کتابهایی خواندنی درباره پیامبراعظم (ص)

کتاب های بسیاری در این زمینه نگاشته شده است که در زیر به تعدادی از آن ها اشاره می شود:

نام کتاب: پیام آور رحمت‏

نویسنده: سید على میر شریفى‏

ناشر: سمت‏

«پیام آور رحمت» کتابى است مختصر که درباره سیره رسول گرامى اسلام (ص) نگاشته شده است. مؤلف این کتاب از اساتید برجسته تاریخ حوزه علمیه قم است. او در این کتاب از شیوه معمول مورد قبول مورخان و محققان عرصه تاریخ که کشف حقیقت مبتنى بر نصوص تاریخى در پرتو قراین و شواهد است پیروى کرده و سعى نموده است ناگفته‏ ها و کم گفته‏ ها و مشکلات و معضلات سیره را بیان نماید. در انتخاب مطالب و گزینش مصادر صرفا به منابع سیره و تاریخ اسلام بسنده نکرده بلکه از صدها کتاب گوناگون از جمله تفسیر، حدیث، رجال، فضایل، ادبیات و غیره استفاده نموده و علاوه بر آن براى تحقیق میدانى درباره جنگ موته و نگاشتن شرح حال جعفربن ابیطالب به کشور اردن سفر نموده و از شهرهاى موته، مَزار، معان، منطقه بَلقا و بندر عقبه در نزدیکى مرز عربستان دیدن کرده است.

 نویسنده در مقدمه کتاب معرفى‏ اى اجمالى از جزیرة العرب، اوضاع جغرافیایى و اقتصادى و نیز وضعیت سیاسى و اجتماعى و دین و فرهنگ آن سامان ارائه مى‏دهد و سپس طى سه فصل به بررسى سیره پیامبر اکرم (ص) مى‏پردازد. در فصل اول به وقایع قبل از بعثت پیامبر پرداخته و موضوعاتى چون ولادت پیامبر، دوران شیرخوارگى، سفر شام، جنگ‏هاى فجار، ازدواج با خدیجه، ولادت على علیه السلام، آئین پیامبر قبل از بعثت و غیره را مورد بررسى قرار مى‏دهد.

 فصل دوم که به وقایع دوران بعثت اختصاص یافته شامل موضوعاتى چون: بعثت، نقد و بررسى حدیث عایشه، تاریخ بعثت، پیشگامى على (ع) در اسلام، دعوت خویشاوندان، دعوت عمومى، واکنش قریش، شکنجه و آزار مسلمانان توسط مشرکان، هجرت به حبشه، داستان شعب ابو طالب، وفات ابو طالب و خدیجه، سفر به طائف، إسرا و معراج، دعوت قبایل، بیعت عقبه اول و دوم، علل گرایش یثربیان به اسلام، مقدمات هجرت به مدینه و غیره مى‏باشد.

 در فصل سوم هم که به وقایع دوران پس از هجرت تا رحلت پیامبر اکرم (ص) اختصاص یافته به موضوعاتى چون: تشکیلات یهودیان یثرب، پیمان عمومى مدینه، غزوات و سریه ‏هاى پیامبر، صلح حدیبیه، بیعت رضوان، فتح مکّه، عظمت امیر المؤمنین على علیه السلام، تولد ابراهیم، فرزند پیامبر (ص) ، امیر المؤمنین جانشین پیامبر در مدینه در جریان جنگ تبوک، داستان مباهله، حجة الوداع، داستان غدیر خم، سفارش قرآن و اهل بیت، وصیتى که نوشته نشد، رحلت پیامبر، دفن پیامبر و آغاز اختلاف و غیره پرداخته شده است.

-----------------

نام کتاب: تاریخ پیامبر اسلام‏

نویسنده: دکتر محمد ابراهیم آیتى‏

ناشر: دانشگاه تهران‏

«تاریخ پیامبر اسلام» اثرى است که بررسى تاریخ زندگى پیامبر اکرم (ص) مى‏پردازد. این کتاب از سوی شهید مطهری به عنوان یکی از آثار فاخر در سیره نبوی معرفی شده است. شهید مطهری در تمجید از مقام علمی ایشان چنین یاد می کند: « آقای آیتی یک مورّخی است نسبت به تاریخ صدر اسلام، من به جرأت می توانم بگویم در همه تهران و شاید در همه کشور کسی نداریم که به تاریخ صد ساله اول اسلام مثل آقای آیتی احاطه داشته باشد. کسی مثل او نیست که به جزئیات این قسمت از تاریخ احاطه و اطلاع داشته باشد. این مرد بر تمام متون تاریخی این قسمت مسلط است و جزئیاتش را می داند. اگر مثلا از جنگ بدر بپرسید، یک یک آدمهایش را می شناسد. حتی گاهی می گوید پدرش کیست، مادرش کیست، خویش و تبارش کیستند. حرفی که این مرد بگوید سند است....» (ده گفتار، ص246)

