loader-img
loader-img-2
بعدی
بعدی بازگشت
بعدی بازگشت

راز ارادت قیصر به حماسه سازان عاشورا

نویسندگان مرتبط : قیصر امین پور

قیصر امین پور یکی از شاعران معاصری است که اشعاری بس زیبا و البته ماندگار درباره عاشورا و حضرت امام حسین(ع) دارد.

چهارشنبه 7 آبان 1393

امسال سال روز وفات قیصر امین پور شاعر انقلاب اسلامی با روزهای ماه محرم مصادف شده است. قیصر یکی از شاعران معاصری است که اشعار بس زیبا و البته ماندگار درباره عاشورا و حضرت امام حسین(ع) دارد.

به مناسبت این تقارن، سید حبیب حبیب پور از شاعران و منتقدان کشورمان در یادداشتی که برای خبرگزاری فارس نوشته شده است، به مرور شعرهای عاشورایی قیصر و بررسی آن پرداخته است. یادداشت وی به شرح زیر است:
**قیصر و حسینه ای به بزرگی یک شهر

1

شادروان دکتر قیصر امین پور شاعر توانا و هم روزگار ما فرزند استانی بود که به گواهی تاریخ، دروازه ورود تشیع به سرزمین ایران بوده است. خوزستان با تاریخ درخشان و جغرافیای پهناورش که به دانیال نبی اش می بالید، خاستگاه تفکر علوی گردید و شوشتر به عنوان یکی از قدیمی ترین شهرهای ایران بوده است. شهری با آبشارهای قدیمی و خانه ها و کوچه های زیبا و مسجد جامع و منبری منسوب به اهل بیت وحی و رسالت که این ادعا این موضوع را تایید می کند و گتوند در همسایگی شوشتر که محل تولد قیصر بود از این معنویت و عرفان عارفان واصل شوشتر بی بهره نمانده بود.

قیصر که بخشی از تحصیل خود را در دزفول سپری کرده است همان نگاه شیعی و دینی را در این شهر که به دارالمومنین شهرت داشته و روزگارانی دارای صدها مجتهد مسلم بوده است تداوم بخشید. شهری که هنوز نسیم معنویت شیخ الفقها و المجتهدین مرتضی انصاری جان ها را طراوت می بخشد و مراسم تاسوعا و عاشورای حسینی آن زبانزد خاص و عام در قرن های متوالی بوده است و به لقب «حسینیه» مفتخر گردیده است.

پس اندیشه دینی و مذهبی این شاعر بزرگ ریشه در تاریخ درخشان با ارادت محمد و آل محمد (ع) گره خورده است و به سرمستی مردان و زنان مومن به سید و سالار شهیدان حضرت حسین (ع) سرافراز بوده است.

2/ قیصر و هم نشینی با بزرگان و محبان حسین(ع)

دکتر قیصر امین پور در طول زندگی ادبی خویش با شاعران و اندیشمندانی زیسته و همدل و هم مجلس بوده است که هرکدام در شعر عاشورا دستی داشته اند. آنچه این گروه را شاخص پر آوازه کرد نگاه ویژه آنها به قیام و پیام عاشورای حسینی بوده است. پیامی که در افکار و دیدگاه های بزرگانی همچون امام خمینی و نیز استاد شهید مرتضی مطهری و شادروان دکتر علی شریعتی تجلی داشته است.

شاعرانی همچون استاد علی معلم دامغانی با مثنوی بلند عاشورایی اش که در بخشی از آن می گوید :

... بی درد مردم، ما خدا، بی درد مردم

نامرد مردم، ما خدا، نامرد مردم

از پا حسین افتاد و ما بر پای بودیم

زینب اسیری رفت و ما بر جای بودیم

 

یا استاد سید علی موسوی گرمارودی با شعر سپید و جاودانه خط خون با مطلع :

«درختان را دوست دارم / که به احترام تو قیام کرده اند/ و آب را / که مهر مادر توست»

و نیز شادروان دکتر طاهره صفار زاده که سروده بود :

ما در محاربه هستیم / با هر که با حسین به جنگ/ و در صلحیم / با هر که با حسین در صلح است. «و گروهی دیگر از شاعران پیشکسوت و جوان آن روزگاران و از جمله دوست صمیمی او سید حسین حسینی که مجموعه گنجشک و جبرییل او از شاهکارهای شعر سپید عاشورایی است.»

