اولین رمان با موضوع کاروتولید ایرانی رونمایی شد

مراسم رونمایی از رمان «سایه اژدها» به قلم محمدعلی گودینی در بنیاد ادبیات داستانی برگزار شد.

به گزارش فارس، در ابتدای این مراسم کامران شرف‌شاهی نویسنده و روزنامه‌نگار اظهار داشت: سال جاری به نام تولید ملی، حمایت از کار و سرمایه ایرانی نامیده شد و چه جفایی کردند مسئولان که بر عکس این شعار حرکت کردند. وقتی در این بحبوحه  خبر انتشار «سایه اژدها» را شنیدم بسیار دلگرم شدم.

* هنوز کار و کارگر شأن لازم را در جامعه پیدا نکرده‌اند

وی افزود: نهادهای متولی کار و کارگر و نهادهای فرهنگی باید پیشگام این حرکت باشند اما چنین نشد. وقتی درباره توسعه پایدار صحبت می‌کنیم نمی‌توانیم کار و کارگر را نادیده بگیریم ولی متأسفانه به ادبیات کارگری چندان پرداخته نشده است و هنوز کار و کارگر شأن لازم را در جامعه پیدا نکرده‌اند که این جای دریغ و تأسف دارد.

این نویسنده با اشاره به پیشینه ادبی ادبیات کارگری گفت: وقتی به گذشته ها نگاه می‌کنیم می‌بینیم که در شاهنامه با کارگری مانند کاوه آهنگر روبرو هستیم و در آثار منثور نیز شاهد حکایت‌هایی هستیم که به طبقه کارگر می‌پردازد اما این موضوع در روند تاریخ کمرنگ می‌شود و بعد از مشروطه به سمت رمانتیسم پیش می‌رویم حتی در دوره‌ای شاهد هستیم که نوشتن از کار و کارگر با چپ گرایی مترادف می‌شود.

وی افزود: نویسندگانی با تمایلات مارکسیستی وارد این حوزه شدند که همین مسئله دافعه‌ای را ایجاد کرد. البته پشت این جریان دست امپریالیسم بود و این حرکت ریشه مردمی نداشت.

شرف‌شاهی با بیان اینکه نشریه کار و کارگر در دوره‌ای از تاریخ ایران تا حدی به این مسائل پرداخته است، گفت: همین نشریه به روزنامه کار و کارگر تبدیل شد و سپس این روزنامه به جای انجام کار تخصصی دچار اشتباه بزرگی شد و به نشریه‌ای خنثی تبدیل گردید. در طی 3 دهه گذشته که از انقلاب می‌گذرد شاهد حضور شخصیت‌هایی هستیم که در ادبیات کارگری فعالیت کرده‌اند اما متأسفانه نگاه اشتباهی وجود دارد.

وی افزود: یک تصور اشتباه وجود دارد که کارگران با بازوی خود سخن می‌گویند اما شاعران و نویسندگان خوبی داریم که سالیانی کارگر بودند و پس از تحصیل به مدارج بالایی در جامعه رسیده‌اند و سعی کردند تجربیات خود را ثبت و ضبط کنند.

*هنوز جای ادبیات هوشمندانه و متفکر خالی است

عضو شورای عالی شعر و موسیقی صدا و سیما، با بیان اینکه در صدا و سیما هم بیشتر شاهد آثار درام و ملودرامی که به مسائل سطحی و خصوصی می‌پردازند هستیم، تصریح کرد: کماکان شاهد حضور پررنگ و پرتیراژ رمان‌هایی هستیم که به داستان‌های سطحی و عاشقانه می‌پردازند و هنوز جای ادبیات هوشمندانه و متفکر خالی است. در طول ایام کسانی بودند که کارهای ارزشمندی را تولید کردند و علیرغم بی‌مهری‌ها و عدم حمایت‌ها برخی از آنها منتشر شدند.

وی افزود: فقط در چند دوره شاهد برگزاری جشنواره ادبی کار و کارگر بودم. شب‌های شعر کار و کارگر هم توفیق چندانی نداشت و چند دوره جشنواره نمایشنامه‌نویسی در اصفهان برگزار شد که این موضوع هم استمرار پیدا نکرد.

این نویسنده با بیان اینکه محمدعلی گودینی علیرغم حمایت‌ها، داستان‌ها و تک نگاره‌های زیادی داشته است، گفت: در گذشته گودینی در روزنامه کار و کارگر تک نگاره‌هایی را می‌نوشت و چند مجموعه داستان هم تحت عناوین «سیلاب»، «نبرد»، «یکشنبه‌های آخر»، «تالار پذیرایی پایتخت»، «زنی با کفش‌های مردانه » و ... نوشته است که همه در عرصه ادبیات کارگری جای گرفته‌اند.

