نور مجرد: یادنامه آیت الله حاج سید محمدحسین حسینی طهرانی - جلد سوم

معرفی کتاب

این کتاب جلد سوّم از دوره ی سه جلدی نور مجرّد است که در شرح احوال و سیره ی علمی و عملی مرحوم علاّمه آیةالله حاج سیّد محمّدحسین حسینی طهرانی، توسّط فرزند ارشد وی، آیةالله حاج سید محمدصادق حسینی طهرانی تألیف شده است.

دوره ی نورمجرّد دوّمین بخش از دوره ی بزرگ «آیت نور» (یادنامه ی علّامه آیةالله حاج سیّد محمدحسین حسینی طهرانی) است که پس از انتشار جلد اوّل آیت نور، به درخواست عدّه ای از فضلاء، توسّط فرزند ارشد مرحوم علّامه نگارش یافته است. این مجموعه، خاطرات، نصائح و دستورالعمل هایی است که راهگشای سالکین الی الله و شوریدگان وادی معرفت و طالبین لقای حضرت حق خواهد بود.

مباحث این کتاب محصول برخی نوشته جات و فرمایشات حضرت آیةالله حاج سید محمدصادق حسینی طهرانی مدّظلّه العالی در جلسات مختلف و عمده ی فرمایشات ایشان برای جمعی از فضلاء است که در لجنه ی علمی ترجمه و نشر علوم و معارف اسلام تدوین و تحریر شده، و مؤلّف محترم پس از مطالعه ی تفصیلی و حکّ و اصلاح، مطالبی بدان افزوده و به مناسبت، بحث هایی تفسیری، روائی، فقهی و عرفانی، در شرح و تبیین برخی از نظرات مرحوم علّامه رحمةالله علیه به آن اضافه گردیده است.

در جلد اوّل و دوّم، بخش های اوّل تا سوّم دوره آمده است. در بخش اوّل، سیره ی علمی مرحوم علّامه تبیین گردیده و رهنمودها و سفارش های ایشان به اساتید، مبلّغین و طلّاب علوم دینی، در آن منعکس شده است. بخش دوّم به حیات سلوکی و عرفانی حضرت علّامه قدّس سرّه و مباحثی در تبیین کلیّات و اصول مکتب عرفانی ایشان و برخی از نصائح و دستورالعمل های آن بزرگوار پیرامون دقائق و ظرائف سلوک الی الله اختصاص یافته است. بخش سوّم نیز به سیره ی عملی فردی ایشان، شامل سیره ی عبادی، سیره ی اخلاقی و زندگی فردی و سیره ی خانوادگی آن مرد علم و عمل پرداخته است.

جلد سوّم کتاب نور مجرّد، به آخرین بخش این دوره یعنی بخش چهارم با عنوان: «سیره ی عملی اجتماعی» مرحوم علّامه حسینی طهرانی قدّس سرّه پرداخته است.

آنچه در توضیح مباحث مذکور در این جلد حائز اهمّیت است، توجّه به ابعاد مختلف شخصیّت آن مرحوم است. ایشان در عین اینکه عارفی بلندمرتبه و دارای واردات توحیدی عالی و مستغرق در عالم وحدت بودند، ولی در عین حال به مسائل فردی و اجتماعی زندگی با دقّت و ظرافت تام توجّه داشته، حقّ هر موجود و هر مقامی را به حسب خود مراعات نموده، سعی وافر در انطباق کامل امور زندگی براساس شرع مقدّس و سنّت و منهاج حضرت رسول اکرم و اوصیاء گرامی آن حضرت صلوات الله علیهم اجمعین داشتند.

در این جلد از کتاب، بیشتر به تبیین ابعاد اجتماعی آن شخصیت الهی پرداخته شده است. عملکرد قوی در ارتباطات اجتماعی، فطانت عجیب ایشان در تحلیل و بررسی مسائل اجتماعی و شناخت اهداف و برنامه های دشمنان اسلام، شجاعت و استقامت در برابر ظلم و قیام برای تشکیل حکومت اسلام و گستردگی و عمق فعّالیّت های سیاسی، شناخت فرهنگ و سبک زندگی اصیل اسلامی و سعی بلیغ در احیاء سنّت های مغفول در جامعه ی اسلامی، و بصیرت نافذ و غیرت مثال زدنی برای حفظ کیان اسلام و مسلمین، از خصوصیّات بارز بُعد اجتماعی ایشان است که از مطالب کتاب قابل استفاده و استخراج است.

مباحث این بخش مشتمل بر چهار فصل و یک ضمیمه است.

