دومین کتاب از مجموعه اشعار محمد کاظم کاظمی با عنوان «شمشیر و جغرافیا» در شهریور ماه جاری توسط نشر سپیده باوران منتشر شد.
«شمشیر و جغرافیا» بعد از «پیاده آمده بودم ...» دومین کتاب شعر مستقل اوست. و این دو به گفته خود کاظمی از آن روی منتشر می شوند که شاعر قصد دارد تمامی گزیده شعرهای خودش را در این دو کتاب مستقل ارائه دهد.
شمشیر و جغرافیا با شعر «گرمسیر» شروع می شود که به یاد شهیدان در مهر 1370 سروده شده است و با سروده «سلمان» در آذر ماه 1391به پایان می رسد. همچنین «شمشیر و جغرافیا» بخشی به نام موخره دارد که به نثر تألیف شده است و توضیحات و توشیحاتی است بر بعضی از شعرهای این کتاب.
عنوان شمشیر و جغرافیا همان طور که قابل حدس است از شعری به همین نام و با مطلع «بادی وزید و دشت سترون درست شد / طاقی شکست و سنگ فلاخن درست شد» انتخاب شده است و به بیت «شمشیر روی نقشه جغرافیا دوید / این سان برای ما و تو میهن درست شد» اشاره دارد.
هر چند نویسنده این سطور بر آن نیست و خود را هم در مقامی نمی بیند که بخواهد شعرهای این کتاب را ارزش گذاری کند اما دلنشین ترین شعر این کتاب از منظر خود را انتخاب و برای یادگاری در این مقال می گنجاند.
هفتاد بند نَی
خاموش، مردمان! که من آغاز کرده ام / صبح از فراز نَی سخن آغاز کرده ام
اینک منم زبان خدا بر بلند نَی / هفتاد بند گفته ام از بند بند نَی
از من سروده اید و به شیون سروده اید / شیون سروده اید و نه از من سروده اید
این کربلا که رزمگه من نبوده است / کشت من این زمین سترون نبوده است
این کربلای کیست که بی شور و ماجراست؟ / راوی خطا نکرد روایت چرا خطاست؟
(این گونه می سرود و به زنجیر می گذشت / این کاروان چه تلخ، چه دلگیر می گذشت)
****
آن ظهر جلوه گر شده، شاعر! زبان ببند / سرها به نیزه برشده، شاعر! زبان ببند
شاعر! زبان ببند، خود آغاز کرده است / قرآن فراز نیزه دهن باز کرده است
این مویه، ره به بادیه خواب می برد / صد بند اگر درست کنی، آب می برد
دیگر شکسته اید، شکستن چه سودتان؟ / ای مردگان! به سوگ نشستن چه سودتان؟
شاعر! غبار هر چه که عادت، به آب ده / شعری که سر به باد ندادت، به آب ده
****
گفتند « بانگ حادثه – در خواب – می دهیم / این بند را به گریه مان آب می دهیم»
گفتند «خفته ایم و چه آزاده خفته ایم / شمشیرها به زیر سر آماده خفته ایم»
گفتند «انتظار فَرَج می کشیم ما» / گفتم که «جَور گردن کج می کشیم ما
شب ماندنی نبود اگر کج نمی شدیم / از کربلا مسافر این حج نمی شدیم
شب ماندنی نبود که ما کم شدیم و ماند / تردیدناکِ این دم و آن دم شدیم و ماند
فریاد اگر بلند نشد، نالش است و بس / تیغی که زیر سر بنهی، بالش است و بس»
****
آن ظهر جلوه گر شده، برخیز محتشم! / سرها به نیزه برشده، برخیز محتشم!
برخیز محتشم! گره گریه برگشای / این راه، مال رو شده، راهی دگر گشای
