ارمنیان و انقلاب مشروطه ایران از 1905 تا 1912

معرفی کتاب

جنبش مشروطه ی ایران جزو نخستین انقلاب های آزادی خواهانه ی قرن بیستم آسیا و خاورمیانه به شمار می رود و در شکل گیری و پیروزی نهایی این جنبش سیاسی - اجتماعی عظیم، نیروهای ملی و فراملی گوناگونی از جریانات مختلف سیاسی، نقش آفرینی کرده اند. ارمنیان در ایران که قرن ها مهد فرهنگ ها، مذاهب و اقوام مختلفی بوده، از گذشته های بسیار دور در کنار دیگر اقوام ایرانی در صلح و آرامش زندگی کرده، نقش فعالی هم در احیای جنبش مشروطه و هم در تمام زمینه های تاریخی و فرهنگی این سرزمین ایفا کرده اند. از دلایل اصلی مشارکت چند جانبه ی ارمنیان ساکن ایران در جنبش مشروطه باید به این موارد اشاره کرد: شرایط اجتماعی - سیاسی زمان انقلاب مشروطه و پیش از آن، تلاش برای داشتن حقوق برابر با دیگر ایرنیان، وضعیت خاص بین المللی موجود و تمایل شدید مشارکت احزاب و جریانات سیاسی ارمنی در جنبش، که در نهایت به حضور فعال ارمنیان در انقلاب مشروطه، در زمینه های نظامی و اقتصادی، انجامید.

کتابی که به توجه خوانندگان می رسد نتیجه ی سال ها بررسی و مطالعه ی علمی نویسنده ی تاریخ شناس و آکادمیسین به نام آن است. این کتاب در اصل نه تنها به روشنگری برخی از صفحات مربوط به انقلاب مشروطه که تا به امروز در ابهام مانده است، می پردازد بلکه گنجینه ای است تاریخی که هدف آن استحکام و نزدیکی بیشتر خویشاوندی هزاران ساله ی ملت های ایرانی و ارمنی است که از یک ریشه ی فرهنگی و سیاسی بنیان گرفته، به انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی ایران منتهی شده است. مؤلف در این اثر توانسته است نقش اساسی ارمنیان در جریان انقلاب 1912-1905 مشروطه ایران را با در نظر گرفتن جنبه ی سیاسی و ایدئولوژیک آن، به تصویر بکشد. ارمنیان نه تنها در بخش تجهیز و آماده سازی بلکه به طور مستقیم در مراحل عملی و اجرایی انقلاب حضوری فعال داشتند. هم ارمنیان ایران و هم ارمنیان ارمنستان با وجود جهان بینی های متفاوت و عضویت در احزاب گوناگون، نقش برجسته ای در پیروزی انقلاب مشروطه ایران بر عهده داشتند.

نویسنده در کتاب خود از روش تحقیق توصیفی - تحلیلی استفاده کرده است که مبنای آن شرح و توصیف رخدادهای تاریخی مبتنی بر تحلیل تطبیقی آن ها برای دستیابی به بیشترین حد واقعیت تاریخی است. مطالب در سه بخش ارائه گردیده است:

بخش اول؛ ارمنیان و بازتاب انقلاب کبیر روسیه در ایران

بخش دوم، ایران در بحران

بخش سوم، ایران در گرداب ناآرامی