بنا به گفته دکتر ابو القاسم گرجى، که این کتاب را مورد تجدید نظر قرار داده و مطالبى بدان افزوده است، نام اولیّه‏اى که مرحوم آیتى براى کتاب انتخاب نموده «تاریخ اسلام» بوده است اما از آنجا که در این کتاب فقط به تاریخ زندگى آن بزرگوار قناعت شده است و حتى متأسفانه برخى از وقایع مهم أواخر عمر آن حضرت مانند: حجّة الوداع، قصه غدیر خم، وقایع وفات آن حضرت و غیره آورده نشده است، نام «تاریخ پیامبر اسلام» براى آن مناسب‏ تر است. دکتر گرجى علاوه بر تجدید نظر کلى و دقیق سرتاسر کتاب و تغییر بسیارى از کلمات، تعبیرات، نامها و جمله‏ ها به ترجمه بسیارى از اشعار و عبارات عربى، ضبط اعلام، شکل و اعراب کلمات و غیره پرداخته است. برخى موضوعاتى که در این کتاب بدانها پرداخته شده عبارتند از:

اجداد رسول خدا (ص) ، حنفاء موحّد، شعراء معلّقات، ازدواج پیامبر، فرزندان پیامبر، بعثت رسول خدا، آغاز دعوت، نخستین مهاجران حبشه، مهاجران حبشه در نوبت دوم، وفات ابو طالب و خدیجه، واقعه إسراء، واقعه معراج، واقعه شق القمر، دعوت قبایل عرب، مقدمات هجرت به مدینه، بیعت عقبه اول و دوم، مهاجرت مسلمانان به مدینه، شوراى دار النّدوة یا تصمیم نهایى قریش، وقایع سالهاى اول تا نهم هجرت مانند: ورود رسول خدا به مدینه، تغییر قبله، شمار غزوات رسول خدا، غزوات پیامبر، سفراى قریش، سفیران رسول خدا (ص) دعوت پادشاهان مجاور به اسلام، فتح مکّه و تاریخ آن، مسجد ضِرار، وفدهاى عرب و...

--------------

نام کتاب: خاتم پیامبران صلى الله علیه و آله و سلم‏(ترجمه)

نویسنده: محمد ابو زهره، ترجمه حسین صابرى‏

ناشر: بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى

«خاتم النبیین» اثرى است که در آن به جوانب مختلف رویدادهایى که در تاریخ حیات پیامبر گرامى اسلام محمد مصطفى صلى اللّه علیه و آله و سلّم روى داده است پرداخته مى‏شود و مؤلف از آنها نکات بدیع و تازه‏اى را استنباط مى‏نماید.مؤلف به جاى نقل داستان بیشتر توجه خود را معطوف به تحلیل و بررسى مسائل مى‏ نماید و در کنار آن در حدّ امکان به احکام اسلامى و چگونگى تشریع آنها در سیر حوادث تاریخى اسلام مى‏پردازد.

کتاب داراى سه بخش اساسى است:

بخش اول به زندگانى پیامبر(ص)از ولادت تا هجرت اختصاص یافته است.در این بخش به معرفى نیاى بزرگ پیامبر،یعنى ابراهیم علیه السلام،بناء کعبه،محمد در تورات و انجیل،نسب پاکیزه حضرت،اصحاب فیل،رحلت آمنه علیها سلام اللّه،حلف الفضول و غیره در قبل از بعثت و وحى، مراتب و اشکال وحى،مراحل دعوت به اسلام،اولین مسلمانان،هجرت به حبشه،اسراء و معراج، هجرت به مدینه و غیره پس از بعثت پرداخته مى‏شود.

بخش دوم به جهاد حضرت و گسترش دعوت اسلامى و رفع آزار و اذیت مشرکان نسبت به مؤمنان اختصاص یافته و غزوات حضرت معرفى شده و از صلح حدیبیّه سخن به میان آمده است.

بخش سوم به وقایع پس از صلح حدیبیه نظیر داستان فدک،سریه‏هاى پیامبر اکرم و برخى غزوات حضرت،فتح مکّه،وفود،انتشار و گسترش دعوت اسلامى،حجة الوداع،همسران پیامبر(ص) و رحلت جانسوز حضرت اختصاص یافته است.

 ----------------

سیره صحیح پیامبر اعظم(12جلد)

نویسنده: جعفر مرتضى العاملی

ترجمه و تلخیص: دکتر محمد سپهری

«الصحیح من سیرة النبی الأعظم » کتابى است که به تفصیل سیره و زندگانى رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله و سلّم) را تبیین مى‏کند. این کتاب، جایزه کتاب سال جمهورى اسلامى را دریافت کرده است و ترجمه و تلخیص آن به عنوان اثر برگزیده جشنواره «محمد(ص)، پیامبر صلح و رحمت» معرفی و تقدیر شد. همچنین پس از انتشار جلد یازدهم آن، در سال 1380، نشستى به منظور تجلیل از کتاب و مؤلف آن از سوى پژوهشگاه حوزه و دانشگاه برگزار و مجموعه مقالاتى با عنوان «رویکرد الصحیح به سیره رسول خدا(ص)» درباره آن تدوین و منتشر شد.

