این قرن

یک قرن چیست؟ من پیش‌گفتار ژان ژنه بر نمایشنامه‌اش‌ سیاها را در نظر دارم. او در این پیش‌گفتار به کنایه می‌پرسد: «یک سیاه چیست؟» بلافاصله می‌افزاید: «و پیش از هر چیز چه رنگی دارد؟» من می‌خواهم به همین منوال بپرسم: یک قرن چند سال دارد؟ یک صد سال؟ این بار پرسش بوسوئه است که توجه‌‌مان را جلب می‌کند: «یک صد سال، یک هزار سال، چیست وقتی که یک دم محوشان می‌کند؟». حال باید بپرسم کدام دمِ استثنایی است که قرن بیستم را محو می‌کند؟ سقوط دیوار برلین؟ نقشه برداری از ژن‌‌ها؟ راه اندازی یورو؟

حتی با فرض این که می‌توانستیم این قرن را شکل دهیم و آن را به منزله‌ی ابژه‌ای برای اندیشه برسازیم، آیا این ابژۀ فلسفی خواهد بود، ابژه‌‌ای دست‌خوش آن اراده‌ی تکین، یعنی اراده به تعمق و باریک بینی؟ آیا این قرن پیش از هر چیز یک واحد تاریخی نیست؟


«این روزها ‌یعنی در چهارمین سال قرن بیست و یکم‌ به‌جز حقوق بشر و بازگشت امر دینی چیز دیگری به‌گوش‌مان نمی‌رسد. حتی برخی نوستالژی‌زدگان تضادهای سبعانه‌ای که قرن بیستم را مفتون و مخروب کردند معتقدند که دنیای ما حول برخورد مرگ‌بار میان یک غرب حامی حقوق بشر (یا آزادی‌ها، یا دموکراسی، یا رهایی زنان...) و «بنیادگرایان» دینی سامان یافته است.

این بازی در فرانسه حتی برخی روشنفکران خاصی را به‌سوی خود جلب کرده که حقیقتاً مشتاق‌اند ‌در عرصه‌ی تعارض‌آمیزی که هم‌اکنون تحت سیطره‌ی جنگ انسان (یا قانون) علیه خدا قرار دارد ‌ از یک دال اعظمِ جایگزین پشتیبانی کنند. با این‌حال، این مرتدان جریان چپ دهه‌ی هفتاد هستند که از این‌که «انقلاب» نام هر رخداد اصیلی نیست، از این‌که تخاصم‌های سیاسی دیگر کلید تاریخ جهان را در اختیارمان نمی‌نهند، از این‌که مطلق‌بودگی حزب، توده‌ها و طبقات به اتمام رسیده، هنوز تسکین نیافته‌اند. پس در اینجا روشنفکران نگون‌بخت را داریم که با بیچارگی، سخت مشغول‌اند نابودی یهودیان را به دست نازی‌ها به رخداد یکه و مقدس قرن بیستم مبدل سازند، یهودستیزی را محتوای مقدر تاریخ اروپا بدانند، واژه‌ی «یهودی» را به مشخصه‌ی قربانی‌نمای نوعی جایگزین مطلق تبدیل کنند، و واژه‌ی «عرب» را، که به زحمت در پس واژه‌ی «اسلام‌گرا» پنهان شده، به مشخصه‌ی بربریت.

از این آکسیوم‌ها ظاهراً چنین برمی‌آید که دولت رژیم اشغالگر قدس با مشیِ استعماری خود پست دیدبانی تمدن دموکراتیک است، و ارتش آمریکا ضامن نهایی هر جهانِ پذیرفتنی.»