جرعه ای از دریای جود و دانش در جام کتاب: گزیده ای از کتابشناسی امام جواد(ع)

دوران هفده ساله امامت حضرت جواد(ع) با حکومت مأمون و معتصم، خلفای عباسی همزمان بود.

پس از شهادت امام رضا (ع)، مأمون به بغداد رفت و چون از کمالات علمی و معنوی امام جواد (ع) آگاه بود، او را از مدینه به بغداد دعوت کرد اما دولتمردان حکومت عباسی و اطرافیان مأمون از این اقدام ناخشنود شدند؛ به ویژه آن که مأمون تصمیم داشت دختر خود، ام الفضل را به همسری امام جواد در آورد.

مأمون برای آن که آنها را از مقام علمی و فضل «ابن الرضا» آگاه کند، در بغداد مجلس بحثی میان آن حضرت و دانشمندان بزرگ آن روزگار، ترتیب داد. در این مجلس، امام به پرسش های علما پاسخ گفت و میزان دانش و هوش وی بر آنان آشکار شد. امام جواد (ع)، پس از چندی به سفر حج رفت و از آنجا به مدینه بازگشت و تا پایان خلافت مأمون در آن شهر ساکن بود.

پس از مرگ مأمون، در سال 220 هجری قمری، امام به بغداد بازگشت و بنابر برخی روایت به دستور معتصم، مسموم شد و به شهادت رسید.

احادیثی بسیار از آن امام، در کتابهای حدیث، از جمله «عیون اخبار الرضا (ع)»، «تحف العقول»، «مناقب» و «بحارالانوار» نقل شده است. همچنین در دوره ای که دانشمندان بزرگی می زیستند، فرقه های مختلف اسلامی و غیراسلامی، رشد و نمو یافته بودند، علوم و فنون سایر ملتها پیشرفت کرده بود و کتابهایی بسیار به زبان عربی ترجمه و در دسترس قرار گرفته بود، امام جواد (ع) با سن اندک خود، وارد بحثهای علمی شد و با سرمایه امامت که از سرچشمه ولایت و الهام ربانی مایه گرفته بود، احکام اسلامی را مانند اجداد بزرگوار خود گسترش داد و به تعلیم و ارشاد عمومی پرداخت.

امام نهم 29 ذیقعده سال 220 هجری به سرای جاویدان شتافت. مزار مطهر وی در کاظمین است. آن چه پیش روی شماست، فهرستی گزیده از کتابهای فارسی درباره امام جواد (ع) برای بزرگسالان به ترتیب تاریخ انتشار در ایران است:

• ناسخ التواریخ (زندگانی حضرت امام محمد تقی جواد الائمه)
عباسقلی خان سپهر، کتابفروشی اسلامیه، سه جلدی، 1200 صفحه، بی تا.

• معصوم یازدهم: امام جواد
جواد فاضل، کتابفروشی علمی، 37 صفحه، چاپ اول سال 1338.

• زندگانی امام محمد تقی
حسین عماد زاده، شرکت سهامی طبع کتاب، 334 صفحه، چاپ اول سال 1341.

• تحلیلی از زندگانی و زمان امام جواد
گروه نویسندگان، زیر نظر قوام الدین وشنوی قمی، مؤسسه احیاء و نشر میراث اسلامی، 138 صفحه، چاپ اول سال 1359.

• امام محمدتقی (ع): نهمین پیشوای معصوم
عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، نسل جوان، 119 صفحه، چاپ اول سال 1360.

• زندگانی حضرت امام جواد (ع ) و جلوه های ولایت
مرتضی مدرسی، امیر علی، 252 صفحه، چاپ پنجم 1361.

• حضرت امام محمد تقی
فضل اللّه کمپانی، انتشارات مفید، چاپ اول سال 1362.

• ستارگان درخشان: زندگانی حضرت امام محمد تقی
محمد جواد نجفی، کتابفروشی اسلامیه، 200 صفحه، چاپ پنجم سال 1362.

• تحلیلی از زندگانی و دوران امام محمد تقی علیه السلام
فضل الله صلواتی، انتشارات خرد، 615 صفحه، چاپ اول 1364.