در میان اهل سنت کتبى مانند سبل الهدى و امتاع الاسماع که به تفصیل درباره سیره و زندگانى رسول خدا سخن گفته باشد،وجود داشت اما در میان شیعیان امامیه جاى چنین اثرى خالى بود تا آنکه در دهه‏ هاى اخیر، عالم و مورخ و محقق حوزه علمیه قم و لبنان به تألیف کتاب الصحیح من سیرةالنبى همت گماشت. این اثر ابتدا به تدریج و به شکل تک جلدهایى تا یازده جلد تدوین و به علاقمندان عرضه شد و اکنون مجموع آن در 35 جلد تکمیل شده است. استاد علامه جعفر مرتضى عاملى با نگاه خاص و شیعى خود به سیره و تاریخ پیامبر،با بهره‏ گیرى از منابع فراوانى از فریقین به بازسازى سیره نبوى پرداخته است.

ویژگى ارزشمند

نویسنده علاوه بر سبک ویژه در سیره‏نگارى که بر آموزه‏هاى کلامى و نقد و ارزیابى حدیث در حوزه تاریخ مبتنى است، در این زمینه اصول و مبانى راهبردى نوینى به خواننده ارائه مى‏دهد، دیدگاه‏هاى ابتکارى ارزشمندى در شمارى از حوادث و وقایع مهم و سرنوشت‏ساز تاریخ اسلام دارد که همین ویژگى‏هاى منحصر به فرد، «الصحیح» را از دیگر کتابهاى قدیم و جدید سیره ممتاز کرده است.

روش تألیف‏

شیوه مؤلف چنین است که روایات و نقل‏هاى فراوانى از یک واقعه یا حادثه تاریخى را از منابع گوناگون نقل نموده، سپس به نقد و ارزیابى آن از وجوه و جنبه‏هاى متعدد مى‏پردازد. کتاب الصحیح من سیرةالنبى، تمام مباحث دوران مکه و مدینه را به ترتیب تاریخى و به شیوه سالشمار، در بر دارد. بنابراین از ویژگى‏هاى آن، پرداختن به تمامى موضوعات حتى جزئیات رویدادهاست. در عین حال تفاوت اصلى آن با دیگر آثار تفصیلى آن است که با نگاهى نقادانه به بررسى و تحلیل یکایک گزارش‏هاى مورخان و سیره‏نویسان مى‏پردازد. هر چند در مواردى مؤلف، با استفاده از گزاره‏هاى کلامى به تحلیل داده‏هاى تاریخى روى آورده است، لیکن در مجموع تلاش کرده با توجه به مجموع روایات تاریخ اسلام و همچنین احادیثى که جنبه تاریخى ندارند، اثرى عالمانه و مبتنى بر روش‏هاى محققانه ارائه دهد.

ترجمه این اثر نیز در 12 جلد توسط دکتر محمد سپهری با عنوان «سیره صحیح پیامبر اعظم(ص)» تحت اشراف گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی منتشر شده است.

 ------------------

نام کتاب: فروغ ابدیت تجزیه و تحلیل کاملى از زندگى پیامبر اکرم( ص)

نویسنده: آیت الله جعفر سبحانى‏

ناشر: بوستان کتاب

«فروغ ابدیت» کتابى است به فارسى که به تجزیه و تحلیل کاملى از زندگانى پیامبر اکرم (ص) مى‏پردازد. درباره زندگانى پیامبر آثار گوناگونى نگاشته شده است اما نویسنده این کتاب فقیه و متکلم معاصری است که این کتاب را با دو ویژگى نسبت به سایر آثارى که در این موضوع به رشته تحریر درآورده است: نخست اینکه در این کتاب به بیان وقایع مهم و حوادثى که آموزندگى بیشترى دارد پرداخته شده و از تفصیل و بیان رویدادهاى جزئى مانند بسیارى از سریه ‏ها(جنگها و درگیری­ های بدون حضور پیامبر(ص)) صرف نظر شده است و تمام رویدادهاى تاریخى از منابع اصیل و دست اول گردآورى شده است. دوم اینکه در ضمن بررسى‏ها، انگشت روى اعتراضات و اشکالات و احیانا غرض ورزیهاى خاورشناسان نهاده شده و به کلیه انتقادهاى آنها پاسخ داده شده است.

