«جایزه جهانی کتاب سال»؛ 20 دوره استمرار و اعتبار

جمهوری اسلامی ایران در دوران حیات سی و اندی سال با رویکردهای گوناگون جشنواره‌ها و جوایز فراوانی را برگزار کرده که یکی از آنها کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و جایزه جهانی کتاب سال است.

به گزارش خبرگزاری فارس، جوایز ادبی در کشور جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه و بعضا پرمخاطبی در میان سایر جوایز دارند چرا که توجه به ادب و تالیف تاکید شده است.

جمهوری اسلامی ایران در دوران حیات سی و اندی سال با رویکردهای گوناگون جشنواره‌ها و جوایز فراوانی را برگزار کرده که یکی از آنها کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و جایزه جهانی کتاب سال است.

علیرغم توسعه و تنوع وسایل ارتباط جمعی، کتاب و کتابت، هنوز اصیل ترین و ارجمندترین وسیله انتقال فرهنگ و بارزترین نماد شکوفایی و بالندگی فرهنگ شمرده می شود و شأن قلم و مرتبت والای کتابت، همچنان مورد اکرام و احترام اولیای امور در اکناف عالم است.

جایزه جهانی کتاب چیست؟ از آنجایی که اساس نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر احکام و تعالیم اسلامی و فرهنگ غنی اسلام و ایران است، تقدیر از اهل قلم را از وظایف خود می‌داند؛ لذا به منظور انجام این وظیفه خطیر، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی از سال 1362 طرح «کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» و از سال 1372 طرح بزرگ «جایزه جهانی کتاب سال جمهوری اسلامی ایران» را با هدف شناسائی، گزینش و معرفی آثار برگزیده جهانی و بزرگداشت پدیدآورندگان آنها، در جهت ارتقای سطح دانش و اعتلای فرهنگ مکتوب، بنیان نهاد.

براساس این طرح، همه ساله کتاب‌هایی که برای اولین بار طی سال قبل در کشورهای مختلف به جز ایران در دو حوزه ‌«مطالعات اسلامی» و «مطالعات ایرانی» به زبان‌های مختلف منتشر شده‌اند، بررسی می‌شوند و مؤلفین آثار برگزیده، از ریاست جمهوری اسلامی ایران لوح تقدیر دریافت و همچنین جوایزی به آنان اعطا می‌شود.

هر یک از دو موضوع اصلی راجع به اسلام و ایران شامل چند شاخه فرعی است:

الف – مطالعات اسلامی: کلیّات / معارف اسلامی (تاریخ اسلام، رجال، اخلاق، علوم قرآنی، حدیث، فقه، کلام و فِرَق) / فلسفه و عرفان / فرهنگ و تمدن اسلامی / مطالعات اسلام معاصر.

ب – مطالعات ایرانی: کلیّات (زبان، هنر، مردم شناسی، تاریخ علم در ایران، ...) / ادبیات فارسی / تاریخ ایران / هنرهای ایرانی.

روند بررسی‌ها اینگونه است که، دبیرخانه جایزه جهانی کتاب سال، هر ساله از طریق مکاتبه با صاحبنظران و متفکرین داخلی و خارجی و ارسال فراخوان برای موسسات تحقیقاتی و پژوهشی داخل و خارج کشور، علاقمندان و فرهنگ دوستان را به همکاری و مشارکت در این طرح فرهنگی فرا می‌خواند. نتیجه این دعوت و فراخوان، معرفی و گاه ارسال تعداد زیادی کتاب جهت شرکت در طرح جایزه جهانی کتاب به این دبیرخانه است. این دبیرخانه نیز از طریق حوزه‌های داوری خود اقدام به بررسی اولیه و تهیه کتاب‌های مناسب از میان کتب معرفی شده می‌نماید.

بر این اساس توجه به «جایزه جهانی کتاب سال» ارزشمند شمرده می‌شود و رتبه اختصاص یافته به آن باید ارتقا یابد، البته با برپایی بیست دوره از این جایزه هر سال شاهد رشد و کشف آثار و استعدادهای فراوانی بوده‌ایم. جایزه جهانی هر سال هم‌پای کتاب سال پیش می‌رود و گام در مرحله‌ای دیگر می‌نهد تا استمرار سالانه‌اش را داشته باشیم.

اما از سال 1384 تا 1391 یعنی در دولت نهم و دهم حدود 8 هزار و 350 سکه بهار آزادی به برگزیدگان این جایزه اعطا شده است.

این گزارش می‌افزاید،‌ در سال 84 هفتصد و 20 سکه، در سال 85 ششصد و 80 سکه،‌ در سال 86 هزار و 170 سکه، در سال 87 هزار و 400 سکه، سال 88 هزار و 50 سکه، سال 89 هزار و 50 سکه، سال 90 هزار و 200 سکه و سال 91 هزار و 80 سکه و مجموعا 8350 سکه به برترین‌ها اعطا شده است.

این آمار برای بخش بین الملل بوده و در گزارش مندرج جوایز ادبی و سکه‌های اهدایی در دولت نهم و دهم که پیش از این منتشر شده بود، این بخش به دلیل ارزشمندی و توجه به نویسندگان سایر کشورها و آثارشان، گنجانده نشده و مجزا در این مجال بررسی شد. اما مجموعا با میزان سکه‌های اهدایی به برترین‌های جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران که 10 هزار و 423 سکه بهار آزادی با احتساب سکه نیم و ربع بوده، می‌توان عنوان کرد که 26 هزار و 350 سکه در دولت محمود احمدی‌نژاد به برگزیدگان اهدا شده که در قیاس با دوره اصلاحات افزایش چشمگیر به لحاظ تقدیر و اعطای هدایا داشته است.

سال 1391 سی‌امین دوره جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و بیستمین دوره جایزه جهانی کتاب سال برگزار شد و امسال شاهد برپایی بیست و یکمین دوره جایزه جهانی خواهیم بود.