نشست نقد کتاب «رودخوانی»: اشعار سیار ادا و اطوار نیست

انتشارات مرتبط : شهرستان ادب

نویسندگان مرتبط : سعید بیابانکی | محمدمهدی سیار

سعید بیابانکی گفت: تقلیدها در شکل های هنری به حدی بوده است که حتی شاعری که ادای فلان شاعر را در می آورد بیشتر از شاعر اصلی طرفدار دارد؛ از این خوشحالم که اشعار آقای سیار، ادا و اطوار کسی نیست.

شنبه 15 آذر 1393

متن خبر
نظرات کاربران

نشست نقد و بررسی کتاب «رودخوانی» اثر «محمدمهدی سیار» چهارشنبه با حضور «مصطفی علی پور»، «سعید بیابانکی»، «سیدناصر هاشم زاده»، «محمدمهدی سیار» و جمعی از اهالی فرهنگ و ادب در سالن اجتماعات فرهنگسرای اندیشه برگزار شد.

در این مراسم سعید بیابانکی، شاعر و طنزپرداز، بیان داشت: در وهله نخست به آقای سیار به خاطر کتاب خوبشان تبریک می گویم چراکه زمانی که کتاب «رودخوانی» را در نمایشگاه کتاب تهران به بنده هدیه دادند آن را خوانده و لذت بردم.

* بیابانکی: در مجموعه شعر «رودخوانی» با شاعری پرسا و جست وجوگر مواجه هستیم

وی با بیان اینکه این شاعر در میان هم نسل های خودش بسیار مهم، تأثیرگذار و اثربخش است، اضافه کرد: بنده کتاب «رودخوانی» را می توانم تشبیه کنم، گرچه به نظر قالب شاید شباهت ندارد، به مجموعه رباعیات خیام. یعنی احساس می کنم که چون این شاعر فلسفه خوانده است، در واقع با شاعری با پرسش های بزرگ پیش رویش، مواجه هستیم به گونه ای که ما را به فکر وا می دارد. شاید سوال های ساده ای طرح کرده مثل خیام که گفت؛ « تا زهره و مه در آسمان گشت پدید/ بهتر ز می ناب کسی هیچ ندید/ من در عجبم ز می فروشان کایشان/ به زانکه فروشند چه خواهند خرید.»

بیابانکی ادامه داد: سوال ها و پرسش هایی در غزل های مجموعه شعر «رودخوانی» بوده، که جای فکر دارد و این حداقل در شاعران جوان و غزلسرای این چند سال و نشرهایی که به شکل سری دوزی کتاب چاپ می کنند، کمتر دیده ام چون اکثرشان را خوانده ام.

به گفته وی، با شاعری مواجه هستیم که پرسا و جست وجوگر است و به جهان پیرامون خودش تفننی شاید نگاه نکند و از سر تفکر است. اگر بخشی از شعر و به خصوص غزل که آقای علی پور فرمودند که غزل یعنی عاشقانه و اسم آن روش است. طبیعتاً بخشی از غزل، تقضل بوده و بخش زیادی از آن نیز عاطفه و حس است. ولی یک بخشی هم طبیعتاً اندیشه ورزی است که غزل های این کتاب از جنس آخر یعنی بخش اندیشه ای بوده و بسیار هم پررنگ است.

* روایت سعید بیابانکی از درآمد تقلیدکاران صدای «عادل فردوسی پور»

این شاعر گفت: شاید از میان 50 شعری که در کتاب «رودخوانی»، است 15 غزل بیشتر نباشد ولی آنقدر برجسته است که خودش را نشان می دهد گرچه آقای سیار که در نیمایی هایش شکل دیگری است در غزل ها شکل دیگری از خودش را نشان می دهد.

وی اضافه کرد: هم اکنون در روزگاری هستیم که جنس اصل، خریدار کمتری دارد و جنس بد و تقلبی را بیشتر می خرند. کما اینکه یک جایی خواندم که کسی که صدای «عادل فردوسی پور» را تقلید می کند، 50 برابر خود فردوسی پور درآمدش است. این موضوع متأسفانه در شکل های هنری هم وارد شده است.

