مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی: دفتر اول و دوم: وحدت وجود و شهود، کیمیای خیال
تعداد صفحات : 504
خرید پیامکی این محصول
جهت خرید پیامکی این محصول، کد محصول، نام و نام خانوادگی، آدرس و کد پستی خود را به شماره زیر ارسال نمایید:
کد محصول : 931
10003022
معرفی کتاب
کتاب بانی عرفانی هنر و معماری اسلامی: دفتر اول و دوم: وحدت وجود و شهود، کیمیای خیال، نوشته حسن بلخاری قهی است و در انتشارات سوره مهر منتشر شده است.اساس عرفان اسلامی در طریقت «وحدت وجود» است و در غایت و حقیقت وحدت شهود. جز «او» هیچ چیز، استحقاق وجود ندارد. تنها اوست که هست، بالذات، و هر چه غیر اوست جلوه اوست.
دفتر اول مجموعه مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی، در بحثی حکمی، به بررسی و تبیین اصل وحدت وجود و وحدت شهود (اگر تمایزی بین این دو باشد) در ادیان و حکم میپردازد؛ ادیانی چون مسیحیت، هندوئیزم و اسلام، و حِکَمی چون حکمت یونانی و حکمت اسلامی. این بحث تا بدانجا فرامیرود، که به اصل تجلی، یعنی سریان نور وجود در مراتب حضور و ظهور رسد و از تجلی به مراتب و از مراتب به خیال و از خیال به تصویر آن در گسترهٔ هنر اسلامی (قوس نزول) و از آن به رمزگشایی عالمی که این هنر راوی آن است (قوس صعود).
دفتر دوم کتاب مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی، شرح آرای حکیمان مسلمان است در وصف و ذکر عالم خیال و سپس جلوههای نور و قدر (هندسه و ریاضیات قدسی) در هنر و معماری اسلامی.
دفتر اول شرح مبانی است و دفتر دوم تطبیق این مبانی بر مصادیق؛ همان که سنتگرایانی چون نصر و شوآن و بورکهارت و گنون بر سر آن از سوی کسانی چون نجیب اوغلو و تری آلن مورد انتقادند. این کتاب آرا و نظرات متفاوت را بررسی میکند و اطلاعات جامعی در اختیار علاقهمندان قرار مدهد.
حسن بلخاری قهی در این کتاب به بیان شناسی عالم خیال در قرآن، قوة خیال و عالم مثال در فلسفه اسلامی، خیال در حکمت امام محمد غزالی، خیال در ذهن و زبان شیخ اشراق، خیال در حکمت ابن عربی و خیال و زیبایی در اندیشه های صدرای شیرازی توجه داده است و با شکافتن آنان و نگریستن عمقی، پیوند بین عالم خیال و مثال و ذهن و عین در دنیای واقعی و فراواقعیتی دریافته است.
در بخش نور، تجلی رنگ و نور در نگارگری ایرانی و معماری اسلامی، به نور در آیینة مذاهب فانوس خیال در اندیشه های امام محمد غزالی، تجلی نور در نگارگری ایرانی - اسلامی، تجلی رنگ در هنر اسلامی، رنگ در اندیشه نجم الدین کبری، نجم رازی، علاء الدوله سمنانی، ابن هیثم، رنگ و نور در معماری اسلامی پرداخته است و با دقت تمام در تجلی نور در اشیاء و بازتاب انوار الهی در خیال و حرکت جوهری آن بر صفحه لوح دل و کاغذ و قلم، و یا معماری بلند و شکوه نگار اسلامی در شهرها، به زیبایی آن را شکافته و با کمک گرفتن از اندیشة بزرگان کاربردی اش کرده است.
در بخش قدر (هندسه مقدس در معماری قدسی) به قدر در قرآن، قدر و هندسه، هنر مقدس در معنا و معماری، منابع و بنیان های هندسه مقدس، به هنر مفهومی با دید اسلامی نگریسته و آن را به صورت زیبای آراسته است. هنری که قدسی است و تجلی جمال و کمال خداوند بر زمین و معماری و نگارگری مردانی است که انوار الهی بر دلهای پاک آنان تابیده است. زیباشناسی قدر در قرآن تجلی ادبی و علمی زیباشناختی جمال و حکمت الهی که در معماری اسلامی، نقش کمال را دارد.