وی ادامه داد: کتاب سایه اژدها از جهات گوناگون به جامعه کارگری و بحث تولید پرداخته است. مهاجرت ، قاچاق کالا، گردشگری یک سویه از مطالبی است که با نگاه منصفانه مورد بررسی قرار گرفته است.

شرف‌شاهی گفت: نگاه مارکسیستی یک طرفه و صرفا پرولتاریایی است و به مشکلات کارفرما نگاهی نمی‌کند اما هنوز در جامعه ایران بورژوازی به گونه‌ غرب شکل نگرفت و هنوز کارفرما مشکلات زیادی دارد. در کتاب «سایه اژدها» نگاهی دو سویه به کارگر و کارفرما می‌شود. در بخشی از رمان هم به مسائل بیمه پرداخته می‌شود که موضوع جدی در این عرصه است.

وی با بیان اینکه متأسفانه نگاه ما فقط نگاه مناسبتی شده است، گفت: پیشنهاد می‌کنم حداقل به کسانی که آثار آماده چاپ دارند زنگ زده شود و از آنها بخواهند تا مطالبشان را که به موضوعات جدی و درگیر جامعه می‌پردازد برای انتشار ارائه کنند.

*بنیاد ادبیات داستانی باید جریان‌سازی و حرکت‌آفرینی در خلاء ادبیات اجتماعی داشته باشد

این نویسنده در ادامه افزود: بنیادهایی مانند بنیاد ادبیات داستانی باید جریان‌سازی و حرکت‌آفرینی در خلاء ادبیات اجتماعی داشته باشد در حالی که شاهد «بی‌دردی» هستیم باید یک حرکت‌های جدی صورت گیرد و خوب است که این بنیاد جایزه‌ای را در زمینه ادبیات اجتماعی قرار دهد.

*سبک نتیجه زیست آدمی است

در ادامه این مراسم روح‌الله عمرانی مهدی‌پور نویسنده و منتقد ادبی با بیان اینکه سبک‌های زیادی در ادبیات وجود دارد، خاطرنشان کرد: چه در سال‌هایی که ادبیات اختصاصا در شعر خلاصه می‌شد و زبان فقط زبان نظم بود و چه در زمان نثرنویسی سبک‌هایی داریم و این سبک‌ها برآمده از رفتار زبانی و اجتماعی نویسندگان آن دوران است، سبک از آسمان نمی‌آید و نتیجه شیوه زیست آدم‌ها در دوره‌های تاریخی است.

وی ادامه داد: داستان کارگری و ادبیات کارگری فقط شعر و نثری نیست که برای کارگران نوشته می‌شود بلکه رفتار کارگران در کارخانه و جامعه را جلوه می‌دهد و کمتر کسانی مانند محمدعلی گودینی داریم که هم سال‌ها کارگر باشند و هم فن نوشتن را بدانند.

مهدی‌پور با بیان اینکه گودینی از اولین کسانی است که به مباحث کارگری به صورت رمان می‌پردازد، گفت: داستان کتاب «سایه اژدها» خوب شروع شده است و بدون به در و دیوار زدن به ماجرای اصلی وارد می‌شود. همچنین ماجراهای ریز و درشت به خوبی پرورش یافته‌اند و این نتیجه تجربیات شخصی خود گودینی است.

وی ادامه داد: ادبیات کارگری از جایی شروع می‌شود که کارخانه و صنعت چه در بخش مونتاژ و چه در بخش مادر وارد ایران شده و دهه 40 و  50 اوج ادبیات کارگری است که نویسندگان فعالی را شاهد هستیم.

این نویسنده با بیان اینکه خَلق با خُلقی که دارد با سفارش رابطه‌ای برقرار نمی‌کند، توضیح داد: در آثار سفارشی در پیرنگ داستان زاویه دید یا شخصیت‌پردازی‌ها به مشکل می‌خوریم و موضوع از دست نویسنده خارج می‌شود. دهه 40 و  50 اوج ورود صنعت مونتاژ به کشور بود به همین دلیل نویسندگانی با توجه به شرایط جامعه به این موضوع روی آوردند.

وی با اشاره به اینکه پیش از ادبیات کارگری ترجمه ادبیات کارگری داشتیم، خاطر نشان کرد: شاید ترجمه آثار ادبیات کارگری به نویسندگان دهه 40 و 50 تلنگری زده باشد اما این موضوع برگرفته از شرایط زمانی است.

*نثر کتاب «سایه اژدها» ملایم و امروزی است

وی در بخش دیگری از سخنان خود درباره کتاب سایه اژدها گفت: این کتاب شکیل چاپ شده است و قلمی که برای عنوان کتاب به کار رفته هم مانند فیلم‌های سامورایی است و با خط شکسته به شکلی هنری درآمده است. عنوان کتاب هم چند موضوع را به  ذهن متبادر می‌کند که چند مورد از آنها در استان آمده است به طور نمونه در بخشی از داستان آمده است که پوستر فیلم اژدها وارد می‌شود پشت سر کارگران بود یا اینکه صحنه ورود مأمور بیمه را با ورود اژدها معرفی می‌کند یا چند بخش دیگر برای اژدها تعاریفی را ارائه می‌دهد.