 کتاب در دو جلد منتشر شده و مجموعا مشتمل بر 65 فصل با عناوین و موضوعات ذیل مى‏باشد: شبه جزیره عربستان یا گهواره تمدن اسلامى، عرب پیش از اسلام، اوضاع روم و ایران دو امپراطورى بزرگ جهان، نیاکان پیامبر اسلام، میلاد پیامبر، دوران کودکى پیامبر، بازگشت به آغوش خانواده، دوران جوانى، از شبانى تا تجارت، از ازدواج تا بعثت، نخستین جلوه حقیقت (لزوم بعثت پیامبران، اقسام چهارگانه وحى، افسانه‏هاى دروغ در زندگى پیامبران و... ) ، نخستین وحى در چه روزى نازل شد (اختلاف تاریخ نگاران در روز نزول وحى، پاسخ دانشمندان شیعه) ، نخستین مرد و زنى که ایمان آوردند (دلائل سبقت على (ع) در ایمان، مسأله‏ اى به نام انقطاع وحى و... ) ، دعوت‏هاى سرّى و خویشاوندان، دعوت عمومى، داورى قریش درباره قرآن (اسرار نزول تدریجى قرآن و... ) ، نخستین هجرت حربه‏ هاى زنگ زده (تهمت‏هاى نارواى قریش به پیامبر، اندیشه مقابله با قرآن و... ) ، افسانه غرانیق، محاصره اقتصادى، مرگ ابو طالب (بحث درباره ایمان ابو طالب و دلائل آن) ، معراج از نظر قرآن و حدیث و تاریخ (روایات معراج، آیا معراج جسمانى بوده است و... ) ، سفرى به طائف، پیمان عقبه اول و دوم، سرگذشت هجرت، رویدادهاى نخستین سال هجرت (عقد اخوت، پایه‏گذارى مسجد النبى و... ) ، رویدادهاى سال دوم هجرت (تهدید خطوط بازرگانى قریش و... ) ، تبدیل قبله، جنگ بدر، ازدواج على و فاطمه (س) ، جنایات یهودیان بنى قینقاع، غزوه احد، کشتار معلمان قرآن، غزوه بنى النضیر، تحریم شراب، کوبیدن سنتهاى غلط، غزوه احزاب، آخرین لانه فساد (محاصره دژ بنى قریظه، خیانت ابولبابه و ترسیم آن، سخنان محکومان در لحظات اعدام و... ) ، کنترل دشمنان، شورشیان بنى المصطلق، داستان إفک، یک سفر مذهبى و سیاسى (سرگذشت بیعت رضوان، صلح حدیبیه و... ) ، سفیران پیامبر در جهان، غزوه خیبر، سرگذشت فدک، عمره قضاء، فتح مکه، غزوه تبوک، وفود، مباهله، حجة الوداع، مدعیان دروغگو، رحلت پیامبر و وقایع هنگام وفات ایشان و بعد از آن و غیره.

------------------

نام کتاب: سیره نبوى« منطق عملى»(4 جلد)

نویسنده: مصطفى دلشاد تهرانى‏

ناشر: دریا

«سیره نبوى، منطق عملى» دفتر اول: سیره فردى کتابى است که به بررسى زندگى، منش، روش و اصول عملى در سیره پیامبر اکرم (ص) به عنوان گنجینه‏اى بس گرانبها، براى استوار گردانیدن حصارهاى اعتقادى و چنگ زدن به اصول برهانى، مى‏پردازد. آن چه تحت عنوان سیره نبوى (منطق عملى) تدوین شده است با انگیزه پرداختنى دوباره به کتاب و سنّت و مرورى در اصول برخاسته از سیره نبىّ اکرم بوده است. در بخش «سیره فردى» با اشاره به ضرورت بحث در سیره، به بحث درباره واژه «سیره» و پیشینه کاربرد اصطلاحى این واژه و سیره ثابت یا متغیّر و... پرداخته و از آن پس به بررسى سیره فردى پیامبر اکرم (ص) در موضوعات ذیل مى‏پردازد:

اصل حفظ حدود اللّه، اصل کیفیت استخدام وسیله، اصل اعتدال، اصل زهد، اصل ساده زیستى، اصل تفکّر و تدبّر، اصل حرّیت، اصل استقلال، اصل عزّت، اصل عدم تکلّف، اصل نظم و انضباط و اصل صبر و استقامت.

 دفتر دوم: سیره اجتماعی در این دفتر به اصول سیره اجتماعى پرداخته شده که اسلام اساس آئین خود را بر پایه اجتماع قرار داده است و التزام به منطق عملى پیام‏آور آن، ضامن کرامت و عزت مردمان، رهایى و سیادت مستضعفان، زوال و شکست مستکبران و سلامت و عدالت براى همگان است. اصولى که در این دفتر مورد بررسى قرار مى‏گیرند بدین شرح است: اصل رفق و مدارا، اصل تکریم، اصل عدم مداهنه، اصل عدم استرحام، اصل عدم انظلام، اصل عدالت اجتماعى، اصل شورا، اصل اهتمام براى مستضعفان، اصل مقابله با مستکبران، اصل مساوات، اصل أخوّت و اصل تعاون، تکافل و مساوات.

 دفتر سوم: سیره مدیریتى مدیریت علم و هنر برنامه ‏ریزى، متشکّل و هماهنگ کردن، رهبرى و کنترل فعالیت‏هاى مختلف به منظور نیل به هدفى مشخص و تدبیر امور در عرصه ‏هاى مختلف است و این علم و هنر در زیباترین و والاترین چهره‏ اش در سیره نبوى قابل مشاهده است. با تمسک به اصول سیره نبوى است که تحولى اساسى در روابط زمامداران و مردمان فراهم و سیر به سوى مقصد کمال میسّر مى‏شود. آن چه در این دفتر آمده توشه‏اى است در این جهت. در این دفتر اصول ذیل مورد بررسى قرار مى‏گیرد: اصل اصلاح رابطه خود و خدا، اصل رحمت و محبت، اصل شرح صدر، اصل رعایت اهلیت، اصل تبعیت و اطاعت، اصل تفویض اختیار و مسئولیت خواهى، اصل انضباط و جدّیت، اصل تصمیم گیرى، اصل پایبندى به عهد و پیمان، اصل عدم احتجاب، اصل جلوگیرى از سوء استفاده اطرافیان و وابستگان، اصل توجیه امور، اصل نصیحت و انتقاد متقابل و اصل برپا داشتن حق و عدل.  مطالب کتاب با مراجعه به منابع متعدد تاریخى، فقهى، کلامى، ادبى و غیره فراهم آمده است.