• ج‍دی ف‍روزان : در ذک‍ر ح‍الات ح‍ض‍رت ام‍ام م‍ح‍م‍دت‍ق‍ی و اح‍فاد آن‍ج‍ن‍اب : م‍ت‍ض‍م‍ن آئ‍ی‍ن ت‍ش‍ی‍ع ی‍ا م‍رام اق‍ل‍ی‍ت
عباس فیض قمی، دفترچاپخانه قم، 320 صفحه، چاپ اول سال 1364.

• زندگانی امام جواد (ع)
سیف الله یعقوبی قمشه ای، مترجم: جعفر سبحانی تبریزی، مسجد الغدیر، 124 صفحه، چاپ اول سال 1364، 200 ریال.

• مسند الامام الجواد
عزیزاللّه عطاردی، کنگره جهانی امام رضا، 350 صفحه، چاپ اول سال 1368.

• امام جواد
گروه نویسندگان مؤسسة البلاغ، ترجمه محمود شریفی، سازمان تبلیغات اسلامی، 168 صفحه، چاپ اول سال 1368.

• پیشوای نهم: حضرت امام محمد تقی علیه السلام
هیات تحریریه موسسه در راه حق، 56 صفحه، چاپ اول سال 1369، 1800 ریال.

• زندگی و سیمای امام محمد تقی
سید محمد تقی مدرسی، ترجمه محمد صادق شریعت، مؤسسه انصارالحسین، چاپ اول سال 1370.

• امام محمد تقی
سید کاظم ارفع، مؤسسه انتشاراتی فیض کاشانی، 49 صفحه، چاپ اول سال 1370.

• الامام محمد الجواد
گروه نویسندگان، مؤسسه الامام الحسین، 25 صفحه، چاپ اول سال 1371.

• مهمانی از مدینه (داستان زندگی امام جواد)
رضا شیرازی، انتشارات پیام آزادی، 119 صفحه، چاپ اول سال 1373.

• ن‍گ‍اه‍ی ب‍ر زن‍دگ‍ی ام‍ام ج‍واد ع‍ل‍ی‍ه ال‍س‍لام
م‍ح‍م‍د م‍ح‍م‍دی اش‍ت‍ه‍اردی ، مطهر، 144 صفحه، چاپ اول 1374، 1500 ریال.

• برگزیدگان: حضرت امام محمد جواد (ع)
بنیاد بعثت، 68 صفحه، چاپ دوم 1374، 1100 ریال.

• زن‍دگ‍ان‍ی ام‍ام ج‍واد (ع )
م‍ح‍م‍د ح‍س‍ی‍ن‍ی ش‍اه‍رودی ، فیض، چاپ اول 1375، 5000 ریال.

• حیاة الامام محمد الجواد
باقر شریف قرشی، مکتبة الحیدری، 282 صفحه، چاپ دوم سال 1376.

• برگزیدگان: سیری کوتاه در زندگی چهارده معصوم: حضرت امام محمد جواد (ع)
بازنویسی: مهدی رحیمی، بنیاد بعثت، 112 صفحه، چاپ اول 1377، 3500 ریال.

• جوانترین امام، سمبل جوانان: پرتوی از زندگی امام جواد علیه السلام
مهدی احدی امیرکلاهی، مومنین، 144 صفحه، چاپ اول 1379، 3500 ریال.

• زن‍دگ‍ان‍ی ام‍ام ج‍واد ع‍ل‍ی‍ه ال‍س‍لام م‍ظه‍ر ت‍ق‍وی و ج‍ود
ح‍س‍ی‍ن ای‍مان‍ی ی‍ام‍چ‍ی ، نشر روح، 252 صفحه، چاپ دوم 1379، 5000 ریال.

• ن‍گ‍اه‍ی ب‍ه زن‍دگ‍ان‍ی س‍ی‍اس‍ی ام‍ام ج‍واد (ع )
ب‍ررس‍ی و ت‍ح‍ق‍ی‍ق ج‍ع‍ف‍ر م‍رت‍ض‍ی ال‍ع‍ام‍ل‍ی، ت‍رج‍م‍ه محمد حسینی، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 144 صفحه، چاپ نهم 1380، 4000 ریال.

