امامت از نگاه عقل و معرفت دینی

معرفی کتاب

مسئله امامت به عنوان یکی از کلیدی ترین مفاهیم مذهب حقه شیعه، اگر چه به دلیل وجود اسناد فراوان امری بدیهی و اثبات شده برای ما محسوب می شود، اما در عین حال یکی از مباحث مورد اختلاف و متاسفانه چالش برانگیز میان شیعیان و اهل سنت در طول تاریخ بوده که به واسطه همین اهمیت، محققان بسیاری آن را موضوع پژوهش خود قرار داده اند. در واقع حکایت شیعیان و اهل سنت در چنین موقعیت هایی به مصداق عبارت خیلی دور خیلی نزدیک بدل می شود.

سیدمحمدحسن مومنی در کتاب «امامت از نگاه عقل و معرفت دینی»، کوشیده است مسئله امامت معصوم (ع) را از نگاهی کاملا عقلی و بر اساس شناخت برآمده از متون معتبر دینی، مورد بررسی علمی و پژوهشی قرار دهد.

کتاب حاضر به تفکیک موضوع در چهار فصل تنظیم شده است: در فصل نخست کلیات بحث امامت از نگاه شیعه و سنی و همچنین ضرورت جامعه شناختی امامت مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.

نویسنده ابتدا تعریف و جایگاه امامت نزد شیعه و اهل سنت را مطرح کرده و با این مقدمه چینی به سراغ بحث امامت از جهت فلسفه تاریخ و جامعه شناختی آن رفته و مباحثی نیز در روش شناسی بحث عقلی امامت بیان کرده است.

در فصل دوم کتاب امامت از نگاه عقل و معرفت دینی تشریح شده و سه استدلال عقلی در ضرورت امامت از دیدگاه عقل با جزئیات آن مورد بررسی قرار گرفته است. در این فصل در واقع نویسنده بر آن بوده تا به شکلی پذیرفتنی فرامین عقلی بر لزوم امامت معصوم را تبیین کند.

سید حسن مومنی در فصل سوم به شبهات و چالش های پیش روی مبحث ضرورت عقلی امامت پرداخته است. در این فصل ضرورت امامت از نگاه قرآن، عقل و پیامبر بحث و بررسی شد که در ضمن آن آلترناتیوها و جایگزین های مورد ادعا، مثل خردورزی جمعی، اجماع مسلمین و اجتهاد بررسی شده، و شبهه عدم تحقیق غَرَض امامت و مسئله غیبت امام معصوم (ع) به طور مبسوط بیان شده است. بررسی و نقد نظریات دانشمندانی همچون باقلانی، حلبی، ابن ابی الحدید، مولوی، بوعلی سینا و غزالی و چالش های موجود در اندیشه های آنها نیز از مباحث جالب توجه این فصل به شمار می رود.

فصل پایانی کتاب به موضوع جایگاه امامت در حوزه معارف دینی پرداخته و در کنار بررسی مسئله شرک و غلو چند مسئله مهم در این موضوع بررسی شده که عبارتند از :

منحصر بودن صراط مستقیم و سازگاری آن با تعداد و گوناگونی طرق الهی، وحدت و یگانگی صراط مستقیم و مسئله پلورالیسم و صلح کلی، اندیشه مولوی، رابطه پیروان ادیان گذشته و صراط مستقیم و محرومین معرفتی و کسانی که از شناخت صراط مستقیم محروم و دور مانده‌اند و...