 -------------

سیره رسول خدا با همسران

زهرا عبداللهی

ناشر: دفتر نشر معارف

قرآن کریم، رسول خدا(ص) را الگو و اسوه معرفی کرده است. آشنایی با رفتار خانوادگی و سیره حضرت رسول اکرم(ص) می‌تواند بهترین الگو برای مسلمانان و خانواده‌های مذهبی باشد تا به وسیله پیروی از آن، بتوانند خانواده‌ای سالم داشته باشند و با آرامش کامل برای رسیدن به کمال انسانی تلاش نمایند.

این کتاب در شش فصل به بررسی سیره رسول خدا(ص) با همسران پرداخته است: سیره رسول خدا(ص) اسوه قرآنی، شناخت همسران پیامبر و دلایل تعدد زوجات، سیره آموزشی رسول خدا(ص) با همسران، سیره تربیتی رسول خدا(ص) با همسران سیره اخلاقی رسول خدا(ص) با همسران، سیره سیاسی ـ اجتماعی رسول خدا(ص) با همسران.

نویسنده در فصل  اول به معنای سیره و اسوه، ضرورت انتخاب اسوه و الگو، گسترده الگوگیری، شناخت مقام رسول خدا(ص) به عنوان اسوه حسنه، تأسی‌کنندگان به اسوه حسنه پرداخته است. در فصل دوم همسران پیامبر و دلایل تعدد ازدواج حضرت(ص) بیان می‌شود. در فصل بعدی، سیره آموزشی پیامبر(ص) در تعالیم اسلامی و نتایج آموزش پیامبر(ص) تبیین می‌شود. در سیره تربیتی رسول خدا(ص) با همسران، ضرورت مداومت در تربیت و اهمیت رشو در تربیت (الگودهی عملی، محبت، سعه صدر، موعظه و نصیحت، تشویق، تذکر، تغافل و تنبیه) می‌آید. در فصل پنجم سیره اخلاقی پیامبر(ص) با همسران به صورت مبسوط بیان می‌شود. پیامبر(ص) و حضور همسران در اجتماع، پیامبر(ص) و مشارکت سیاسی همسران، گستره مشارکت سیاسی ـ اجتماعی و عملکرد منفی برخی از همسران در فصل آخر سیره سیاسی ـ  اجتماعی رسول خدا(ص) با همسران می‌آید.

 ---------------

پاسخ به شبهات کلامی درباره ی پیامبر اعظم

نویسنده: محمد حسن قدردان ملکی

ناشر: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی

نویسنده کتاب از پژوهشگران حوزه علمیه قم است که سالهای زیادی در عرصه پاسخگویی به شبهات کلامی فعالیت می کند. در این کتاب شبهات مطرح در خصوص شخصیت پیامبر اسلام(صلوات الله علیه) را مورد بازکاوی قرار داده، آن را در دو بخش، انجام و سامان بخشیده است. در بخش اول، نگارنده با رویکرد کلامی - فلسفی به تحلیل شبهات کلامی و اعتقادی در هفت فصل(1. امی بودن پیامبر؛ 2. علم و غیب؛ 3. معجزات؛ 5. نیوت و وحی؛ 6. خاتمیت؛ و 7. حکومت و مشروعیت) پرداخته است.

در بخش دوم تحت عنوان «شبهات تاریخی و اجتماعی»، شبهات متوجه شخصیت و اخلاق فردی و اجتماعی حضرت در سه فصل (زندگی و اخلاق فردی، اخلاق جنسی و اجتماعی) مورد کالبدشکافی قرار گرفته است..

محمد حسن قدردان قراملکی به صورت ویژه در بخش اخلاق جنسی پیامبر در این کتاب درباره علل ازدواج‌های پیامبر توضیحات مبسوطی بر اساس اسناد متقن تاریخی و آیات و روایات معتبر ارائه می دهد و به رفع شبهات در این موضوع می پردازد.