در بخش آخر کتاب مبانی عرفانی هنر و معماری اسلامی، نقد و نظری است، که به نقد و شناخت بیشتر نظر خاتم نجیب اوغلو در رد نظر سنت گرایان پرداخته است، که در جای خود جای تأمل و شناخت دوبارة سنت های بزرگ اسلامی را دارد که خود، زیبای جدید در معماری کهن است.
چنان که میبینیم تبارشناسی واژهٔ وحدت وجود در لسان عربی به مفهومی فراتر از هستی واحد یا وحدت هستی میرسد و آن رسیدن به یافتنِ هستی واحد است که تنها با سیر و سلوک و در طول و جهت واحد حقیقی قرار گرفتن ممکن است. در این صورت، همچنان که موله به درستی اشاره میکند رسیدن به این یافته شدن نوعی وحدت شهود است نه وحدت وجود و یا به تعبیر درستتر رسیدن به عالمی که وحدت در جان و روح سالک و عارف یافت شده و محقق میگردد. این نظریه، دافع و رافع غوامض، مسائل و مشکلاتی است که در وحدت وجود به معنای عرضی و عام آن - که همه چیز را خدا دانستن و یا مانند خدا دانستن است - وجود دارد.
در این نظریه تمامی موجودات، مانند خدا یا خدا نیستند (که به شرک، چندخدایی و نیز امتناع عقلی بینجامد) بلکه خدا به عنوان وجود حق مطلق، مستقل از عالم است و موجودات، حتی مراتب وجودی او نیز - بدین معنا که هر مرتبتی مانند اوست - نیستند، گرچه در وجود و هستی با او مشترکاند؛ خدا هست، آنها هم هستند، زیرا به تعبیر عرفا و حکمای بزرگ وحدت وجودی اسلامی همچون ابنعربی، شیخ اشراق و ملاصدرا، این مراتب، تجلیات و مظاهر آن وجودند و نه مانند آن وجود.
اما اگر وجود، یافتن و یافته شدن ترجمه شود میتوان گفت از تمامی مخلوقات، کسانی که به دنبال یافتن یا یافته شدن باشند به وحدت میرسند و این همان فناست که در عرفان اسلامی مقامی رفیع و متعالی دارد. بنابراین، وحدت وجود را «یگانگی هستی» تعبیر کردن چندان صحیح به نظر نمیرسد. کسانی میتوانند مصداق وحدت وجود باشند که به شهود وحدت وجود خود با حق، رسیده باشند و این مقام، مقام هر کسی نیست: محقق را که وحدت در شهود است نخستین نظره بر نور وجود است.
در این نظریه تمامی موجودات، مانند خدا یا خدا نیستند (که به شرک، چندخدایی و نیز امتناع عقلی بینجامد) بلکه خدا به عنوان وجود حق مطلق، مستقل از عالم است و موجودات، حتی مراتب وجودی او نیز - بدین معنا که هر مرتبتی مانند اوست - نیستند، گرچه در وجود و هستی با او مشترکاند؛ خدا هست، آنها هم هستند، زیرا به تعبیر عرفا و حکمای بزرگ وحدت وجودی اسلامی همچون ابنعربی، شیخ اشراق و ملاصدرا، این مراتب، تجلیات و مظاهر آن وجودند و نه مانند آن وجود.
اما اگر وجود، یافتن و یافته شدن ترجمه شود میتوان گفت از تمامی مخلوقات، کسانی که به دنبال یافتن یا یافته شدن باشند به وحدت میرسند و این همان فناست که در عرفان اسلامی مقامی رفیع و متعالی دارد. بنابراین، وحدت وجود را «یگانگی هستی» تعبیر کردن چندان صحیح به نظر نمیرسد. کسانی میتوانند مصداق وحدت وجود باشند که به شهود وحدت وجود خود با حق، رسیده باشند و این مقام، مقام هر کسی نیست: محقق را که وحدت در شهود است نخستین نظره بر نور وجود است.
-
زبان کتابفارسی
-
چاپ جاری3
-
تاریخ اولین چاپ1388
-
شمارگان2500
-
نوع جلدجلد نرم
-
قطعوزیری
-
تعداد صفحات504
-
ناشر
-
نویسنده
-
وزن718
-
تاریخ ثبت اطلاعاتشنبه 13 مهر 1387
-
تاریخ ویرایش اطلاعاتیکشنبه 26 شهریور 1402
-
شناسه931
-
دسته بندی :
محصولات مرتبط
اخبار مرتبط