1. خانه
  2. مطالب
  3. ادبیات
  4. یک عاشقانه ی مقدس | درباره ی «عروس قریش»
یک عاشقانه ی مقدس | درباره ی «عروس قریش»

یک عاشقانه ی مقدس | درباره ی «عروس قریش»

درباره ی «عروس قریش»
ادبیات 1398/9/11 6 دقیقه زمان مطالعه 0

عاشقانه نویسی، این روزها در عالَمِ ادبیات کار ساده ای نیست. بازار کتاب آن قدر رمانِ عاشقانه به خودش دیده و آن قدر قصه ی دلبری و دلباختگی به رشته ی تحریر درآمده که نگاهی متفاوت و تازه به ماجرای ازلی-ابدی عشق، دشوار به نظر می رسد. بیرون کشیدن یک داستان عاشقانه از دلِ یک مقطع تاریخیِ مهم و مقدس اما، از این هم دشوارتر است. نویسنده ی چنین کتابی، باید پرنده ی خیال خود را در میانِ رویدادهای تاریخی به پرواز درآوَرَد و برای شخصیت هایی حقیقی، خرده روایت هایی خلق کند تا بتواند راویِ یک درام در بستر تاریخ باشد. به همه ی این سختی ها اضافه کنید نوشتن درباره ی پیامبر اسلام را که نه کار هرکسی است و نه در توان هر نویسنده ای. از همه ی این ها سخت تر، نگارش یک داستان درباره ی آدم هایی است که عموم مخاطبان، سرنوشت آن ها را می دانند و آخرِ قصه شان برای خواننده روشن است. همه ی اینها را نوشتم که بگویم نویسنده ی «عروس قریش» در همین ابتدای مسیر، چهار-هیچ از مخاطبش عقب است! نویسنده ای که می خواهد داستانی عاشقانه در دل یک ماجرای تاریخی آن هم درباره ی مادر پیامبر اسلام بنویسد، حتما کار بسیار سختی در پیش خواهد داشت. ورود به چنین میدانی، عزمِ جدی می خواهد و تلاشی استوار؛ و برای نویسنده ی کتاب، حتماً آزمونی دشوار خواهد بود.

سفری دلکش به تاریخ اسلام
مریم بصیری اما بی تعارف، از آزمون دشوارِ «عروس قریش» سربلند بیرون آمده. روایتِ او از زندگیِ بانو آمنه در این کتاب، مخاطب را به سفری خوشایند می برد. سفری که از سال های جاهلیت در مکه آغاز می شود. توصیفاتِ نویسنده از مکه ی عصرِ تاریکی، ذهنِ خواننده را کاملاً درگیر می کند. در میانه ی شهری که مردمانش فرزندان شان را پیش پای اصنام قربانی می کنند و فقیرانش پشم شتر در خون می زنند و می خورند، قلمِ بصیری ذره ذره وارد خانه ی کسانی می شود که بر دینِ ابراهیم حنیف مانده اند و یادگار او را، سینه به سینه حمل می کنند. کسانی که منحصر به فرزندان عبدالمطلب نیستند و تاجری عطرفروش به نام «وهب» و خانواده اش هم جزئی از آنان هستند. داستان با وصفِ زندگیِ وهب و همسرش «بِرّه» آغاز می شود و به روزهای ولادتِ دختری می رسد که پدرش او را عزیز می دارد. دختری خردمند و دانا که همان بانو آمنه است. از اینجا به بعدِ ماجرا، دیگر برای مخاطب کتاب روشن است. خواننده ی «عروس قریش» از اینجا به بعد به دنبال سیرِ رواییِ اتفاقات نیست و کتاب را برای فهمیدنِ آخرِ داستان، ادامه نمی دهد. آن چه مخاطب از کتاب انتظار دارد، روایتِ چگونگی ها و چرایی هاست. مریم بصیری هم کم نگذاشته و در فصول ابتدایی کتاب، با ریتمی قابل قبول، چگونگیِ شکل گیریِ عشقِ آمنه و عبدالله را روایت می کند. با خرده داستان هایی خواندنی و البته جوریدنِ تاریخِ پیش از اسلام و نوشتن درباره ی داستان هایی کمترشنیده شده از آن دوران- مثل ماجرای قربانی کردن عبدالله به دست عبدالمطلب- که غنای کتاب را بالا برده و خواندنش را برای مخاطب شیرین تر کرده. 

شروع خوب، میانه ی متوسط
نیمه ی اول «عروس قریش»، عروسیِ آرایه هاست. مریم بصیری با استفاده ی مکرر از استعاره و تشبیه، روایتی دلکش از جوانه زدن عشق میان فرزند برومند عبدالمطلب و دختر فرزانه ی وهب ارائه می کند و دلِ خواننده ی کتاب را از این همه حال خوش، پر می کند. توصیفاتِ «عروس قریش» از رفت وآمدهای عبدالله در کوچه های مکه و شعله کشیدنِ آرزوی او در دل دختران شهر، اگرچه گاهی تنه به تنه ی رمان های عامه پسند می زند، اما مجموعاً خواندنی است و مخاطب را در حال وهوای مکه ی پیش از اسلام فرو می برد. سیّالیتِ متن و استفاده از کلماتِ روان در عین پایبندبودن به نثرِ معیارِ فارسی، ریتم «عروس قریش» را حفظ کرده و داستان را از ابتدا تا رسیدن به فصلِ وصالِ عبدالله و آمنه، سرپا نگه داشته است. کتاب اما همراه با سفرِ آخرِ عبدالله، از ریتم می افتد و فصل مربوط به انتظارکشیدنِ آمنه، کند پیش می رود. ملالِ این لحظاتِ کتاب اگرچه شبیه ملالِ زندگیِ بانو آمنه در فراق همسر است، اما کتاب را از کیفیتِ فصل های ابتدایی انداخته و گاهی حوصله ی مخاطب را سر می برد. 