 ------------

دانشنامه صحابه پیامبر اعظم

نویسنده: هیات تحریریه پژوهشکده باقرالعلوم (علیه السلام)

ناشر: شرکت چاپ و نشر بین الملل

دانشنامه صحابه پیامبر اعظم بررسی شرح حال اهل بیت (علیهم السلام) و 300 نفر از صحابه به همراه مقدمه ای یکصد صفحه ای در تعریف لفظ صحابه و صحابه نگاری گردآوری شده است. جلد اول در مورد اهل بیت پیامبر(ص) شامل: امیرالمؤمنین امام علی، فاطمه زهرا، امام حسن و امام حسین (علیهم السلام) است. و جلد دوم در مورد صحابه خاص شامل: 21 نفر از صحابه شاخص پیامبر (ص) که از طرفداران امیرالمؤمنین امام علی(ع) باقی ماندند. جلد سوم به ترتیب حروف الفبایی شامل کل حرف الف و شامل 63 نفر از صحابه،جلد چهارم، از حرف ب الی خ و شامل 56 نفر، جلد پنجم از حرف خ الی ع و شامل 72 نفر، جلد ششم، از ادامه ع الی ف و شامل 53 نفر و جلد هفتم از حرف ق الی ی و شامل 52 نفر از صحابه است.

این اثر زیر نظر استاد برجسته تاریخ حوزه علمیه قم حجه الاسلام و المسلمین محمدهادی یوسفی غروی ارزیابی شده است.

-----------

دانشنامه سیره نبوی (2جلد تا به امروز)

نویسنده: گروه پژوهشی تاریخ اسلام

ناشر: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه

این دانشنامه به زندگینامه صحابه پیامبر (ص) اختصاص یافته است. مدخل مفصلی هم در باره خود حضرت محمد (ص)  در ابتدای جلد اول دارد. مقدمه‌ای نیز درباره کتاب‌های مربوط به صحابه شناسی، پیشینه بحث در این باره را در متون کهن دنبال کرده است. کار نوشتن این طرح توسط جمعی از پژوهشگران پژوهشگاه حوزه و دانشگاه انجام پذیرفته و مدخل‌ها متعلق به همان افراد است که نامشان زیر هر مدخل آمده است. این امر سبب شده است تا یکدستی در نگارش حفظ شود و به کیفیت کار بیفزاید. مدخلهای  مجلد دوم از نام «اثال بن نعمان» آغاز شده و تا «حثیله بن عامر» ادامه یافته است. روش کلی حاکم بر این دانشنامه روش دایره المعارفی و تقریبا واحد است و شامل کلیه اطلاعاتی می شود که در باره یک شخص در منابع آمده است. در این زندگینامه ها سعی شده است تا نام اشخاص به دقت مورد بررسی قرار گرفته و اگر یک نفر به چند نام در کتابهای صحابه شناسی آمده در یک جا نقل شود. منابع هر مدخل در ذیل آن آمده و عموما از مصادر کهن تاریخ اسلام است. «دانشنامه سیره نبوی» در پنج محور به بررسی اعلام اشخاص، اعلام جغرافیایی، اماکن، قبایل و حوادث صدر اسلام می‌پردازد و سیره نبوی را با رویکرد دایرةالمعارفی تقریر می‌کند، گفت:‌ بخش صحابی این دانشنامه با نگاه تقریبی نوشته شده است و سعی قرار است این دانشنامه در 10 جلد و هر جلد در معرفی 600 واژه به رشته تحریر درآید، تصور این   است که  تدوین و انتشار این مجموعه تا چهار سال آینده به پایان برسد.

----------------

درباره مستشرقین و پیامبر(صلی الله علیه و آله)

محمد
کارن آرمسترانگ
ترجمه کیانوش حشمتی
ناشر: حکمت

 کتاب «محمد» نوشته خانم کارن آرمسترانگ، با ترجمه کیانوش حشمتی، پر فروش ترین کتاب سال امریکا پس از حادثه یازده سپتامبر است که چاپ نخست آن، سال 1383 در انتشارات حکمت تهران به چاپ رسیده است.
خانم کارن آرمسترانگ، یکی از صاحب نظران دین در جهان غرب است. وی به مدت هفت سال راهبه ای کاتولیک بود؛ سپس در 1969 در دانشگاه های آکسفورد لندن، ادبیات کلاسیک و مدرن خوانده است. وی، چند برنامة تلویزیونی نیز، دربارة پولس رسول و تاریخ کلیسا تهیه کرده است. او سپس، به نوشتن کتاب هایی در زمینه اندیشه دینی روی آورد؛ در حالی که جهان نگری او، بر آمده از بینش دینی مسیحی و خرد باوری غربی است. وی، همواره کوشیده است به عنوان یک پژوهشگر به دین ها بنگرد. به سخن دیگر، تلاش آرمسترانگ این بوده تا بنیاد مشترک دین های سامی را بیابد و از میان آن ها پلی بزند. این بنیاد مشترک از دید او، پیام مهر و محبت این دین ها است. تألیفات وی از جمله، کتاب های پر فروش و نام آورجهان است. این آثار عبارتند از:
«ازمیان معبر باریک» که زندگی نامه خود نویسنده است؛ «تاریخچه ای از خدا»؛ این کتاب به بیش از سی زبان تر جمه شده است، «اسلام تاریخی کوتاه»، «کتاب بودا»، «در جست وجوی خدا : بنیادگرایی در آیین یهود»، «مسیحیت و اسلام»، «تاریخ اورشلیم: یک شهر، سه دین»، «خدا شناسی از ابراهیم تا کنون» و «عارفان انگلیسی قرن چهاردهم».
اما، انگیزة او از نوشتن این کتاب، دفاع از اسلام و روشن کردن ذهن مسیحیان غربی، نسبت به چهرة نورانی پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - است که پس از انتتشار آیات شیطانی سلمان رشدی در غرب، دچار ابهام شده بود. خانم آرمسترانگ به خاطر نوشتن این کتاب در سال 1999، مفتخر به در یافت جایزه رسانه شورای امور عمومی مسلمانان گردید.
کتاب حاضر، در سیصد و هفتاد و هفت صفحه و ده فصل تنظیم شده است. پاورقی ها و ارجاع های هر فصل در پایان کتاب با عنوان یادداشت ها است. در ابتدای کتاب نیز، دو مقدمه از نویسنده و مترجم کتاب آمده است.
مترجم، کتاب را در سال 1382(2004م) ترجمه کرده و هدفش نیز، دغدغه هایی بوده که پس از انتشار آیات شیطانی و خلأ موجود، برای معرفی چهره واقعی پیامبر - صلی الله علیه و آله - در غرب و به ویژه به زبان انگلیسی، برای وی وجود داشته است؛. کتاب حاضر، نوشته یک غیرمسلمان است که دربارة پیامبر - صلی الله علیه و آله - و پس از حادثة سلمان رشدی نوشته شده است. پس از ترجمه، مشاورة این کتاب و مطابقت آن با متون اسلامی بر عهده حجت الاسلام شیخ عبدالله حقیقت بوده که در مواردی به نقد مطالب نویسنده در زیر نویس ها پرداخته است.