• 14 نور پاک علیهم السلام: امام محمد تقی الجواد (ع)
عبدالرحیم عقیقی بخشایشی، دفتر نشر نوید اسلام، 140 صفحه، در 14 جلد، چاپ اول سال 1381، 5500 ریال.

• ن‍غ‍م‍ه ای در روزگ‍ار گ‍رگ‍ه‍ا
ک‍م‍ال ال‍س‍ی‍د، ترجمه ح‍س‍ی‍ن س‍ی‍دی، نسیم اندیشه، 207 صفحه، چاپ اول 1381، 9500 ریال.

• اع‍ج‍وب‍ه اه‍ل ال‍ب‍ی‍ت ع‍ل‍ی‍ه‍م ال‍س‍لام : ش‍رح‍ی ج‍ام‍ع از زن‍دگ‍ی ام‍ام ج‍واد ع‍ل‍ی‍ه ال‍س‍لام
ابولفضل طباطبایی، مهدی اسماعیلی، ائمه اطهار، 400 صفحه، چاپ اول 1382، 20000 ریال.

• تاریخ اسلام در عصر امامت امام رضا و امام جواد علیهماالسلام
علی رفیعی، تحسین، 206 صفحه، چاپ اول سال 1382.

• زندگانی امام محمد بن علی جواد الائمه (ع)
محمدباقر بن عبدالکریم بهبهانی، مترجم: ابراهیم سلطانی، مصحح: محمدعلی حسین زاده، آرام دل، 120 صفحه، چاپ اول سال 1382، 9000 ریال.

• زن‍دگ‍ان‍ی ام‍ام م‍ح‍م‍د ب‍ن ع‍ل‍ی ج‍واد الائ‍م‍ه ع‍ل‍ی‍ه ال‍س‍لام
م‍ح‍م‍دب‍اق‍ر ب‍ن ع‍ب‍دال‍ک‍ری‍م ده‍دش‍ت‍ی ، آرام دل، 118 صفحه، چاپ اول 1382، 9000 ریال.

• تاریخ اسلام در عصر امامت امام رضا و امام جواد (ع)
تحسین، 168 صفحه، وزیری (شومیز)، چاپ اول 1383.

• آثار و برکات الامام الجواد فی دارالدنیا
سید هاشم ناجی موسوی جزایری، ناجی جزایری، 144 صفحه، چاپ اول 1384، 1000 ریال.

• حیات پاکان: داستان هایی از زندگی امام رضا، امام جواد و امام هادی (ع)
مهدی محدثی، موسسه بوستان کتاب قم، 110 صفحه، جلد 4، چاپ دوم 1385، 8500 ریال.

• آشنایی با زندگانی امام جواد علیه السلام
حسین فریدونی، نبا، 76 صفحه، چاپ اول سال 1386، 7000 ریال.

• ف‍ره‍ن‍گ ج‍ام‍ع سخ‍ن‍ان ام‍ام جواد ع‍ل‍ی‍ه ال‍س‍لام : ت‍رج‍م‍ه ک‍ت‍اب «م‍وس‍وع‍ه کل‍م‍ات الام‍ام ال‍جواد»
گروه حدیث پژوهشکده باقرالعلوم واب‍س‍ت‍ه ب‍ه س‍ازم‍ان ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات اس‍لام‍ی ، حسین سجادی تبار، ت‍ه‍ران : س‍ازم‍ان ت‍ب‍ل‍ی‍غ‍ات اس‍لام‍ی ، ش‍رک‍ت چ‍اپ و ن‍ش‍ر ب‍ی‍ن ال‍م‍ل‍ل ، 330 صفحه، چاپ اول 1387، 49000 ریال.

• صد و سی پرسش در محضر امام جواد علیه السلام
علیرضا زکی زاده رنانی، قم: حدیث نینوا، 198 صفحه، چاپ اول 1388.

• تحلیلی بر زندگی امام جواد (ع)
عباسعلی کامرانیان، قم: نور قرآن و اهل بیت، 176 صفحه، چاپ اول 1389.

