زنگ خطر افزایش دوباره قیمت‌های کاغذ در سال جدید

مهمترین دغدغه اهالی چاپ و نشر کتاب طی دو سال اخیر دغدغه «کاغذ» و تأمین ان بوده است،‌ با افزایش نرخ ارز در کشور و تحریم‌های اقتصادی بازار کاغذ به موازارت سایر بازارهای اقتصادی و به نوعی در رأس همه آن‌ها از نوعی آشفتگی برخوردار شد‌، به گونه‌ای که ناشران یعنی مهمترین مصرف‌کنندگان کاغذ را تا حدودی زمین گیر‌کرد.

در این میان ناشران روش‌های مختلفی را برای کنار آمدن با این مشکلات و به نوعی دست و پنجه نرم کردن با مشکلات اقتصادی نشر برگزیدند،‌ عده‌ای به کاهش شمارگان نشر پرداختند و شمارگان اندک کتاب‌ را از 5 تا 3 هزار نسخه به زیر هزار نسخه رساندند که این خود صدمه‌هیا بسیاری را بر بدنه نشر کشور وارد کرد،‌  عده‌ای دیگر کتاب‌ها را برای انتشار اولویت‌بندی کردند و این نیز موجب شد تا بسیاری از نویسندگان دست از کار کشیده و در صف انتظار دو تا 3 ساله کتاب‌هایشان بنشینند‌، عده محدودی نیز از روش‌های جدید هم‌چون نشر دیجیتال و نشر صوتی بهره بردند که خود تبعات محدود‌تر و فرصت‌های بیشتری را پیش روی نشر قرار می‌داد.

گرانی در بازار کاغذ هم‌چنان می‌تاخت و قیمت‌ها را از بندی 30 هزار تومان تا 100 هزار تومان نیز افزایش دادند‌، وزارت ارشاد نیز هر چند تلاش کرد با راه‌اندازی کارگروه تخصصی حل مشکلات کاغذ بتواند بخشی از مشکلات ناشران را برطرف کند،‌ اما این کارگروه نیز راه به جایی نبرد،‌  آب گل‌آلود شد و عده‌ای سودجو به واردات کاغذ از کشورهای کره جنوبی‌،‌ هند و .. پرداخته و با واردات کاغذ با قیمت‌های بسیار بر گرانی کاغذ و متشنج‌شدن وضعیت بازار کاغذ افزودند.

تشنج در بازار کاغذ هر چند آسیب‌های فراوانی را به بار آورد،‌  اما یک نکته مثبت نیز داشت و آن اینکه همگان را متوجه تولید داخلی و اهمیت رسیدگی به وضعیت کارخانه‌های کاغذ کرد.

دغدغه کاغذ به گونه‌ای جدی شده بود،‌ که رهبر انقلاب در بازدید از نمایشگاه کتاب تهران نیز بر این مسأله تأکید داشتند و خواستار ساماندهی تولید داخلی کاغذ شدند.

پس از انتخابات ریاست جمهوری،‌ نیز حسن روحانی رئیس جمهور در دیداری که با سیدمحمود حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی دولت دهم داشت‌، از وضعیت بازار کاغذ پرسید. پس از آن با روی کار آمدن دولت جدید‌، بازار کاغذ ثباتی را در قیمت‌های تجربه کرد،‌ثباتی که با کاهش چند هزارتومانی قیمت‌ها همراه بود. این کاهش قیمت‌ها تا اندازه‌ای خیال فروشندگان و واردکنندگان کاغذ را راحت کرد. اما امروز در حالی که چند ماه از این ثبات نسبی قیمت‌ها می‌گذرد‌، اهالی بازار کاغذ از کساد بودن بازار نگران هستند.

در حالیکه این روزها همه‌ساله بازار کاغذ شاهد جنب و جوشی ناشی از چاپ سررسید و تقویم بود،‌ امسال عرضه در بازار فراوان ولی تقاضا محدود است.چرا که میزان کاهش قیمت کاغذ در قیاس با میزان افزایش بهای آن در سال گذشته، رقمی بسیار ناچیز است.

مصطفی حاجی‌آخوندی رئیس اتحادیه فروشندگان کاغذ و مقوا در گفت‌وگو با تسنیم،‌  به بازار راکد کاغذ اشاره کرده و می‌گوید:‌ اکنون کاغذ تحریر در بازار بندی 83 هزار تومان‌ خرید و فروش می‌شود‌، البته باید گفت،‌ که تقاضا در بازار محدود و در مقابل عرضه فراوان است. در نتیجه وضعیت بازار کاغذ کساد است.

وی ادامه می‌دهد: متأسفانه طی ماه‌ها اگرچه قیمت‌ها کنترل شده است،‌ اما به دلیل اینکه واردکنندگانی که عمدتا‌ در بازار شناخته شده نیستند و ما نیز به عنوان اتحادیه آن‌ها را نمی‌شناسیم اقدام به توزیع فراوان کاغذ در بازار کرده‌اند. ما بارها اعلام کردیم که وزارت صنعت با اتحادیه و صنف همکاری کرده و فهرست و میزان وارد‌کنندگان کاغذ را به ما اعلام کند،‌ تا بتوانیم نوعی کنترل بر بازار داشته باشیم.