قیصر با همنشینی با این گروه بود که آن اندیشه عاشورایی را که با خود از خوزستان شیعه آورده بود، تقویت کرد و توانست با نگاهی دیگر و به دور از شعارها و سنت های رایج که پدپد آمده بود به ویژگی های دیگری از قیام عاشورا یعنی پیام و حماسه، معنویت و عرفان و ظلم ستیزی و حریت نیز بپردازد و این مقوله ها را در سروده های خویش بیان کند.

3/ عاشورا، قیصر و سروده هایی شاخص

قیصر در میان اشعار مذهبی خود نگاهی جدی و البته عاشقانه به مقوله عاشورا و قیام حسینی داشته است که برخی از آنها سروده های شاخص و کم نظیرند که در اینجا به برخی از آنها اشاره می شود.

اول :

مرحوم امین پور که در سرزمینی پرورش یافته است که نام و پرچمداری کربلا حضرت عباس بن علی (ع) از افتخارات مردم آن است در غزلی این شوریدگی را به ظهور رسانده است. او دراین غزل زیبا بدون آنکه نامی از ابالفضل العباس (ع) برده باشد خواننده را به حماسه آن بزرگمرد کربلا رهنمون می شود :

 

خورشید خم شد تا نگاهت را ببوسد

گل غنچه شد تا قرص ماهت را ببوسد

 

هفت آسمان افتاد در آیینه ی آب

تا لحظه ای ردّ نگاهت را ببوسد

 

افتاده حتی سایه ی خورشید بر خاک

تا ذره ای از گرد راهت را ببوسد

 

شب خیمه زد بر سایه روشن های نیزار

تا تار مژگان سیاهت را ببوسد

 

در برکه خم شد روی عکس ماه در آب

نیلوفری، تا روی ماهت را ببوسد

 

با سوز سینه بر لب تفتیده ی عشق

آتش زدی تا دود آهت را ببوسد

 

دل آستین افشاند و بر وهم دو عالم

تا آستان بارگاهت را ببوسد

 

دوم : امین پور گاهی شوق زیارت مضجع شریف و نورانی امام حسین (ع) را این گونه در غزلی بیان می کند :

چند وقت است دلم می گیرد

دلم از شوق حرم می گیرد

 

مثل یک قرن شب تاریک است

دو سه روزی که دلم می گیرد

 

مثل این است که دارد کم کم

هستی ام بوی عدم می گیرد

 

دسته سینه زنی در دل من

نوحه می خواند و دم می گیرد

 

گریه ام یعنی باران بهار

هم نمی گیرد و هم می گیرد

 

بس که دلتنگی من بسیار است

دلم از وسعت کم می گیرد

 

لشکر عشق، حرم را به خدا

به خود عشق، قسم می گیرد

 

قیصر در این غزل با بهره گیری از واژه ها و ترکیباتی همچون: شوق حرم، دسته سینه زنی و نوحه و دم گرفتن این شعر را با عاشورا و ارادت به ساحت حسینی پیوند داده است.

**خوشا از نی، خوشا از سر سرودن

سوم :

در میان آثار شادروان دکتر امین پور مثنوی «نی نامه» که اختصاص به سوگ سالار شهیدان امام حسین (ع) دارد، نمونه بارزی از شعر معیار در حوزه اشعار آیینی به شمار می رود. او در این مثنوی با بهره گیری از وزن دوبیتی (مفاعیلن مفاعیلن فعولن) سروده ای جاودانه و تاثیرگذار آفریده است که ترکیبی از حماسه و سوگ را به خوانندگان عرضه می کند :

 

