جنبش های اجتماعی معاصر ایران

معرفی کتاب

بررسی و تحلیلی بر خیزش ها و جنبش های اجتماعی ایران برای درک ساختار سیاسی و ابعاد تحولات اجتماعی این سرزمین، اقدامی است که دکتر سعید زاهد در کتاب «جنبش های اجتماعی معاصر ایران» آن را به انجام رسانده است و در انتشارات سروش و کتاب طه منتشر شده است. این نوشتار با ارزیابی نظریه های گوناگون، اهمیت بررسی جنبش های اجتماعی را یادآور می شود.

یکی از ویژگی های تاریخ معاصر ایران، داشتن جنبش ها و خیزش های متعدد اجتماعی است، کارشناسان برای تبیین آینده و پیش بینی های لازم، نیازمند آگاهی از روند رخدادهای گذشته اند.

این جنبش ها در فضای وسیع خود می توانند در هر جامعه، زمینه و شاخه ای از زندگی اجتماعی به وقوع بپیوندند. نویسنده این کتاب می کوشد در سه بخش نظریه های مربوط به جنبش های اجتماعی، کاربرد نظریه های ترکیبی و نتیجه گیری از این جنبش ها ارایه دهد.

به اعتقاد نویسنده کتاب جنبش های اجتماعی معاصر ایران، جنبش های اجتماعی جدا از فراگیر بودن به دلیل آن که می توانند منشاء تغییرات اجتماعی باشند از اهمیت بسیاری برخوردارند. هر جا جنبش موفقی اتفاق افتاده در پی آن تغییری حاصل شده است. در جهان امروز جنبش هایی را اجتماعی می شناسیم که موجب تغییراتی در سطح جهان بوده اند. از این میان می توان به جنبش صنعتی و جنبش زنان اشاره کرد.

جنبش های با وجود این اهمیت و گستردگی به عنوان پدیده ای اجتماعی کمتر مورد توجه قرار گرفته اند و به نسبت سایر رشته ها حجم اندکی از مطالعات و دانش اجتماعی را تشکیل می دهند. این کتاب می کوشد با تحلیل و بررسی پدیده های اجتماعی زمینه هایی را برای شناخت عوامل وقوع انقلاب اسلامی فراهم سازد. چرا که این رخداد اجتماعی یکی از مهمترین تحولات قرن بیستم است که تاکنون شناخت عمیق و همه جانبه ای از آن حاصل نشده است و نظریه ای در دست نداریم که بتواند این رخداد سیاسی ـ اجتماعی را به طور دقیق و کاملی تحلیل کند.

نظریه های مختلف درباره فرد و جامعه، نطریه های مربوط به جنبش های اجتماعی، مدل عملی نظریه ترکیبی، جنبش تنباکو، انقلاب مشروطه، نهضت پانزده خرداد، جنبش ملی شدن صنعت نفت، تاریخچه جنبش های اجتماعی معاصر ایران و جمع بندی نهایی از جمله عناوین فصل های گوناگون این اثر به شمار می آیند.