در آستانه سلوک

معرفی کتاب

این رساله، سالکان راه خدا را با مباحثی نظیر تهذیب نفس و سیر و سلوک آشنا و آنان را برای جهادی مقدس آماده می کند.

مولف این اثر «فضیلت بسم الله الرحمن الرحیم» را به عنوان اولین مبحث کتاب انتخاب کرده است و درباره آن می نویسد: «نخستین بحثی که لازم است به آن بپردازیم، فضیلت "بسم الله" است، چه آن که افراد با ایمان، همواره به یاد آفریدگار بزرگ بوده و خواهند بود و هرکاری را با یاد و نام او و برای او آغاز می کنند و در جمیع امور، کوچک و بزرگ، مهم و غیر مهم از خداوند بزرگ و نام اقدس و مبارکش استعانت و طلب مدد می نمایند. و البته صحت و ضرورت این مطلب به دلیل عقلی و نقلی ثابت است، زیرا تحقق هرامری به دو رکن اساسی وابسته است:

نخست؛ وجود مقتضی و تمامیت آن، به این معنا که اگر زمینه، اسباب، شرایط و مقدمات لازم وجود نداشته یا به نوعی ناقص و ناتمام باشد، عوامل ضروری برای به وجود آمدن آن امر فراهم نبوده و طبعا تحقیق آن در عالم خارج محال خواهد بود.

دوم؛ فقدان مانع و خالی بودن بستر موجود از هر مزاحمی که از اثر گذاری اسباب جلوگیری می نماید.

و این هردو رکن به مدد و استعانت از "بسم الله " محقق گشته، مقتضی ها موجود و تام الاقتضا می شوند و موانع مرتفع خواهند شد. زیرا در مورد مقتضی هرخردمندی به قضاوت عقل می یابد که تنها قدرت و یکتا موثر جهان هستی او جل و علا است که هستی مطلق است و اراده و مشیت بی مناز عش در تمام کائنات جاری و حاکم بوده، همه قدرت ها و سرچشمه همه اسباب در دست توانای اوست و امورات عالم وجود صرفا در پرتو قیومیت و در سایه تدبیر و تقدیرش به چرخش درآمده، از نظام و انتظام لازم برخوردار می گردد. لباس هستی هر موجودی ازفضل عنایت او بوده و تحقق هرامری جز به دست قدرت او امکان پذیر نیست و در جریان حیات و تداوم بقاء نیز پیوسته از منبع فیاض لایزال او به حیات خود ادامه می دهد. بنابر این، طبیعت اثر و اقتضای مقتضی نیز خود در هر امری نیازمند دریافت فیض بوده، و آثار و اقتضای مقتضی نیز خود در امری نیازمند دریافت فیض بوده، و آثار اسباب در همه امور به یمن عنایت او و به برکت فیض همیشگی او تحقق خارجی پیدا کرده، یا از تمامیت وجود برخوردار می گردد.

همه چیز از آن اوست و ما سوی الله که ازخلقت بال مگسی نیز عاجزند در واقع هیچ اند و جز نمایشی از سایه وجود بیش نخواهند بود و چه در اصل حیات و چه در بقای زندگی نیازمند خالق هستی بخش بوده، ناگزیر از استعانت و ناچار از مددخواهی در همه حالات از او تبارک و تعالی خواهند بود.»

این کتاب، علاوه بر فضیلت بسم الله الرحمن الرحیم، درباره این موضوعات نیز مطالبی را ارائه می کند: علم و دانش، انسان از دیدگاه قرآن، ایمان، حرکت به سوی معبود، فرمانبرداری از پروردگار، عبرت و پند آموزی.