 ----------------------
محمد رسول خدا
آنه ماری شیمل
ترجمه حسن لاهوتی
مرکز انتشارات علمی و فرهنگی
کتاب «محمد رسول خدا»، آن چنان که خود در مقدمه کتاب بیان داشته است، حاصل چهل سال علاقه نویسنده نسبت به شخصیت پیامبر است. «آنه ماری شیمل» در شهر ارفورت آلمان متولد گردید. وی از کودکی به مطالعات شرقی و اسلامی علاقه مند بود و خانواده اش تا اندازه ای در شکل گرفتن این اشتیاق مؤثر بودند. در پانزده سالگی تصمیم به فراگیری زبان عربی گرفت اما معلمش او را محدود به آموزش این زبان نکرد، بلکه کوشید شاگرد خود را با فرهنگ اسلامی مأنوس کند. در نوزده سالگی وارد دانشگاه شد و پس از اخذ دکترای اسلام شناسی، در حالی که 24 سال داشت، با تدریس در مراکز علمی و دانشگاهی به آموزش و پرورش دانشجویان مشتاق به معارف دینی و مذهبی پرداخت و در روشنگری در باره دین اسلام نقش مهمی را عهده دار شد. وی خاطرنشان می کند: «اسلام آئینی است که در بین غربی ها بسیار بد فهمیده شده و توسط افرادی ناوارد و احیانا مُغرض به اموری غیر واقع متهم گردیده است.»
وی، بر این باور است که متداول ترین علت رنجشی که مسیحیان، بیش تر نابخردانه در دل مسلمانان نشانده اند، از آن بر می خیزد که مسیحیان مطلقاً از درک حرمت بسیار والایی که مسلمانان برای شخص پیامبر خود قائلند، ناتوانند.
خانم شمیل، با نگرشی ظریف، تلاش کرده مهر پیامبر را در دل مسلمانان ترک و عرب و افریقایی جست وجو کرده و در این زمینه تنها به تأملات عارفانه و دقایق شاعرانه و افکار فیلسوفانه و گزارش های مورخان و راویان احادیث و مفسران قدیم و جدید قرآن در عالم اسلام منحصر نمی شود، بلکه، گوشه هایی از بحث ها و جدل ها و استدلال های متکلمان و متفکران را در روشن بینی های عارفان پاکدل مسلمان گرد آورده است. شیمل، با نشان دادن چهره انسانی و روحانی پیامبر اسلام - صلی الله علیه و آله - به عالم غرب، سعی کرده توهمات غرب را نسبت به پیامبر روشن سازد.
وی، در جایی از کتاب می گوید: «شاید خوانندگان مغرب زمین که با سنت آمیخته به نفرتی چندین قرنی، نسبت به محمد پرورش یافته اند، انگشت تحیر گزند، اگر دریابند که در همه خبرها و گزارش ها بر خصلتی که در وجود پیامبر به طور ویژه تأکید رفته است، فروتنی و مهربانی اوست. نکته ای که در غرب به شدت بر خلاف آن تبلیغ می شود و همواره تلاش شده تا پیامبر- صلی الله علیه و آله - را شخصی خشن و جنگ طلب معرفی کنند».
خانم شیمل معتقد است، یک نوع همگرایی و تشابه در رفتار و آداب همه مسلمانان وجود دارد که برگرفته از تلاش آنان برای به کار بستن روش و سیره پیامبر- صلی الله علیه و آله - در زندگی روزمره آنان است.
----------------
محمد بر پایه کهن ترین منابع
مارتین لینگز
حسین تهرانی نسب
نشر حکمت
زندگی حضرت محمد(ص) بر پایه کهن ترین منابع کتابی است نوشته مارتین لینگز که در میان آثار این نویسنده به عنوان شاهکار وی شناخته شده است و از مشهورترین و پرخواننده ترین آثار درباره زندگی پیامبر اسلام (ص) به زبان انگلیسی است. 
 کتاب «محمد (ص) بر اساس کهن ترین منابع» از جمله آثار لینگز است که ترجمه فارسی آن بتازگی وارد بازار نشر شده است. نسخه اصلی این اثر نخستین بار در سال 1983 میلادی منتشر شد و تاکنون دست کم شش بار تجدید چاپ شده است. این اثر تاکنون به زبان های فرانسه، ایتالیایی، اسپانیایی، ترکی، آلمانی، مالی، عربی، اردو و سوئدی ترجمه شده و در سال های 1983 و 1990 در پاکستان و مصر برنده ارزنده ترین جوایز شد. بر این کتاب، مرورها و نقدهای فراوانی نگاشته شده که دقیق ترین و مفصل ترین آنها (به ادعای مترجم فارسی) نقد حمزه یوسف است و در پاورقی ترجمه فارسی کتاب لینگز بارها به این نقدها اشاره شده است.