حاجی‌آخوندی می‌گوید:‌ متأسفانه گروهی که شناخته شده نیستند‌، اقدام به واردات بدون برنامه کاغذ می‌کنند،‌ که همین موجب شده عرضه فراوان ولی تقاضا محدود باشد.

محمدصادق دارابی فروشنده کاغذ نیز با اشاره به بازار کاغذ می‌گوید:‌ خرید و فروش چندانی در بازار کاغذ این روزها مشاهده نمی‌شود،‌ اکثر واردکنندگان کاغذ با ضرر و زیان روبرو شده‌اند‌، چرا که ناشران که مصرف‌کننده مهمی از بازار کاغذ هستند‌، به دلیل شرایط نامناسب گذشته هم‌چنان شمارگان خود را در سطح اندک نگه داشته‌اند. هم‌چنین به دلیل ثبات بازار چندان تمایلی برای خرید وجود ندارد.

وی ادامه می‌دهد: در بخش‌های دیگر بازار نیز وضع به همین منوال است،‌ شرکت‌های مختلف به دلیل اینکه سال جاری از سود چندانی برخوردار نبوده‌اند‌، اقدام چندانی برای انتشار تقویم و سررسید‌های تبلیغاتی نمی‌کنند‌، در نیتجه بازار خرید و فروش کاغذ برای چاپ سررسید و تقویم نیز محدود است.

دارابی با بیان این مطلب که نشاط و حرکتی در بازار کاغذ وحود ندارد،‌ گفت:‌ دولت نیز در این میان نمی‌تواند نقش چندانی ایفا کند،‌ البته باید توجه داشته باشیم که همان‌طور که گرانی‌ها در نتیجه کاهش عرضه و افزایش تقاضا بود،‌  کسادی بازار نیز در نتیجه کاهش تقاضا و افزایش عرضه است و شاید در آینده نزدیک دوباره شاهد متشنج شدن بازار باشیم‌، بنابراین باید پیشگیری کرد.

 سیدطاهر شبیری دبیر سندیکای کاغذ و مقوا نیز نیز با بیان این مطلب که از ابتدای تشکیل دولت یازدهم، منتظر هستیم، وزارت ارشاد نگاه خود در حوزه کاغذ را بیان کند می‌گوید: متأسفانه بازار کاغذ در این سه ماه نوعی رکود تورمی داشته و هر چه به فصل تولید کتاب نزدیک‌تر شویم، این نقطه ضعف پررنگ‌تر می‌شود، اکنون وقت آن است که دست‌اندرکاران حوزه نشر و چاپ که ما همیشه با آن‌ها دوست بوده و بارها در اتاق بازرگانی با آن‌ها در کنار هم ‌فعالیت کرده‌ایم‌، به تحول در حوزه کاغذ و چاپ بیاندیشند.

شبیری ادامه می‌دهد: اکنون بهترین زمان برای دستیابی به جایگاه درست صنعت چاپ در اقتصاد کشور است. لازم است فعالان عرصه چاپ و نشر یک نظام فکری طراحی کرده و برنامه استراتژیک داشته باشند، تا بتوانند بر اساس آن نظام فکری حرکت کنند، از این رو اکنون وقت مناسبی است‌، چرا که قیمت‌ها در بازار تقریباً ثابت و حجم سفارشات به دلایل اقتصادی کاهش یافته است. بنابراین فرصت برای طراحی نظام فکری مهیا است.

وی با اشاره به اینکه باید به گونه‌ای این نظام فکری را طراحی کرد که صنعت چاپ به عنوان یک صنعت در نظر گرفته شود اضافه می‌کند: از هر بعدی که به چاپ نگاه شود، یک صنعت است. البته بحث‌هایی بر سر نبود یک متولی مشخص در سال‌های اخیر همواره مطرح بوده است. اما باید توجه داشت که چاپ در مقاطع مختلف متولی‌های متلف دارد، یکی از متولی‌ها وزارت ارشاد است و یکی از متولان نیز باید وزارت صنعت باشد.

به نظر می‌رسد‌، بازار کاغذ همچنان درگیر مشکلات خاص خود است‌، چرا که اگر تا چند ماه پیش شاهد تشنج بازار در نتیجه افزایش و نبود ثبات در قیمت‌ها بودیم،‌ امروز نبود خرید و فروش در بازار منجر به مشکلات شده است.

از طرف دیگر ناشران نیز معتقدند که هنوز قیمت کاغذ‌ها به قیکمت واقعی بازنگشته است،‌ و مشکلات اقتصادی ناشران هم‌چنان ادامه دارد،‌ در نتیجه نمی‌توان انتظار داشت که ناشران به یکباره شمارگان نشر را افزایش دهند.باید دید سال آینده بازار کاغذ از چه بخت و اقبالی برخوردار می‌شود؟

منبع: خبرگزاری تسنیم