غرر قرآن از نظریه تا تفسیر

معرفی کتاب

آیاتی از قرآن به دلیل داشتن ویژگی های برجستۀ محتوایی و بیانی، مرجعیت و جامعیت خاصی در تبیین آموزه های قرآنی یافته و به مرور از شهرت، فراوانی ارجاع و استناد در احادیث و اقوال مفسران برخوردار شده اند. این آیات در برخی از تفاسیر معاصر امامیه، «آیات غرر» نامیده شده و معارف ژرفی از درون مایۀ آنها استخراج شده است.

علی رغم استناد به آیات غرر، ماهیت، ملاک ها و شاخص های انتخاب این آیات بیان نشده و مباحث نظری و روش شناسی آن تبیین نگردیده است؛ همچنین در مقام اثبات نیز نمونه های عینی آیات غرر بررسی و تحلیل نشده است تا امتیازات این گونه از آیات به روشنی دیده شود.

برای پوشش این کاستی، ساختار کتاب حاضر به دو بخش اصلی تقسیم شده است که بخش نخست آن به مباحث نظری غررشناسی اختصاص و به تبیین چیستی معنایی و مفهومی غرر، زمینه های پدیداری آیات غرر، انواع رهیافت ها، اکتشاف و الگوی طبقه بندی این آیات اختصاص یافته است.

در هشت درس از بخش دوم کتاب، تفسیر آیات غرر از معارف متنوع قرآنی مورد بحث قرار گرفته است؛ غرر منتخب قرآنی از معارف انسان شناسی، فرجام شناسی، فقهی، اعتقادی و اخلاقی گلچین شده و به تفسیر اجتهادی جامع آنها بر پایۀ تفاسیر شیعه و اهل سنّت پرداخته شده است.

به دلیل آن که رویکرد این کتاب تفسیری است، سعی شده آیاتی انتخاب شود که زمینۀ تحلیل, تبیین و فضای گفت وگوی علمی درباره آنها بیشتر فراهم باشد. همچنین آیاتی انتخاب شده است که کمتر در دانش های اسلامی چون فقه، اخلاق، کلام و... به آنها توجه شده است تا نوآوری و جاذبۀ لازم را برای بحث و بررسی داشته باشند. روشن است که آیات غرر تفسیر شده در این کتاب، تنها نمونه هایی از گوهرهای ناب قرآنی هستند که برای عینی سازی نظریۀ غرر قرآن به عنوان شاهد مثال برگزیده شده اند.

عناوین اصلی کتاب

بخش اول: نظریه غرر قرآن
- درس اول : آیات غرر؛ چیستی، زمینه ها و رهیافت ها
- درس دوم : روش اکتشاف و طبقه بندی آیات غرر

بخش دوم: غرر انسان شناسی
- درس سوم: پیشینۀ وجودی انسان
- درس چهارم: فرجام شناسی انسان

بخش سوم: غرر اعتقادی
- درس پنجم: تفاضل پیامبران
- درس ششم: وراثت قرآن

بخش چهارم: غرر فقهی
- درس هفتم: قبله در آینۀ قرآن
- درس هشتم: دفاع و تکریم مساجد ادیان پیشین

بخش پنجم: غرر اخلاقی
- درس نهم: امیدواری بر رحمت خدا
- درس دهم: مهار نفس اماره