خوشا از دل نم اشکی فشاندن

به آبی آتش دل را نشاندن

خوشا زان عشقبازان یاد کردن

زبان را زخمه فریاد کردن

خوشا از نی، خوشا از سر سرودن

خوشا نی نامه ای دیگر سرودن

نوای نی نوایی آتشین است

بگو از سر بگیرد، دلنشین است

نوای نی، نوای بی نوایی است

هوای ناله هایش، نینوایی است

نوای نی دوای هر دل تنگ

شفای خواب گل، بیماری سنگ

قلم، تصویر جانگاهی است از نی

علم، تمثیل کوتاهی است از نی

خدا چون دست بر لوح و قلم زد

سر او را به خط نی رقم زد

دل نی ناله ها دارد از آن روز

از آن روز است نی را ناله پر سوز

چه رفت آن روز در اندیشه ی نی

که اینسان شد پریشان بیشه ی نی؟

سری سرمست شور و بی قراری

چو مجنون در هوای نی سواری

پر از عشق نیستان سینه ی او

غم غربت، غم دیرینه ی او

غم نی بند بند پیکر اوست

هوای آن نیستان در سر اوست

دلش را با غریبی، آشنایی است

به هم اعضای او وصل از جدایی است

سرش بر نی، تنش در قعر گودال

ادب را گه الف گردید، گه دال

ره نی پیچ و خم بسیار دارد

نوایش زیر و بم بسیار دارد

سری بر نیزه ای منزل به منزل

به همراهش هزاران کاروان دل

چگونه پا ز گل بر دارد اشتر

که با خود باری از سر دارد اشتر؟

گران باری به محمل بود بر نی

نه از سر، باری از دل بود بر نی

چو از جان پیش پای عشق سر داد

سرش بر نی، نوای عشق سر داد

به روی نیزه و شیرین زبانی!

عجب نبود ز نی شکر فشانی

اگر نی پرده ای دیگر بخواند

نیستان را به آتش می کشاند

سزد گر چشم ها در خون نشیند

چو دریا را به روی نیزه بیند

شگفتا بی سر و سامانی عشق!

به روی نیزه سرگردانی عشق!

ز دست عشق عالم در هیاهوست

تمام فتنه ها زیر سر اوست

چهارم :

قیصر عزیز که از دوبیتی سرایان خوب و موفق شعر روزگار ماست در یکی از دو بیتی های خود درباره امام حسین (ع) سروده است:

قلم از غم دلی بی تاب دارد

که این تصویر از خون قاب دارد

گلوی تشنه ی خون خدا را

لب تیغی دریغا آب دارد

**این طرف، هفتاد سیاره /بر مدار روشن منظومه می چرخید

پنجم :

منظومه بلند «ظهر روز دهم» قیصر با نگاهی خاص، عشق و شهادت طلبی نوجوانی در کربلا را به تماشا می گذارد.

این منظومه از اشعار ماندگار و اثرگذار به شمار می آید که هم ویژگی های یک شعر نوجوانانه را به گونه ای که قابلیت معیار بودن در این حیطه را داشته باشد، به علاقه مندان ارائه می کند و هم یک اثر متفاوت در حیطه اشعار آیینی با نوآوری ها و برازندگی های فراموش شده این حوزه را به خوانندگان معرفی می کند.

روز عاشوراست / کربلا غوغاست / کربلا آن روز غوغا بود/ عشق تنها بود

.... شور محشر بود/ نوبت یک بار دیگر بود/ این طرف، هفتاد سیاره /بر مدار روشن منظومه می چرخید/ دشمنان بسیار / دوستان اندک/این طرف کم بود و تنها بود/ این طرف، کم بود، اما عشق با ما بود

... کودکی لب تشنه سوی دشمنان می رفت / با خودش تیغی ز برق آسمان می برد/ کودکی تنها که تیغش بر زمین می خورد/ در زمین کربلا با گام های کودکانه، / دانه مردانگی می کاشت/ گرچه کوچک بود، شمشیر بلندی داشت…

... ابرها را آسمان از پیش چشم خویش پس می زد/ و زمین از خستگی در زیر پای او نفس می زد

آسمان بر طبل می کوبید...

 

 

قیصر در سروده ای دیگر با عنوان «کودکان کربلا» که یادآور عطش و تشنگی خیمه گاه حسینی است، در اوج ایجاز، شاعرانگی و عشق خویش را متجلی ساخته است :

راستی آیا/ کودکان کربلا/ تکلیفشان تنها / دایما تکرار مشق آب آب / مشق با با آب بود؟

ششم :

قیصر حتی در چارپاره ای که تصویرگر خاطرات کودکی اش است روزهای تاسوعا و عاشورای حسینی را فراموش نمی کند و می سراید:

یاد شربت های شیرین و خنک

توی ظهر داغ عاشورا به خیر

یاد آش نذری همسایه ها

روضه ها و نوحه خوانی ها به خیر

-----------------

در این روزها و شب ها که با نام مقدس و نورانی حضرت حسین بن علی (ع) پیوند خورده اند و با سالروز پرواز شاعر برجسته شادروان قیصر امین پور همزمان شده است یاد و خاطره او را گرامی می داریم.

این نوشته تنها یادآوری شوریدگی قیصر عزیز بود به ساحت قدسی اباعبدالله الحسین (ع) و بس.

کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.
نام و نام خانوادگی
پست الکترونیک
نظر
کد امنیتی
اخبار مرتبط
محصولات مرتبط