ابعاد گمشده معنا در نشانه شناسی روایی کلاسیک «نظام معنایی تطبیق یا رقص در تعامل»

معرفی کتاب

مفاهیمی چون حضور، تن، تجربه زیسته، هم حضوری که برآمده از گرایشی است که نشانه شناسی از دهۀ هشتاد به بعد به سوی فلسفه پدیدار شناسی پیدا می­کند.

این کتاب چهار نظام معنایی برنامه مداریت، مجاب سازی، تصادف و تطبیق را معرفی می­کند. اساس بحث کتاب، تاکید بر نظام معنایی تطبیق است که اولین بار توسط اریک لاندوفسکی مطرح شده است.

در نظام روایی کلاسیک، دو نظام برنامه مداریت و مجاب سازی توسط گرِماس مطرح شده بود. هرچند او در کتاب «در باب نقصان معنا» به دو نظام تطبیق و تصادف اشاره می­کند، اما اریک لاندوفسکی که می­توان او را یک نشانه شناس پسا گرماسی به حساب آورد، با تاکید بر ابعاد گمشدۀ معنا ، نظام معنایی تطبیق را به شکل موشکافانه تری مورد واکاوی قرار می­دهد.

در واقع کتاب حاضر ضمن معرفی نظام معنایی تطبیق ، تلاش می­کند این نظام معنایی را در حوزه ها و گفتمان های متفاوت مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد. به تعبیر دیگر ، کارآیی این نظام معنایی را در گفتمان های متفاوت دنبال می­کند.

فصل دوم کتاب، به ارائۀ برخی از الگوهایی می­پردازد که اریک لاندوفسکی در حوزۀ نشانه شناسی اجتماعی مطرح کرده است. پایه و اساس فصل دوم بر این مهم استوار است که اساسا هویت و این همانیت، همیشه با مفاهیم غیریت و دیگربودگی معنا پیدا می­کند.

همین اندیشۀ بنیادی سبب می­شود تا اریک لاندوفسکی چهار استراتژی متفاوت برخورد (منِ) غالب مرجع را در ارتباط با (دیگریِ) مغلوب مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد و با تغییر زاویۀ دید از (منِ) غالب مرجع به (دیگریِ) مغلوب، چهار سبک زندگی اسنوب، داندی، خرس و آفتاب پرست را از یکدیگر تشخیص ­دهد.

ابعاد گمشدۀ معنا در دو فصل گسترده ضمن معرفی این الگوهای اجتماعی سعی دارد ضمن تجزیه و تحلیل موشکافانۀ این الگوها، مثال هایی را نیز ارائه دهد.

فصل اول با عنوان کلی «نظام معنایی تطبیق یا رقص در تعامل» به موضوعاتی چون چالش در نظام مجاب سازی، دو گونه انگیزه، نظام تصادف، خطرهای احتمالی و خطرهای حتمی،مسئلۀ خطر و مفهوم استراتژی، جامعه و مسئلۀ فضامندی، از استفاده تا پراتیک و اشکال تعامل می­پردازد.

فصل دوم با عنوان «مسئلۀ هویت و تعامل خود با دیگری» نیز در بارۀ عنوان هایی چون پذیرش هویتی، هنجار عینی و هنجار ارزشی، خاموشی نشانه ای، سر در گمی نشانه ای، چهارگونه جابجایی، رهگذر برنامه مدار، رهگذر مسئول و مسافر کنجکاو سخن می­ گوید.