از آن و دیگر مکاتب بودایی به تفصیل سخن رفته است. فصل دهم هم اختصاص دارد به شش مکتب فلسفی برهمنی که خود مقدمه ای است برای فصل های یازدهم تا پانزدهم و در آن به اجمال درباره شش مکتب فلسفی برهمنی بحث شده است.

نویسنده در طبقه بندی این شش مکتب فلسفی، ترتیب تاریخی را رعایت نکرده و تنها به نظم منطقی توجه کرده است، لذا نخست به "نیایه" و "ویششیکه" که جنبه تحلیلی دارند و نمودار شیوه استدلالی و مشرب جدلی فکر هندی اند، پرداخته و سپس مکتب "سانکهیه" و "یوگا" (یوگه) را که یکی جهان شناسی ترکیبی و دیگری طریق عملی وصول به حقیقت را در بردارد در نظر گرفته و سرانجام دو مکتب "میمانسا" که یکی در تکالیف مذهبی غور می کند و دیگری به معرفت برهمن دیده می گشاید و می کوشد تا حقایق منزل ودایی را با شیوه تفحص و تحقیق فلسفی تلفیق دهد را بررسی کرده است.

فصل یازدهم منطق یا نیاپه؛ فصل دوازدهم طبیعیات یا "ویششیکه"؛ فصل سیزدهم جهان شناسی یا "سانکهیه درشنه"؛ فصل چهاردهم روان شناسی یا "بوگه درشنه"؛ فصل پانزدهم اصالت صوت یا پوروه میمانسا؛ فصل شانزدهم حکمت الهی یا ودانته؛ فصل هفدهم ودانته (ودانتای) عاری از تنویت که مؤلف در این فصل در مبحث «عالم تجربی عالم پدیده های صرف و عالم حقیقی» به اختصار به مقایسه و تطبیق "ودانته" یا عرفان نظری مکتب ابن عربی پرداخته و با ذکر چند بیت از اشعار شنکره درباره آزادی و نجات، اثر خود را به پایان رسانده است. مؤلف در پایان جلد دوم، فهرست جامعی از منابع و مآخذ تاریخی و دینی و همچنین تحقیقات انجام شده درباره تاریخ و فلسفۀ هند به زبان های گوناگون به دست داده که برای محققان و دانش پژوهان آشنا به زبان فارسی در رشته تاریخ ادیان و فرهنگ بسیار سودمند است.
کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
شما هم می توانید گزیده انتخابی خود از کتاب را ثبت کنید.
نام و نام خانوادگی
عنوان
برگزیده
کد امنیتی
محصولات مرتبط
بازدیدهای اخیر شما