نیمه پنهان 64: فرانکلین در تهران؛ روایتی مستند از یک هجوم فرهنگی

معرفی کتاب

این کتاب که توسط سعید مستغاثی به رشته تحریر در آمده، مهم‌ ترین عملیات ضد فرهنگی سرویس اطلاعاتی آمریکا در ایران پس از کودتای 28 مرداد 1332 را مورد بررسی قرار داده که تحت عنوان چاپ و نشر کتاب و برگزاری برنامه ‌های به اصطلاح فرهنگی عرضه شد و به نوعی می‌ توان گفت که ضمیمه فرهنگی کودتای یاد شده محسوب گردید. در 16 جولای سال 2009 وب ‌سایت رسمی ‌دولت آمریکا گزارشی از به ‌وجود آمدن و فعالیت ‌های موسسه فرانکلین در ایران انتشار داد که بخشی از اسناد آن در کتاب «فرانکلین در تهران» آمده است. در اساسنامه موسسه فرانکلین که اصل آن در این کتاب به چاپ رسیده، هدف اصلی موسسه «برانگیختن علاقه مردم دیگر کشورها به تاریخ، حکومت، فرهنگ، اقتصاد، تکنولوژی، علم و تعلیمات مردم ایالات متحده» ذکر شده، یعنی نوعی شیفته ساختن مردم سرزمین‌ های دیگر به فرهنگ و ارزش‌ های آمریکایی.

جلال آل‌ احمد را اگر نگوییم اولین، مسلما از نخستین کسانی بود که درباره خطر فرهنگی «مؤسسه فرانکلین» هشدار داد؛ سخنرانی کرد و مقاله نوشت. آل‌ احمد در کتاب «سه مقاله دیگر» نوشت: «این بنگاه محترم کم ‌کم از یک دستگاه سانسور هم برای آزادی کل مملکت خطرناک ‌تر شده. [...] وضع جوری شده است که هر که با کتاب و با هر خواندنی مرتب غیرروزنامه ‌ای سر و کار دارد، ناچار با این بنگاه محترم سر و کار دارد [...] به همه کتاب ‌خوان ‌ها و کتاب‌ نویس‌ ها و کتاب ‌فروش ‌ها هم اعلام خطر می ‌کنم که از این پس سر و کارتان با یک ‌تراست مطبوعاتی است. [...] قبل از اینکه دوره صنعت‌ های خرده‌ پا را دیده باشیم، دچار عواقب ‌تراست ‌های بزرگ شده‌ ایم و آن هم در امر مطبوعات و در امر کتاب و این بزرگ ‌ترین خطر است برای آزادی، نزدیک ‌ترین راه است برای یکدست کردن افکار و عقاید مردم.» آل‌ احمد در کتاب «یک چاه و دو چاله» باز هم هشدار داد و نوشت: «فرهنگ مملکت دارد تبدیل می‌ شود به شعبه ‌ای از شعبات بنگاه فرانکلین.»
در این کتاب برای نخستین‌ بار مستندات وابستگی موسساتی همچون «بنگاه فرانکلین» و «بنگاه ‌ترجمه و نشر کتاب» و همچنین نهادهایی مانند «انجمن ایران و آمریکا» به کانون ‌های استعماری غرب ارائه می ‌شود. مستنداتی که نشان می ‌دهد اساس بنیاد این ‌گونه موسسات برمبنای طرح و برنامه ‌ای شکل گرفت که در دوران موسوم به جنگ سرد از سوی سرویس‌ های اطلاعاتی و امنیتی غرب طراحی شد و در کشورهای مختلف به اجرا درآمد.
برخی از اسناد و تصاویر منحصر به فرد «مؤسسه فرانکلین» و افراد و نهادهای وابسته به آن پس از سال‌ ها برای اولین بار در این کتاب منتشر می‌ شود. کتاب «فرانکلین در تهران» به ‌عنوان شصت و چهارمین جلد از مجموعه «نیمه‌پنهان» به بازار نشر عرضه شده است.