جلوه های معلمی استاد مطهری

آنها که دستی در تعلیم و تربیت دارند و عمری را در این راه گذرانده اند، نیک می دانند که تدریس و آموزش چه هنر ظریف و دشواری است و تا چه اندازه نیازمند صبر و استقامت و نظم و دقت است. کافی نیست که مدرس تنها اطلاعات غنی و عمیق داشته باشد تا بتواند حوزه درس پرجاذبه و گیرایی را به وجود آورد. موفقیت در تدریس در گرو ده ها عامل است که داشتن معلومات و اطلاعات کافی تنها یکی از آنها به حساب می آید. استاد مطهری در کار تدریس به راستی هنرمندی کامل العیار بود، از آن سنخ اساتیدی که درسشان زمزمه محبت است و شاگرد را هرچند ناخلف، جمعه نیز به حوزه درس و بحث می کشاند. آن مرحوم با آنکه تحصیلات رسمی اش را در حوزه گذرانده و به طور مستقیم در مؤسسات آموزشی جدید، تحصیل نکرده و شیوه های نوین آموزش را از استادی نیاموخته اما آنچنان به کار تدریس تسلط داشته که گویی با آخرین شیوه ها و دستاوردهای روان شناسی آموزش و پرورش آشنایی داشته و آنها را به کار می بسته است. این کتاب که به همت سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی وزارت آموزش و پرورش تهیه و توسط انتشارات مدرسه به چاپ رسیده است به بیان جلوه هایی از معلمی استاد شهید مطهری از منظر شاگردان و درس آموختگان مکتب این شهید بزرگوار می پردازد.
کتاب در پنج فصل تنظیم شده است. فصل اول به بیان ویژگی های استاد شهید مطهری از دیدگاه حضرت امام خمینی(ره) که شهید مطهری را حاصل عمر خود محسوب می کردند، حضرت آیت الله خامنه ای که آثار استاد را مبنای فکری نظام جمهوری اسلامی ایران به حساب می آورند و همچنین به نظرات آقایان هاشمی رفسنجانی و موسوی اردبیلی درباره شهید مطهری می پردازد.
فصل دوم گوشه هایی از زندگی استاد مطهری را بیان می نماید. در ابتدای این فصل در جدولی با عنوان با استاد مطهری در گذر زمان به صورت خلاصه نگاهی به سر فصل های زندگی ایشان در سه مقطع زندگی در خراسان، قم و تهران می پردازد. در ادامه این فصل در بخش اول تحت عنوان طلبگی من به بیان نحوه طلبگی و حالات روحی استاد از زبان خودش می پردازد. در بخش دوم این فصل به معلمان استاد اشاره شده است و به ویژه از میان آنها به آیت الله بروجردی، میرزا علی آقا شیرازی، علامه طباطبایی و امام خمینی(ره) که به تصریح مکرر استاد در سازندگی شخصیت ایشان نقش مؤثری داشته اند اشاره شده است. در بخش بعدی تحت عنوان استاد مطهری، معلمی در خانواده به مصاحبه با همسر شهید مطهری و دو نامه از ایشان به دختر و پسرشان اختصاص دارد و در پایان این فصل نیز سیر کوتاهی در مبارزات اعتقادی-سیاسی وی ذکر می شود.
فصل سوم به بیان جلوه های معلمی استاد از زبان شاگردان و یاران ایشان می پردازد. در این فصل با مطالب و مصاحبه هایی با دوازده نفر از شاگردان و یاران ایشان همراه هستیم. مصاحبه هایی با آیت الله جوادی آملی، حجت الاسلام فاکر، غلامعلی حداد عادل، شیخ فضل الله محلاتی و مطالبی از علی لاریجانی، حجت الاسلام محقق داماد و حسین غفاری که به بیان خاطرات خود از استاد مطهری و شاگردی ایشان و همچنین ابعاد مختلف وی و ویژگی های استادی آن شهید می پردازند.
فصل چهارم تحت عنوان مقالات، چندین مقاله پیرامون افکار و اندیشه های شهید مطهری را در بردارد. ابتدا مقاله ای از محمود نفیسی تحت عنوان سیری در افکار اجتماعی شهید مطهری به توضیح نظرات ایشان در موضوعات جامعه، طبقه بندی اجتماعی، تکامل اجتماعی، مشکل عقب ماندگی جوامع اسلامی معاصر و شیوه تفکر اجتماعی ایشان می پردازد. مقاله دوم تحت عنوان شهید مطهری و یهود نوشته شمس الدین رحمانی به بیان نظرات شهید مطهری درباره قوم یهود می پردازد. شهید مطهری یهود را قهرمان تحریف در سراسر تاریخ قلمداد می نماید. در ادامه این فصل نیز دو مقاله با عناوین لغات و اصطلاحات تعلیم و تربیت در آثار استاد و راه و رسم معلمی آورده شده است. مقاله ای دیگر که در این فصل آمده تحت عنوان نهضت های ضد عقل در تاریخ اسلام برگرفته ایست از آثار شهید مطهری که ضمن بررسی مکتب اشاعره و اخباری گری به علل رشد نهضت های ضد عقل نیز اشاره می کند که از جمله این علل عوام پسندی، توطئه های سیاسی، افراط کاری، تبلیغ تضاد دین و فلسفه و... را بیان می کند و در پایان نیز به آثار شوم جدایی تدین از تعقل که عبارتند از جمود، تنگ نظری و سخت گیری در دین می پردازد. در پایان این فصل نیز چکیده ای از کتاب تعلیم و تربیت اسلامی استاد شهید مطهری که توسط علی تاجدینی تهیه و تنظیم شده است آورده شده.
فصل پنجم تحت عنوان اشعار به ذکر اشعاری که در سوگ استاد شهید مطهری سروده شده است، می پردازد.