تغییر مذهب در ایران: دین و قدرت در ایران عصر صفوی

معرفی کتاب

کتاب دین و قدرت در ایران عصر صفوی پژوهشی درباره پیوند میان نهاد سیاسی و ساختار دیوانی دینی در ایران سده های دهم تا دوازدهم هجری است. ایران در این دوره شاهد تغییراتی جدی در سیاست، جامعه و اقتصاد و نیز با تحولات جهانی چشم گیر هم زمان بود.
علمای مهاجر جبل عاملی به ایران عصر صفوی در جامعه ای با این ویژگی ها فعالیت و با بهره گیری از دانش فقهی و موقعیت اجتماعی خویش با تالیف کتاب ها و رساله ها، مشروعیت صفویان را تحکیم کردند.
این کتاب برای مورخان، مردم شناسان و پژوهشگران دینی و دل بستگان به تاریخ ایران عصر صفوی و همه کسانی که به موضوع ریشه های برآمدن ایران جدید علاقه مند هستند، سودمند است.

پس از بنیاد نهاده شدن فرمانروایی صفویان در ایران، تحولات مذهبی و سیاسی چشمگیری رخ داد. مهم ترین این تحولات، ظهور تشیع اثنی عشری به مثابه مذهب رسمی در ایران بود. صفویان برای انجام این امر ضمن اتکا به ساختار دینی و عالمان ایرانی، برای کمک به عالمان شیعه جبل عامل در لبنان و نیز استفاده از تخصص فقهی آنان، گروهی از آنان را به ایران دعوت و در تشکیلات دینی از آنها بهره برد.
این موضوع در پژوهشی نو و با استفاده از مجموعه تحقیقات حاضر و منابع تازه یافته شده مورد بررسی قرار گرفته است و ویژگی مهم آن همین نگاه تازه به موضوع واستفاده از منابع کمتر شناخته شده است.

تحقیق حاضر بر اساس نظریه رابطه قدرت سیاسی با دانش انجام گرفته است. فرض بر این بوده که میان این دو رابطه ای دوسویه برقرار است. در شکل خاص تر آن در این پژوهش بر ارتباط میان دانش مذهبی و اتکای نهاد سیاسی به نهاد دینی تاکید شده است. هرگاه در حوزه سیاسی به ضرورت تغییری رخ می داد، این تغییر بر نهاد دینی تاثیر می گذاشت و هرگاه در نهاد دینی تحولی صورت می گرفت، این امر به سرعت بر سیاست و جامعه موثر واقع می شد.
مهاجرت فقیهان عاملی به ایران عصر صفوی و کارکرد آنان در تشکیلات دیوانی دینی ایران در این عصر در پرتو چنین نظریه ای با استفاده از روش تحلیل گفتمان مورد بررسی قرار گرفته است.

نویسنده کتاب خام رولا جردی ابی صعب پژوهشگر لبنانی الاصل است و در حال حاضر در دانشگاه مک گیل کانادا به تدریس اشتغال دارد. خانم دکتر ابی صعب تحصیلات خویش تا دوره کارشناسی را در دانشگاه لبنان و دوره های پس از آنان را تا اخذ مدرک دکتری در دانشگاه ییل در آمریکا طی کرد. ایشان اکنون در موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل به تدریس تاریخ خاورمیانه و تاریخ تشیع به ویژه در قرن های شانزدهم تا هجدهم میلادی اشتغال دارد. از ایشان کتاب ها و مقالاتی منتشر شده که افزون بر کتاب حاضر، می توان به کتاب اخیر ایشان درباره شیعیان لبنان در سده بیستم میلادی اشاره کرد.