* اشعار سیار، ادا و اطوار کسی نیست

بیابانکی ادامه داد: متأسفانه ورود این تقلیدها در شکل های هنری به حدی بوده است که حتی شاعری که ادای فلان شاعر را در می آورد بیشتر از شاعر اصلی طرفدار دارد و در غزل، نیمایی، سپید و بسیاری از قالب ها هم همین طور است؛ از این خوشحالم که آقای سیار ادای هیچ کسی رو در نمیاره و این را به صورت قاطع می توان بیان کرد که شعر این شاعر ادا و اطوار کسی نیست.

وی افزود: چند ویژگی در غزل های سیار است که به نظرم منتقد هم باید این چیزها را در شعرش برجسته کند یعنی برجستگی های شعر را به شاعر نشان بدهد و بگوید که در این جاها موفق است. در غزل های این مجموعه من چیزی دیدم که شاید یک بسامد نسبتاً قابل توجهی است و این اگر ادامه پیدا کند، می تواند سبک بسازد و سبک به این معنی که یاد کردن بسامد یعنی هر چقدر شما فرکانس یک چیز را به هر حال در یک متن افزایش دهید مثل اینکه شما سبک ایجاد کرده اید.

به گفته این شاعر، ایجاد سبک شاید کار ساده ای باشد اما سبکی که در پشت آن یک اندیشه و خردی است، دشوار است.

وی بیان کرد: به نظرم چیزهایی در این مجموعه شعر وجود دارد که به نظرم آقای سیار را شاخص کرده است، بهره گیری از اصطلاح فرهنگ عوام، که یک نوع ابتکار است و بنده را در برخی از غزل ها به یاد شهریار می اندازد.

* روایت «سعید بیابانکی» از نخستین خوانش اشعار محمدمهدی سیار

بیابانکی ادامه داد: غزل های این کتاب، حاصل غور در جهان اطراف و نشأت گرفته از حیرت و پرسش است به گونه ای که آقای سیار آن را از سر تفنن نسروده است، اگر جایی شاعر به تغزل پناه برده، تغزل او نیز در خدمت همین حیرت و پرسش است.

وی عنوان کرد: اولین شعری که از این شاعر خواندم، 10 سال پیش در اصفهان بود، در آن زمان آقای سیار را نمی شناختم بلکه شعرش را در سایت لوح که منتشر شده بود، خواندم. در آن زمان احساس کردم به شاعری بر خوردم که قطعاً در آینده غزل ها و شعرهای متفاوت و متمایزی از او خواهم خواند.

* علی پور: یکی از مولفه های مهم شعر نیمایی، «ابهام» است

در این مراسم مصطفی علی پور، شاعر و استاد زبان و ادبیات فارسی با اشاره به این مطلب که اشعار نیمایی آقای سیار قابل دفاع است، بیان داشت: مؤسسه «شهرستان ادب» در عرصه شعر نیمایی کارهای بسیار خوبی را شروع کرده است.

وی اضافه کرد: شعر نیمایی محل محک شاعری است. به یاد دارم زمانی که مرحوم حاتمی از بین ما رفت، آقای ضرغامی گفتند که من او را خط مقدم مبارزه با تهاجم فرهنگی می دانستم و من هم شعر نیمایی را در این جایگاه می دانم.

علی پور با بیان اینکه شعر دو ساخت صورت و معنا را دارد که تمام شعرهای بزرگ باید این دو ساخت را داشته باشند، ادامه داد: یکی از دلایل ماندگاری شعرها، وجود این دو ساخت است. ساخت معنا در واقع آن بخش از شعر است که در درون شعر روی می دهد که تخیل نیز در آن وجود دارد اما جوهر شعر، تخیل نیست.

وی افزود: ساخت معنا عنصر دیگری هم داشته است که شاعران جوان از آن غفلت کرده اند و آن ابهام است، البته بسیاری این ابهام را با پیچیدگی اشتباه گرفته اند چراکه یکی از مولفه های مهم شعر نیمایی، «ابهام» است و شعری که فقط شکل در آن رعایت شده باشد، نیمایی نیست و خواننده هر بار که به سراغ آن شعرها برود باید معنای جدیدی را بگیرد و این معنی درست ابهام است. من از این منظر به سراغ شعر سیار رفته ام و اگر شعرهای بزرگ ابهام نداشته باشند، شعر نیستند.