    مترجم در مقدمه خود در باب کتاب لینگز می نویسد: طیف وسیعی از ناقدان و ناظران این گونه آثار در توصیف این کتاب از کلمات عالی، زبان فاخر، مهیج، جذاب، مبهوت کننده، باشکوه، روشنگر، باعظمت و... استفاده کرده اند. همچنین یکی از برجسته ترین ویژگی های آن، مبرا بودن از نقیصه تجددزدگی و احساس حقارت در برابر علوم مدرن است که بسیاری از نادیدگان مبتدی به سبب این نقیصه، بخش هایی از سیره (بالاخص معجزات حضرت رسول) را که با عقل جزئی شان مغایر است سانسور یا دستکم با لحنی عذرخواهانه تاویل می کردند.
این کتاب به زندگی پیامبر(ص) بر پایه کهن ترین منابع داستانی بر مبنای روایتی محققانه از زندگی حضرت محمد(ص) نوشته شده است و از زمان انتشارش تا به حال جوایز متعددی را از آن خود کرده و انتشار آن به چاپ‏‎های بسیاری رسیده است و شمارگان آن در کشورهای انگلیسی زبان از شمار جمعیت مسلمانانشان نیز فزونی یافته است. کتاب مذکور مورد توجه بسیاری از سیاستمداران غربی قرار دارد. تونی بلر نخست وزیر سابق انگلیس نیز در مصاحبه‏ای این کتاب را یکی از محبوبترین کتاب ها قلمداد کرده است.
موسسه انتشارت حکمت این کتاب را به تازگی با ترجمه سعید تهرانی نسب منتشر و به چاپ دوم رسانده است، وفادرای به متن و امانتداری در ترجمه از دغدغه‏ها و دل‏مشغولی‏های اصلی مترجم این کتاب بوده است به صورتی که بنا بر اعتقاد وی در این کتاب که موضوعش سیره و شیوه کسی است که از پیش از بعثت تا به امروز از بارزترین صفاتش "امانتداری" بوده، توجه به این مسئله بیشتر اهمیت دارد.
در پشت جلد کتاب "محمد بر اساس کهن ترین منابع" آمده است :
"طیف وسیعی از نخبگان و خبرگان معروف جهان ظهور این کتاب به زبان انگلیسی را رویدادی فرخنده و پیشرفتی چشم گیر در مباحث مربوط به عرفان، دین شناسی، و تاریخ اسلام قلمداد کرده‏اند. شیرینی و خوش بینی، صفات جدایی ناپذیر شخصیت فوق العاده‏ای هستند که نام و داستان حقیقی زندگی اش عنوان این کتاب را تشکیل می دهد و جای بسی شکر است که یکی از عمیق ترین متفکران معاصر، که به گونه ای کمیاب دقت و زیرکی را با زیبایی شناسی و لطافت روح توامان داشته، به نگارش این اثر اهتمام ورزیده است. صداقت و جسارت علمی و پایبندی به اصول پژوهش از یک سو، ایمان عاشقانه و اخلاص تحسین برانگیز از سوی دیگر، محصولی پدید آورده است که همان قدر که معتبر و مستند است، ذوقی و هنری است و چنان که از اثری مربوط به پیغامبران آفریننده جهان انتظار می رود، بر انگیزنده امید و شادی، و حامل عشق و نور است". 
بنا بر نوشته مترجم، این کتابی است تحول زا که خواندنش برای بسیاری از خوانندگان یک "حادثه " بوده است و سبب این خاصیت همان حقیقتی است که عنوان این کتاب به صراحت بیان می کند. کتاب مارتین لینگز در میان آثاری که درباره زندگی پیامبر نوشته شده است به صورت بسیار واقعی به موضوعات پرداخته است و کتاب وی در واقع شکل جدیدی از ترجمه سیرت رسول الله ابن اسحاق است که از دخالت دادن گرایش ها امروز در گزارش خود به شدت پرهیز کرده است.

منبع: کتابستان