انفال در عصر غیبت

معرفی کتاب

از جمله عوامل مهم در پیشرفت اقتصادی جامعه، ثروت های عمومی جامعه است. این ثروت های عمومی یکی از مهم ترین منابع مالی حکومت اسلامی است که از آن در فقه اسلامی تعبیر به انفال می شود. شناسایی مصادیق این انفال، کارکرد و چگونگی مصرف آن، در پیشرفت اقتصادی جامعه اسلامی نقش به سزایی دارد. تبیین چیستی انفال مرتبط با منابع درامدی است و وضوح منابع درآمدی کارایی نظام اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.

طرح مسئله انفال از قدمتی به اندازه وحی اسلامی برخوردار است و از مسائل مطرح در صدر حکومت اسلامی است. به تبع طرح آن در وحی الهی باعث شده که مفسران و حاکمان و فقیهان به بحث درباره آن پرداخته اند و در روایات اسلامی نیز به گونه‌ای وسیع بدان اشاره شده است. به طور خاص از جهت فقهی، فقیهان متعددی به بحث در مورد انفال و ابعاد مختلف آن پرداخته اند که در این کتاب به مباحث آنها پرداخته و استناد شده است، لکن کثرت مباحث فقهی این بزرگواران به علت دوری فقیهان از عرصه حکومت، پاسخگوی سؤال ‌های عصر ما نیست و زوایای پنهان بحث نیازمند تحقیق و تدقیق جدی و جدیدی است که نگارنده در این پژوهش به دنبال انجام آن بوده است.

از سوی دیگر در حوزه فقه اقتصادی در شرایط موجود کشور حداقل با دو مسئله مواجه هستیم. یکی نامشخص بودن مصادیق انفال و دیگری نامشخص بودن ضوابط و ملاک های مصرف آن است که متأثر از تعیین وضعیت مالکیت انفال است. عدم وضوح مبانی در این حوزه، یک مسئله جدی در اقتصاد کنونی است. تبیین و تعیین سیاست‌ های شرعی در حوزه مصرف انفال و ثروت‌ های عمومی، دغدغه جدی همه پژوهشگران اقتصاد اسلامی است که حل بسیاری از معضلات ذیل اصل 44 قانون اساسی نیز مرهون آن است. با ابلاغ سیاست‌های اصل 44، تدوین استراتژی و راهبرد در حوزه مصرف و هزینه ثروت‌های عمومی، بسیار لازم و ضروری است که این پژوهش در این مسیر گام برداشته است.