این نویسنده افزود: نثر کتاب امروزی و ملایم است اما در بعضی موارد لغزش‌هایی دارد که قابل تغییر است. ادبیات کارگری رئال است چون با واقعیت‌های جامعه روبرو هستند و تاکنون داستان‌های سوررئال کارگری را ندیدم.

* فکر می‌کردم شعارهای سال را فقط مسئولان اجرا می‌کنند

محمدعلی گودینی نویسنده کتاب سایه اژدها درباره انگیزه نوشتن این کتاب گفت: من همیشه برایم این سؤال وجود داشت که شعارهای سال را مسئولان می‌توانند اجرا کنند. من چند داستان در زمینه کارگری نوشته بودم و وقتی حضرت آقا امسال را سال تولید ملی و حمایت از کار ایرانی نامید تصمیم گرفتم این داستان را بنویسم و خوشحالم در همین سال هم چاپ شد.

وی ادامه داد: من سالهای سال کارگر بودم و آثاری که در این زمینه بود را مطالعه می‌کردم اما بیشتر آنها ترجمه از آثار روسی و ... بودند که با فضای کارگری ما تفاوت جدی داشتند وقتی به داستان پرداختم متوجه شدم که می‌توانم این مباحث را به شکل داستان درآورم و در نهایت رمان سایه اژدها را نوشتم. من در این کتاب سعی نکردم فقط یک داستان کارگری بنویسم و به زعم خود راهکارهایی هم ارائه کردم.

*باید از نویسندگان مولد به عنوان پیشتازان عزت و اقتدار جامعه حمایت کرد

در ادامه این مراسم علی اسماعیلی سرپرست معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سخنانی اظهار داشت: دو اصل در نویسندگی وجود دارد که ساده‌نویسی و سالم نویسی است و این دو اصل در آثار گودینی دیده می‌شود. حرکت را از یک واحد تولیدی و بدون مقدمه شروع می‌کند و یکی از بحث‌های مدیریتی را که آشنایی با مسئله است را مطرح می‌کند.

وی افزود: ما اجماعی روی مفهوم نداریم شاید روی مفاهیم انضمامی اجماعی داشته باشیم اما در عمل آنها هم دچار مشکل می‌شویم و شناختی صورت نمی‌گیرد. در این کتاب پس از روبرو شدن با مسئله با نگاهی آینده پژوهانه راهکارهایی هم ارائه می‌شود.

سرپرست معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با بیان اینکه همدلی در واحد تولیدی از مواردی است که در این کتاب دیده می‌شود، خاطر نشان کرد: برای حل مشکلات باید همت عالی داشت که گاه غفلت‌ها و گاه سودجویی و منفعت طلبی مانع حل مشکلات می‌شود.

وی ادامه داد: توجهی را که مقام معظم رهبری درباره تولید ملی داده است را می‌توانیم با خلاقیت، ابتکار، ساده‌نویسی و سالم‌نویسی تولید کنیم و این ظرفیت در عرصه داستان بسیار وجود دارد.

اسماعیلی با اشاره به اینکه باید به تولید داخلی و نویسندگان داخلی بها داده شود، تصریح کرد: با نگاه حمایتی به نویسندگان می‌‌توان بسترهایی را برای بروز خلاقیت در جامعه ایجاد کرد.

وی ادامه داد: سال تولید ملی در تدوام جهاد اقتصادی قرار می‌گیرد و اصلی‌ترین پیام رهبری پرداختن به موضوع «تولید» است. به طور نمونه باید واژه‌های علمی را تولید کنیم تا در جهان نفوذ و اثرگذاری داشته باشد. تولید محوری به عنوان شاخصه اصلی باید نگاه به خلق کردن و تولید داشته باشد تا بتوانیم به بازارهای جهانی دست پیدا کنیم و خودمان را از بند وابستگی‌ها رها کنیم.

وی ادامه داد: یکی از گام‌هایی که در تولید ملی باید برداشته شود معرفی تولید‌گران است و باید از نویسندگان مولد به عنوان پیشتازان عزت و اقتدار جامعه حمایت داشته باشیم.

وی در پایان سخنان خود گفت: از ابتدای انقلاب 765 هزار عنوان کتاب منتشر شده است که  450 هزار مورد از آنها در دولت نهم و دهم بوده است و این نشان‌دهنده اهتمام جدی این دولت به کتاب است. این را هم باید در نظر داشت که هیچ چیزی جای نشر مکتوب را نخواهد داشت هر چند زمان کتاب‌های دیجیتال و نشر الکترونیک است ولی باز هم کتاب به صورت مکتوب مقبول‌تر است