* هاشم زاده: تازگی شعر، یکی از ویژگی های شعر آقای سیار است

از دیگر سخنرانان این مراسم می توان به «سیدناصر هاشم زاده» نویسنده و فیلم نامه نویس اشاره کرد کرد که وی اظهار داشت: یکی از ویژگی های شعر نیمایی، جست وجو برای احیای یک فردیت است. اینکه انسان تا چه اندازه نباید شکل گذشته باشد و این تلاش تا چه اندازه محقق می شود، خود جای بحث دارد. گریز نیما از گذشته برای تنفر او نیست در حالی که برخی آن را از تنفر وی از گذشته می دانند.

وی اضافه کرد: عالمی که نیما تحت تأثیر آن است، در شعر کمتر کسی دیده می شود و وابسته به این عالم نیست. من آثار سیار را اینگونه دیده ام که تلاش داشته تا به گذشته نقبی بزند. در گذشته یک مشخصه وجود دارد و شاعر گذشته چشم به آسمان دارد و الهاماتی که به او داده می شود همه از احوالات آسمانی می آید. اگر ما برخی از شعرها را کنار قرآن می خوانیم، نشان از آن است که آن اشعار را نزدیک ترین کلام به حق می دانیم.

وی افزود: ما در دوره ای هستیم که «من» باید جلوه کند و اگر خودم را نشان ندهم مرا رسوا می کنند چرا که نقد دوره ما نقد «عقل» است و این عقل بسیار شمشیر تیزی است و عاشقانه نیست. قدما بین خیال و وَهم فرق می گذاشتند و می گفتند که تَوهم از حس تغذیه می کند و شاعر وقتی شاعر می شد که بر عقل و بر خیال بتازد و گرنه دچار وَهم می شد. اما شاعر امروز به این تقسیم بندی قائل نیست و زمانی که آقای سیار شعر نو می گوید نشان از حضور او در این برزخ است و می خواهد بچرخد.

به گفته هاشم زاده، ممکن است که ما برای حضرت زینب (س) شعر بگوییم، اما این نیاز ما است و من شعرهای سیار را پر از نیاز دیدم. این جوان تشنه شعر است. من این تشنگی را در شعر او دیدم و این تشنگی بسیار مفید و مقدس است.

وی بیان کرد: تازگی شعر، یکی از ویژگی های شعر آقای سیار است. من آن زمانی که اوزان شعر نیمایی آقای سیار من را آرام آرام به سمت مرثیه می برد، بسیار لذت بردم.

* سیار: کتاب «رودخوانی» یک کار گروهی است

در پایان این نشست محمدمهدی سیار، شاعر کتاب «رودخوانی»، گفت: خوشحالم که این کتاب آنقدر ارزش داشته است که به بحث های مهم تری در آن پرداخته و پلی برای این گفت و گوها شده است.

وی با بیان اینکه شاعر باید بتواند عالم را تغییر دهد، ادامه داد: شاعر باید با زمانه راه رود و زمانه، زمانه برزخ است و شعر باید برزخ باشد و اگر شاعر به این عظمت برسد، جرأت تغییر در عالم را پیدا می کند، به همین منظور امیدوارم که ما در این آغاز راه نمانیم و توقع خودمان از شعر را پاسخ دهیم.

سیار ادامه داد: بسیاری از شعرهای کتاب «رودخوانی»، پیش از چاپ حذف شده و این کتاب محصول کار فردی نیست بلکه محصول کار جمعی دوستان ما در مؤسسه شهرستان ادب است.

کاربر گرامی توجه داشته باشید که این بخش صرفا جهت ارائه نظر شما در رابطه با همین مطلب در نظر گرفته شده است. در صورتی که در این رابطه سوالی دارید و یا نیازمند مشاوره هستید از طریق تماس تلفنی و یا بخش مشاوره اقدام نمایید.

نام و نام خانوادگی

پست الکترونیک

نظر

کد امنیتی