شرح نهج البلاغه: شرح خطبه اول (سال 1359) آیت الله العظمی خامنه ای

معرفی کتاب

مقام معظم رهبری در تابستان سال 1359 با همکاری شاخه دانشجویی حزب جمهوری اسلامی در سه ماه درس‌هایی برگزار کردند که در طول آن دوره مساله نبوت را از نگاه امیرالمومنین (علیه اسلام) بررسی می‌کنند. ایشان که در سال های جوانی انس فراوانی با کتاب نهج البلاغه داشته اند و در دوران پیش از پیروزی انقلاب نیز در جمع جوانان به تعلیم معارف والای این کتاب مشغول بودند، تسلط فراوانی بر مباحث این کتاب دارند. ایشان با وجود داشتن اشتغالات فراوان در سال‌های ابتدایی انقلاب ولی جبهه تبلیغ و تدریس را رها نکردند و هر چهارشنبه دو ساعت با جوانان پیرامون مباحث این کتاب گرانقدر بحث می‌کردند.

حضرت آیت الله خامنه ای (مدظله العالی) که از شیفتگان این کتاب شریف است همگان بویژه مسئولان و جوانان را به مأنوس شدن با نهج البلاغه فراخوانده اند:
«عزیزان با نهج البلاغه انس پیدا کنید. نهج البلاغه، خیلی بیدار کننده و هوشیار کننده و خیلی قابل تدبر است. در جلسات تان، با نهج البلاغه و کلمات امیرالمؤمنین صلوات الله وسلامه علیه انس پیدا کنید.»(1378/09/01) همچنین با بیان این نکته که نهج البلاغه آئین نامه ی انقلاب اسلامی ما و بازگشت به نهج البلاغه، شرط ماندگاری انقلاب اسلامی است، مخاطبان را به ارتباط بیشتر با این کتاب شریف، دعوت کرده اند. ایشان از دهه ی چهل شمسی، به تدریس نهج البلاغه برای طلّاب، دانشجویان و عموم مردم پرداختند. حاصل درسهای ایشان تا کنون در سه مجلّد جمع آوری شده است:
1) نبوّتها در نهج البلاغه
2) منشور حکومت علوی
3) راه روشن مدیران

روش تدریس معظّمٌ له در این جلسات به این صورت بوده است که خودشان متن نهج البلاغه را بر تخته سیاهی می نوشتند و ابتدا واژگان آن را معنا می کردند و سپس به ترجمه و شرح آن می پرداختند. تلاش شده است که در کتاب شرح نهج البلاغه: شرح خطبه اول (سال 1359) آیت الله العظمی خامنه ای، متن جلسات به گونه ای تنظیم گردد تا فضای این جلسات به مخاطب محترم منتقل گردد. متن این جلسات در سال 1361 در کتابی با عنوان «درس هایی از نهج البلاغه» منتشر گردیده است. کتاب شرح نهج البلاغه: شرح خطبه اول (سال 1359) آیت الله العظمی خامنه ای، مجموع این گفتارها و دو گفتار دیگر از معظّم له در همان سال است.

در سه جلسه ابتدایی این دوره ایشان ابتدا از اهمیت کتاب نهج البلاغه و گوهرهای معرفتی گمنامی که در این کتاب نهفته هستند سخن می‌گویند و ارزش بحث و مطالعه این کتاب را برای خواننده روشن می‌گردانند. سپس فلسفه بعثت انبیاء را از نگاه حضرت امیر (علیه السلام) مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهند. در بخش بعدی جایگاه اجتماعی انبیاء در جوامعی که برای هدایت مبعوث می‌گردند محل سخن قرار گرفته است.
در ادامه ایشان با استناد به بیانات امیرکلام شیوه‌های انتخاب پیامبران و مسئولیت‌هایی که بر گرده آن‌ها قرار داشته توضیح داده می‌شود و در بخش پایانی نیز بحث خاتمیت نبوت به وجود بابرکت حضرت محمد (صلی الله علیه و آله) و همچنین وضعیت جامعه عرب در دوران پیش از بعثت و بعد از آن تحلیل می‌گردد. رهبر انقلاب که با بیانی شیوا مطالب نغز و ادیبانه امیرالمومنین (علیه السلام) را تشریح نمودند این کتاب را آئین نامه انقلاب اسلامی در یک جامعه می‌دانند.

کتاب شرح نهج البلاغه: شرح خطبه اول (سال 1359) آیت الله العظمی خامنه ای، توسط موسسه پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی، دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت الله العظمی خامنه ای گردآوری شده است و در انتشارات انقلاب اسلامی به چاپ رسیده است.