در فصل اوّل «ارتباطات اجتماعی» ایشان مانند ارتباط ایشان با علماء و صلحاء، اهل کتاب، مؤمنین، و سیره ی برخورد ایشان با حیوانات و جمادات بیان گردیده است. خدامحوری، عدالت و ایثار، تواضع، و شفقت و مهرورزی با دیگران، از ارکان و اصول حاکم بر ارتباطات ایشان با دیگران است. برخی از عناوین مطالب این فصل عبارتند از: نحوه ی ارتباط با عالمان در مسیر عرفان، احترام و اکرام عالمان زاهد و با تقوی، عدم اعتناء به تعرّض جاهلان و اشخاص بی تقوا، کتمان سرّ، لزوم بیان معارف و حقائق الهی، نظر مرحوم علّامه دربارۀ صوفیه و خانقاه، توجّه و ملاطفت با اهل کتاب، سفارش به صله ی ارحام، مراعات حق همسایه و نحوه ی معاشرت با مؤمنین و غیرمتدیّنین، نگاه به هستی و موجودات، نحوه ی برخورد با حیوانات خانگی، و رعایت حقّ جمادات.

فصل دوّم به تبیین نظرات ایشان درباره ی «وسائل ارتباط جمعی» همچون روزنامه، رادیو و تلویزیون، رایانه و کیفیت و حکم استفاده از اینترنت و شبکه های اجتماعی پرداخته شده است. برخی از آفات و مضرّات استفاده ی غیرصحیح از این وسائل و نقشه های استعمار و جنود ابلیس برای انحطاط روحی و ایجاد نواقص و مشکلات فرهنگی تربیتی، در این فصل بررسی شده است.

«فعّالیت های سیاسی» آن مرد علم و عمل، نمائی از شخصیت و دیدگاه های سیاسی ایشان، برنامه ریزی های ایشان برای براندازی طاغوت از زمان تحصیل در نجف، اعتقاد به کار تشکیلاتی و ایجاد شبکه ای سرّی متشکّل از علمای بلاد، نحوه ی ارتباط با علماء و رهبر فقید انقلاب رضوان الله علیه، اعتناء به طرح های زیربنائی و راهنمائی جریانات انقلابی، پیشنهادهای اساسی به بنیان گذار جمهوری اسلامی در اوائل انقلاب برای حلّ مسائل و مشکلات حال و آینده ی انقلاب، تدوین نامه ی نقد و اصلاح پیش نویس قانون اساسی، لزوم پشتیبانی از ولیّ فقیه و حکومت اسلام، عملکرد مرحوم علّامه در مسأله ی جنگ تحمیلی، تأکید بر شرکت در انتخابات، راهپیمائی ها و نماز جمعه، و ارتباط و ملاقات های مرحوم علّامه با مقام معظّم رهبری مدّظلّه العالی، از مطالبی است که در فصل سوّم این بخش آمده است.

چهارمین و آخرین فصل این جلد که عمده ی مباحث این جلد را به خود اختصاص داده است، درباره ی «احیاء سنّت های اجتماعی اسلام» می باشد که به هدف تبیین ضرورت التزام و احیاء سنن اجتماعی اسلام و اجتناب از آداب و رسوم کفر و مقابله با بدعت ها در جامعه ی اسلامی و بیان نمونه هائی از آنها، تدوین یافته است.

برخی از عناوین مطالب این فصل عبارتند از: برگزاری مراسم در منزل و نرفتن به تالارها، آداب و نحوه ی عزاداری بر متوفّی، استفاده از الفاظ اسلامی و اجتناب از خط و زبان کفّار، اجتناب از مظاهر و نمادهای کفر، تاریخ و ساعت اسلامی، و نوروز و جشن های غیراسلامی.

پایان بخش مطالب این جلد، «تحقیقی درباره ی نوروز» است که به عنوان ضمیمه ی این بخش، به بررسی ابعاد تاریخی و فقهی نوروز و تبیین دیدگاه مرحوم علّامه درباره ی آن اختصاص یافته است.

در انتهای این جلد از دوره ی نورمجرّد، فهرستی جامع از آیات، روایات، اشعار و أعلام مذکور در سه جلد کتاب آمده است که محقّقین و مطالعه کنندگان کتاب از آن استفاده خواهد نمود.

این کتاب مجموعه ای جامع و بسیار مفید در تبیین روش و سبک زندگی اسلامی و الهی و آینه ای برای سیره ی حضرت رسول اکرم و اهلبیت طاهرین آن حضرت صلوات الله و سلامه علیهم أجمعین است که مطالعه ی آن برای مؤمنین و اهل سلوک و معرفت بسیار نافع خواهد بود.