اصول کارتوگرافی و کار با نقشه (به همراه راهنمای عملی کار با دستگاه GPS)

معرفی کتاب

این کتاب به همراه کتاب «کارتوگرافی حوزه های آبخیز» مکمل یکدیگر محسوب می شوند و تنظیم و تدوین آن به شکل حاضر در طی چند دوره تدریس این درس در دانشگاه، صورت گرفته است. آنچه باعث شد تا نویسندگان این دو کتاب اقدام به تهیi آنها نمایند، کمبود منبعی متناسب با سرفصل درس کارتوگرافی در رشته‌های منابع طبیعی و بر مبنای واحد مطالعاتی حوزه آبخیز بوده است.
مهمترین ویژگی این کتاب‌ها آن است که چون با هدف آموزش و تدریس درس کارتوگرافی تهیه شده؛ لذا سعی فراوان شده که مطالب با زبانی ساده و کاربردی بیان شوند که هم برای دانشجویان و علاقه مندان مفید باشد و هم برای مدرسان این درس در دانشگاهها و مؤسسات علمی.

در کتاب «اصول کارتوگرافی و کار با نقشه» بیشتر بر اصول و مفاهیم کارتوگرافی تکیه شده و یک فصل مجزا هم به معرفی سیستم موقعیت‌یابی جهانی و نحوه کار با دستگاه گیرنده GPS برای برطرف کردن نیاز بسیاری از دانشجویان و افراد مختلف در این زمینه، اختصاص داده شده است.

فهرستی از مهمترین مباحث این کتاب:
1 ـ کلیاتی پیرامون کارتوگرافی؛ تعاریف و مفهوم کارتوگرافی ـ فلسفه تهیه نقشه ـ اصول کارتوگرافی: الف) مقیاس ب) سیستم تصویر نقشه ج) خلاصه کردن د) طراحی ه) ترسیم و تولید.

2 ـ نقشه و انواع آن؛ نقشه و اهمیت آن ـ طبقه بندی نقشه بر اساس کاربرد ـ محتوا و مقیاس ـ عناصر کلیدی در تهیه نقشه ـ شیوه‌های تهیه نقشه ـ مقایسه نقشه و عکس هوایی ـ علائم مورد استفاده در نقشه‌ها ـ طبقه‌بندی علامت‌های نقشه.

3 ـ دقت و مقیاس نقشه؛ نمایش مقیاس در نقشه: عددی (کسری) ـ بیانی (لفظی) ـ ترسیمی (خطی) ـ مساحتی و متغیر ـ طبقه‌بندی نقشه‌ها براساس مقیاس ـ تبدیل و تغییر مقیاس ـ روش استفاده از دستگاه زیراکس ـ روش شبکه‌بندی ـ روش شعاعی (پرسپکتیو) ـ روابط ریاضی تبدیل مقیاس نقشه‌ها.

4 ـ شکل زمین، مختصات جغرافیایی و سیستم تصویر؛ تعیین موقعیت نقاط در سطح زمین ـ نصف‌النهار و مدار ـ عرض جغرافیایی ـ طول جغرافیایی ـ ارتفاع ـ محاسبه طول و عرض جغرافیایی یک نقطه بر روی نقشه ـ مبانی سیستم تصویر نقشه ـ سیستم‌های تصویر مشابه با حفظ زوایا یا شکل پدیده‌ها ـ سیستم‌های تصویر معادل با حفظ مساحت پدیده‌ها ـ سیستم‌های تصویر هم‌فاصله با حفظ فاصله پدیده‌ها ـ انواع سیستم تصویر: سیستم‌‌های تصویر استوانه‌ای ـ مخروطی ـ آزیموتال یا مستوی و منفرد یا جهانی.

5 ـ توجیه نقشه؛ شمال جغرافیایی یا شمال حقیقی ـ شمال مغناطیسی ـ شمال شبکه ـ شبکه‌بندی نقشه ـ گرا یا آزیموت ـ واحدهای اندازه‌گیری زاویه ـ تعیین شمال جغرافیایی زمین به روشهای مختلف.

6 ـ نقشه توپوگرافی؛ نقشه‌های توپوگرافی هاشوردار ـ سایه‌دار و منحنی میزان‌دار ـ تعریف منحنی میزان (خط تراز) ـ مشخصات منحنی‌های میزان ـ رنگ منحنی‌های میزان و پدیده‌های خطی ـ شناخت پدیده‌های توپوگرافی از روی منحنی‌های میزان ـ تعیین ارتفاع یک نقطه روی نقشه توپوگرافی ـ محاسبه شیب یک نقطه روی نقشه توپوگرافی ـ عناصر و اجزای نقشه‌های توپوگرافی ایران ـ اندیکس نقشه.

7 ـ وسایل و تجهیزات مورد استفاده در کارتوگرافی؛ مداد ـ کاغذ ـ چسب شفاف ـ راپیدوگراف ـ شابلون اعداد و حروف ـ خط‌کش هاشورزن ـ لتراست یا حروف برگردان ـ ترام ـ پیستوله ـ میزهای نقشه‌کشی ـ قطب نما ـ منحنی سنج ـ مساحت سنج یا پلانی متر ـ پانتوگراف ـ شیب‌سنج ـ جی- پی- اس (G.P.S).
8 ـ سیستم موقعیت‌یابی جهانی ، آشنایی با دستگاه جی- پی- اس (G.P.S) ؛ تاریخچه توسعه فنآوری GPS ـ ویژگی های سیستم موقعیت‌یابی جهانی ـ بخش‌های سیستم موقعیت‌یابی جهانی ـ تعیین موقعیت با GPS ـ انواع دستگاه‌های گیرنده GPS ـ جمع‌آوری داده به ‌وسیله GPS برای استفاده در GIS ـ کاربردهای سیستم موقعیت‌یابی جهانی ـ چگونگی کارکرد سیستم موقعیت‌یابی جهانی ـ اصلاح خطای GPS ـ دقت و خطا در گیرنده‌های GPS ـ تولیدکنندگان دستگاه‌های GPS ـ روش کار با دستگاه‌های گیرنده GPS ـ ارتباط بین GPS و رایانه ـ نرم افزار MAPSOURCE