معجزه ی شخصیت های فرعی
تاریخ درباره ی آدم های محدودی صحبت کرده. کسانی چون پیامبران، پادشاهان، دانشمندان و هرکس که توانسته آن قدر مهم باشد که ردّی از خود در میان کتاب های تاریخ باقی بگذارد. اما تاریخ از سرنوشتِ مردمانِ زیادی هم سخنی به میان نیاورده و سرنوشت هزاران هزارِ مرد و زنی که در میان گذشتگانِ ما زیسته و رفته اند، در آن جایی نیافته. این، یک فرصت طلایی برای نویسندگانِ رمان های تاریخی است که با وارد کردن تخیل به زندگیِ همین مردمانِ معمولیِ گذشته، شخصیت های فرعیِ جذابی را به آثارشان اضافه کنند. اتفاقی که در «عروس قریش» به خوبی افتاده و مریم بصیری شخصیت هایی متفاوت را وارد داستانش کرده. مثلاً «زبیده». زنی فقیر، شوریده و آشفته حال که مثل تمام دختران مکه، آرزوی عبدالله را داشته و بعد از ناکامی، گرفتارِ شوهری می گسار شده و زندگی سیاهی داشته، مانند بیشترِ مردمِ مکه ی عصر جاهلی. اوج هنرنماییِ نویسنده را اما می توان در خلقِ شخصیت «ابستام» و «زهیر» دید. یکی کنیزِ خانه ی بِرّه، مادر بانو آمنه، و دیگری غلام خانه ی عبدالمطلب؛ که عشق شان زیر سایه ی عشق جاودانه ی آمنه و عبدالله جان می گیرد و می بالَد و بخش خوشایندی از داستان را می سازد. اضافه کردن نمکِ این شخصیت های فرعی، به «عروس قریش» ابعاد جذابی داده و خواندنش را برای مخاطب لذت بخش تر کرده است. 

ماندگار، مثل عشق
تعداد رمان های تاریخیِ مرتبط با صدر اسلام، بیشتر و بیشتر می شود. ورود نویسندگان به این عرصه و ذوق آزمایی برای خلق آثاری هنرمندانه و در عین حال وفادار به تاریخ، گنجینه ی درخشانی از رمان های جذاب و غنی پیرامون تاریخ اسلام را برای نثر فارسی پدید آورده. «عروس قریش» هم در میان این آثار، اثری ماندگار خواهد بود. کتابی که با دست گذاشتن بر روی زندگیِ مادر پیامبر اسلام، غبارِ فراموشی از زندگیِ این بانوی عزیز برداشته و روایتی تمام وکمال از حیاتِ پر برکت و کوتاهِ بانو آمنه به مخاطب خود عرضه می کند. عشقِ دیرپا و مقدسِ پدر و مادرِ پیامبر اسلام، از آن داستان های لطیف و دوست داشتنیِ تاریخ اسلام است که با قلمِ توانای مریم بصیری در «عروس قریش»، بازخوانی شده. قرار گرفتن در میانه ی نسیمِ این عشق و نفس کشیدن در هوای کتابی که بوی شوق از میان سطرهایش بیرون می زند، حتماً تجربه ی ناب و دلچسبی است. حتی اگر سرنوشت محتومِ قهرمانِ این داستانِ عاشقانه هم، مثلِ تمام داستان های عاشقانه، هجران و دلتنگی و رنج باشد، یک رنج مقدس. 

مطالب مرتبط

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

از فرشِ آمریکا تا عرش جبهه مقاومت با حسین شیخ‌الاسلام | معرفی کتاب «سفیر قدس»

«مردم به همان چیزی که امام می‌خواست رأی دادند؛ نه به اسلامی که در ذهن فلان مرجع یا فلان شخصیت سیاسی بود. …

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

پیوند کووالانسی ازدواج | جستاری درباره کتاب «نیمه دیگرم»

ازدواج یک پیوند کووالانسی است که زوجین باید با به اشتراک گذاشتن الکترون‌های خود، زندگی‌شان را در یک خط راست …

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

سنگی در تاریخ | نگاهی به رمان «سنگی که سهم من شد»

در اینجا با داستانی روبرو هستیم که نویسنده از لحاظ به کارگیری عناصر داستانی تا حدود زیادی موفق عمل کرده و به …

کليه حقوق مادی و معنوی این سایت متعلق به موسسه کتاب فردا می باشد

توسعه و طراحی سایت توسط آلماتک

bookroom.ir - Copyright © 2007-2019 - All rights reserved