عرفان نظری

معرفی کتاب

در این کتاب مفاهیم، مقوله ها، تعابیر و مباحث عرفان نظری تعریف و تشریح گردیده است.
نگارنده در فصل اول عرفان را تعریف کرده و این نکته را متذکر می گردد که عرفان اسلامی بر یک سلسله اصول و مبانی استوار گردیده که خدای سبحان از حیث اسماء و صفات و مظاهر، احوال مبدأ و معاد و حقایق عالم بخشی از آن هاست.
وی از عرفان عملی و نظری به عنوان دوشاخه اصلی عرفان سخن به میان آورده که شناخت مراحل سیر و سلوک و طی کردن منازل و مقامات آن در حوزه عرفان عملی قرار دارد.

تفاوت عرفان نظری با فلسفه و کلام و عرفان عملی با اخلاق مبحث دیگری است که نویسنده بدان پرداخته به مخاطبان نشان می دهد که این ها در عین تفاوت های شکلی و محتوایی با یکدیگر به طرق مختلف هدف و مقصود معینی را دنبال می کنند.
مؤلف در فصل بعد راجع به عرفان و تصوف، مایه های عرفان اسلامی، رابطه عرفان با علوم دیگر، رابطه عرفان و فلسفه و تعامل و دادوستدی که این دو علم با هم دارند و نیز ارتباط میان عرفان و تفسیر و حدیث سخن می گوید.

نویسنده در گفتار بعدی به معرفی شرح حال، خصوصیات و سرگذشت عرفای اسلامی از قرن دوم هجری تا سده دهم پرداخته که در میان آن ها ابراهیم ادهم، بایزید بسطامی، منصور حلاج، شیخ ابوالحسن خرقانی، عین القضاة همدانی، شیخ فریدالدین عطار، محیی الدین ابن عربی و مولوی دیده می شود.
وی در فصل بعد رشته سخن را به مطالعه و بررسی عرفان عملی، سفرهای عرفانی، منازل و مقامات سلوک، درجات عرفان و تمرین هایی که سالک بایستی انجام دهد، دنبال می کند.

نگارنده از وحدت شخصی وجود با عنوان مهم ترین مبحث عرفان نظری یاد کرده و اطلاقات وجود، انواع حیثیات و حیث تقییدی را تعریف و آن ها را دسته بندی می کند.
تمثیل های و تمسک های عرفا برای درک وحدت شخصی وجود نظیر مثال به صورت آینه، موج و دریا، شراب و جام و سایر تمثیل ها در مبحث بعد گنجانده شده و مؤلف در پایان درباره دلایل عرفا در باب وحدت شخصی وجود، ظهور و تجلی و مراتب و تعیّنات، انسان کامل و ویژگی های آن بحث می کند.