• مقتل مقرم: زندگانی حضرت جوادالائمه علیه السلام
عبدالرزاق موسوی مقرم، ترجمه پرویز لولاور، آرام دل، چاپ دوم 1389، 25000 ریال.

• امام جواد از ولادت تا شهادت
محمدکاظم قزوینی، مرتضی، 787 صفحه، چاپ اول 1389.

• امام جواد (علیه السلام) الگوی زندگی
حبیب الله احمدی، فاطیما، 208 صفحه، چاپ اول 1389، 25000 ریال.

• نگاهی تازه به زندگی امام جواد علیه السلام
معصومه فرهادی فریدنی، نسیم انتظار، 288 صفحه، چاپ اول 1389، 50000 ریال.

• گوهر جود: مباحثی پیرامون زندگی و شخصیت امام محمد تقی (ع)
محمدرضا طباطبایی نسب، نورالائمه، 219 صفحه، چاپ اول 1389، 28000 ریال.

• جواد الائمه امام محمد تقی علیه السلام، زندگانی امام جواد علیه السلام از ولادت تا شهادت
محسن ماجراجو، اصباح، 192 صفحه، چاپ اول 1390.

• محمد بن علی علیه السلام
امام جواد، مرضیه محمدزاده، دلیل ما، 414 صفحه، چاپ اول 1390، 75000 ریال.

• زندگانی امام جواد علیه السلام از ولادت تا شهادت
محمدکاظم قزوینی، مترجم: محمد صالحی، یاس بهشت، 400 صفحه، چاپ اول 1390، 65000 ریال.

• زن‍دگ‍ان‍ی ام‍ام ج‍واد ع‍ل‍ی‍ه ال‍س‍لام
اح‍م‍د ص‍ادق‍ی اردس‍ت‍ان‍ی ، گلهای بهشت، 256 صفحه، چاپ دوم 1391، 30000 ریال.

• حکمتهای تقوی: ترجمه و توضیح چهل حدیث از امام جواد علیه السلام
جواد محدثی، مشهد: آستان قدس رضوی، شرکت به نشر، 95 صفحه، چاپ اول 1391، 21000 ریال.

• آشنایی با حضرت امام رضا و حضرت امام جواد علیهماالسلام برگرفته از منتهی الامال
عباس قمی، 248 صفحه، دریای معرفت، چاپ اول 1391، 120000 ریال.

• امام جواد (ع): برگرفته از آثار علامه محمدرضا حکیمی
محمدرضا حکیمی، تدوین: سعید پروین، دلیل ما، 60 صفحه، چاپ اول 1391، 1000 ریال.

• امام جوان: جوادالائمه (ع)
حسین حسین زاده اوره نطنزی، اشک یاس، 80 صفحه، چاپ اول 1391، 20000 ریال.

• درسنامه تاریخ تحلیلی اهل بیت علیهم السلام: امام رضا علیه السلام، امام جواد علیه السلام، امام هادی علیه السلام، امام حسن علیه السلام، امام زمان علیه السلام
روح الله عباسی، قدیم الاحسان، 600 صفحه، چاپ اول 1392.

• امام جواد علیه السلام دردانه ی هدایت
سید محمد ضیاءآبادی، بنیاد خیریه الزهرا (س)، 108 صفحه، چاپ اول 1392، 5500 ریال.

• پرسش های مردم و پاسخ های امام جواد (ع)
احمد قاضی زاهدی، مترجم: محمدحسین رحیمیان، عصر ظهور، 304 صفحه،چاپ اول 1392، 90000 ریال.

• جواد اهل بیت: شرح حال زندگانی حضرت امام محمد تقی، جوادالائمه علیه السلام
کاظم السادات حسینی، برگا، 188 صفحه، چاپ دوم 1392، 100000 ریال.

• تاریخ زندگی چهارده معصوم: امام جواد (ع)
محمدباقر بن محمدتقی مجلسی، عباس قمی، علی بن عیسی اربلی، بی زمان، 108 صفحه، چاپ اول 1393، 75000 ریال.